Canon van de Nederlandse letterkunde

Niet te verwarren met de Basisbibliotheek - Duizend sleutelteksten uit de cultuurgeschiedenis van de Lage Landen, een lijst van 1000 werken, in 2008 gepubliceerd op de DBNL.

De Canon van de Nederlandse literatuur werd in 2002 door de leden van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde omschreven. De Canon omvat de volgens stemmers ruim 100 meest klassieke literaire auteurs en de 125 meest klassieke literaire werken uit het Nederlands taalgebied. De volgorde en samenstelling in de beide onderdelen van de Canon is tot stand gekomen op basis van de uitgebrachte stemmen.

Op 1 juli 2015 zag een nieuwe Canon van de Vlaams-Nederlandse literatuur (ook: De canon van de Nederlandse Literatuur vanuit Vlaams perspectief) met 51 titels het licht, waarin ruimere aandacht wordt besteed aan het Vlaamse literaire erfgoed. Deze lijst werd samengesteld in opdracht van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde in Vlaanderen en het Vlaams Fonds voor de Letteren.

Canon door Maatschappij der Nederlandse Letterkunde (2002)

Auteurs

1. Multatuli
2. Joost van den Vondel
3. W.F. Hermans
4. Willem die Madocke maecte (de auteur van Van den vos Reynaerde)
5. Louis Couperus
6. Gerard Reve
7. P.C. Hooft
8. Willem Elsschot
9. G.A. Bredero
10. Martinus Nijhoff
11. Herman Gorter
12. Harry Mulisch
13. Nicolaas Beets (Hildebrand)
14. Nescio
15. Simon Vestdijk
16. De auteur van Beatrijs
17. Hugo Claus
18. F. Bordewijk
19. Betje Wolff & Aagje Deken
20. De auteur van Karel ende Elegast
21. Constantijn Huygens
22. Gerrit Achterberg
23. Louis Paul Boon
24. Hadewijch
25. Guido Gezelle
26. Hella Haasse
27. J. Slauerhoff
28. De auteur van Mariken van Nieumeghen
29. Frederik van Eeden
30. Paul van Ostaijen
31. J.C. Bloem
32. Ida Gerhardt
33. De auteur van Elckerlijc (15e eeuw)
34. J.H. Leopold
35. Jan Wolkers
36. E. du Perron
37. Lucebert
38. François HaverSchmidt (Piet Paaltjens)
39. Theo Thijssen
40. Marcellus Emants
41. Willem Kloos
42. M. Vasalis
43. De auteur van het Wilhelmus (ca. 1572)
44. Herman Heijermans
45. Willem Bilderdijk
46. Carry van Bruggen
47. Annie M.G. Schmidt
48. Desiderius Erasmus
49. De auteur van de Abele spelen (ca. 1400)
50. Menno ter Braak
51. Jacob Cats
52. Jacob van Lennep
53. Cd. Busken Huet
54. H. Marsman
55. J.J. Voskuil
56. Jacob van Maerlant
57. Arthur van Schendel
58. Maurice Gilliams
59. Anna Blaman
60. Gerrit Kouwenaar
61. Penninc & Pieter Vostaert, Roman van Walewein (begin 13e eeuw)
62. De auteur van het lied 'Egidius waer bestu bleven'
63. Lodewijk van Deyssel
64. Johan Huizinga
65. Heinric van Veldeken
66. Pieter Langendijk
67. Remco Campert
68. F. Springer
69. A.F.Th. van der Heijden
70. Justus van Effen
71. Hieronymus van Alphen
72. Stijn Streuvels
73. Ina Boudier-Bakker
74. Karel van de Woestijne
75. Gerard Walschap
76. A. Alberts
77. Simon Carmiggelt
78. Marga Minco
79. Anne Frank
80. Cees Nooteboom
81. Tessa de Loo
82. Frans Kellendonk
83. Arnon Grunberg (Marek van der Jagt)
84. Jan van Ruusbroec
85. De auteur van Ulenspieghel (ca. 1519)
86. Anna Bijns
87. Adriaen Valerius
88. De vertalers van de Statenbijbel (1637)
89. Jacob Campo Weyerman
90. Belle van Zuylen
91. Hendrik Tollens
92. De Schoolmeester (Gerrit van de Linde)
93. P.A. Daum
94. Jacques Perk
95. Henriette Roland Holst-van der Schalk
96. P.C. Boutens
97. J. van Oudshoorn
98. Herman Teirlinck
99. Adriaan Roland Holst
100. Maria Dermoût
101. Marnix Gijsen
102. Belcampo
103. Godfried Bomans
104. Hans Faverey
105. Jan Cremer
106. Jeroen Brouwers
107. Maarten 't Hart
108. Thomas Rosenboom

Literaire werken

1. Multatuli, Max Havelaar (1860)
2. Van den vos Reynaerde (13e eeuw) (anoniem, Willem die Madocke maecte)
3. Gerard Reve, De avonden (1947)
4. Joost van den Vondel, Gysbreght van Aemstel (1637)
5. W.F. Hermans, De donkere kamer van Damokles (1958)
6. Nicolaas Beets (Hildebrand), Camera Obscura (1839)
7. Beatrijs (midden 13e eeuw) (anoniem)
8. Karel ende Elegast (einde 12e eeuw) (anoniem)
9. W.F. Hermans, Nooit meer slapen (1966)
10. P.C. Hooft, Lyriek [w.o. liederen, sonnetten]
11. Mariken van Nieumeghen (begin 16e eeuw) (anoniem)
12. Louis Couperus, Eline Vere (1889)
13. Herman Gorter, Mei (1889)
14. Betje Wolff & Aagje Deken, Sara Burgerhart (1782)
15. Louis Couperus, Van oude menschen, de dingen die voorbijgaan (1906)
16. Joost van den Vondel, Lucifer (1654)
17. Elckerlijc (15e eeuw) (anoniem)
18. G.A. Bredero, Spaanschen Brabander (1617)
19. Louis Paul Boon, De Kapellekensbaan (1953)
20. Hugo Claus, Het verdriet van België (1983)
21. Nescio, De uitvreter (1918)
22. Harry Mulisch, De ontdekking van de hemel (1992)
23. Louis Couperus, De kleine zielen (1901)
24. Willem Elsschot, Lijmen (1924)
25. P.C. Hooft, Nederlandsche Historien (1642-1647)
26. Nescio, Titaantjes (1918)
27. F. Bordewijk, Karakter (1938)
28. E. du Perron, Het land van herkomst (1935)
29. F. Bordewijk, Bint (1934)
30. Willem Elsschot, Het been (1938)
31. Frederik van Eeden, De kleine Johannes (1885-1906)
32. Het Wilhelmus (ca. 1572) (anoniem)
33. Gerard Reve, Nader tot U (1966)
34. Theo Thijssen, Kees de jongen (1923)
35. Harry Mulisch, Het stenen bruidsbed (1959)
36. Ida Gerhardt, Verzamelde gedichten (1980)
37. G.A. Bredero, Groot Lied-boeck (postuum, 1622)
38. Nescio, Dichtertje (1918)
39. Willem Elsschot, Kaas (1933)
40. Simon Vestdijk, Terug tot Ina Damman (1934)
41. Harry Mulisch, De aanslag (1982)
42. Hadewijch, Strofische gedichten (13e eeuw)
43. Abele spelen (ca. 1400) (anoniem)
44. Herman Gorter, Verzen (1890)
45. Marcellus Emants, Een nagelaten bekentenis (1894)
46. Multatuli, Woutertje Pieterse (1862-1877)
47. J.H. Leopold, Gedichten (postuum, 1983)
48. Louis Couperus, De stille kracht (1900)
49. Martinus Nijhoff, Awater (1934)
50. J.C. Bloem, Verzamelde gedichten (1947)
51. Penninc & Pieter Vostaert, Roman van Walewein (begin 13e eeuw)
52. 'Egidius, waer bestu bleven' (ca. 1350) (anoniem)
53. Desiderius Erasmus, Lof der Zotheid (1509)
54. Willem Elsschot, Villa des Roses (1913)
55. J. Slauerhoff, Verzamelde gedichten (postuum, 1947)
56. Willem Elsschot, Verzameld werk (1957)
57. Gerrit Achterberg, Verzamelde gedichten (1962)
58. J.J. Voskuil, Het Bureau (1996-2000)
59. Joost van den Vondel, Hekeldichten (1646)
60. Simon Vestdijk, Anton Wachter-cyclus (1934-1960)
61. Gerard Reve, Op weg naar het einde (1963)
62. Jacob van Lennep, Ferdinand Huyck (1840)
63. Multatuli, Ideën (1862-1877)
64. François HaverSchmidt (Piet Paaltjens), Snikken en grimlachjes (1867)
65. Herman Heijermans, Op hoop van zegen (1900)
66. Johan Huizinga, Herfsttij der Middeleeuwen (1919)
67. Maurice Gilliams, Elias of het gevecht met de nachtegalen (1936)
68. Martinus Nijhoff, Het uur U (1936)
69. M. Vasalis, Parken en woestijnen (1940)
70. Martinus Nijhoff, Verzameld werk: gedichten (1954)
71. Jan Wolkers, Terug naar Oegstgeest (1965)
72. W.F. Hermans, Onder professoren (1975)
73. Ulenspieghel (ca. 1519) (anoniem)
74. P.C. Hooft, Granida (1603-1604)
75. P.C. Hooft, Geeraerdt van Velsen (1613)
76. P.C. Hooft, Warenar (1617)
77. Joost van den Vondel, Palamedes (1625)
78. Statenbijbel (1637) (diverse vertalers)
79. Hieronymus van Alphen, Kleine gedichten voor kinderen (1778-1782)
80. Jacob van Lennep, De Roos van Dekama (1836)
81. Frederik van Eeden, Van de koele meren des doods (1900)
82. J.H. Leopold, Cheops (1916)
83. Carry van Bruggen, Prometheus (1919)
84. Paul van Ostaijen, Verzameld werk: poëzie (postuum, 1952)
85. Anne Frank, Het Achterhuis (postuum, 1947)
86. Hella Haasse, Oeroeg (1948)
87. Hella Haasse, Het woud der verwachting (1949)
88. Simon Vestdijk, De kellner en de levenden (1949)
89. Hugo Claus, Oostakkerse gedichten (1955)
90. Jan Cremer, Ik Jan Cremer (1964)
91. Frans Kellendonk, Mystiek lichaam (1986)
92. Jacob Cats, Trouringh (1637)
93. Constantijn Huygens, Korenbloemen (1658, 1672)
94. Pieter Langendijk, Wiskunstenaars of 't gevluchte juffertje (1715)
95. Hendrik Tollens, Overwintering der Hollanders op Nova Zembla (1819)
96. Gerrit van de Linde, Gedichten van den schoolmeester (1859)
97. P.A. de Genestet, Dichtwerken (postuum, 1869)
98. Jacques Perk, Mathilde (ca. 1879)
99. Cd. Busken Huet, Het land van Rembrand (1882-1884)
100. Lodewijk van Deyssel, Een liefde (1887)
101. Arthur van Schendel, Een zwerver verliefd (1904)
102. Louis Couperus, De berg van licht (1905-1906)
103. Louis Couperus, Iskander (1920)
104. Paul van Ostaijen, Bezette stad (1921)
105. J.C. Bloem, 'De Dapperstraat' (1924)
106. Martinus Nijhoff, Vormen (1924)
107. Carry van Bruggen, Eva (1927)
108. J. Slauerhoff, Schuim en asch (1930)
109. J. Slauerhoff, Het verboden rijk (1932)
110. Forum (1932-1935) (tijdschrift)
111. Gerard Walschap, Houtekiet (1939)
112. Jan de Hartog, Hollands Glorie (1940)
113. Godfried Bomans, Erik of Het klein insectenboek (1941)
114. Willem Elsschot, Het dwaallicht (1946)
115. Simon Vestdijk, De vuuraanbidders (1947)
116. W.F. Hermans, De tranen der acacia's (1949)
117. Simon Vestdijk, De koperen tuin (1950)
118. Louis Paul Boon, Menuet (1955)
119. Remco Campert, Het leven is vurrukkulluk (1961)
120. Nescio, Verzameld werk (postuum, 1996)
121. Hugo Claus, Omtrent Deedee (1963)
122. Frank Martinus Arion, Dubbelspel (1973)
123. Lucebert, Verzamelde gedichten (1974)
124. Maarten 't Hart, Een vlucht regenwulpen (1978)
125. Tessa de Loo, De Tweeling (1993)

Auteurs van de Vlaams-Nederlandse literatuurcanon (2015)

1. Hendrik van Veldeke, Sente Servas (1170/1180)
2. Penninc en Pieter Vostaert, Walewein (13e eeuw)
3. Hadewych, Liederen (ca. 1240)
4. Jacob van Maerlant, Der naturen bloeme (ca. 1270)
5. Van den vos Reynaerde (ca. 1260)
6. Karel ende Elegast (vóór 1325)
7. Jan van Ruusbroec, Die geestelike brulocht (ca. 1343)
8. Beatrijs (vóór 1374)
9. Lanseloet van Denemerken (ca. 1400)
10. Gruuthuseliedboek (ca. 1400)
11. Elckerlijc (tweede helft 15e eeuw)
12. Mariken van Nieumeghen (ca. 1515)
13. Anna Bijns, Refreinen (eerste bundel)(1528)
14. Antwerps Liedboek (Antwerpen: Jan Roulans, 1544)
15. Geuzenliederen (een uitgave met het Wilhelmus) (1577-1578/1626)
16. Gerbrand Adriaensz. Bredero, Spaanschen Brabander (1617)
17. P.C. Hooft, Gedichten van den heere P.C. Hooft (1636)
18. Joost van den Vondel, Poëzy of verscheide gedichten (1650)
19. Constantijn Huygens, Trijntje Cornelis (1653)
20. Joost van den Vondel, Lucifer (1654)
21. Hendrik Conscience, De leeuw van Vlaanderen (1838)
22. Multatuli, Max Havelaar (1860)
23. Herman Gorter, Verzen (1890)
24. Willem Kloos, Verzen (1894)
25. Guido Gezelle, Rijmsnoer (1897)
26. Louis Couperus, De stille kracht (1900)
27. Cyriel Buysse, Het gezin van Paemel (1903)
28. Karel van de Woestijne, Het vader-huis (1903)
29. Nescio, 'Dichtertje', 'De uitvreter', 'Titaantjes' (1918)
30. Stijn Streuvels, Het leven en de dood in den ast (1926)
31. Paul van Ostaijen, Nagelaten gedichten (1928)
32. Martinus Nijhoff, Nieuwe gedichten (1934), waarin 'Awater (gedicht)'
33. Maurice Gilliams, Elias of het gevecht met de nachtegalen (1936)
34. F. Bordewijk, Karakter (1938)
35. Gerard Walschap, Houtekiet (1939)
36. Gerrit Achterberg, Eiland der ziel (1939)
37. M. Vasalis, Parken en woestijnen (1940)
38. Richard Minne, Wolfijzers en schietgeweren (1942)
39. Willem Elsschot, Het dwaallicht (1946)
40. Gerard Reve, De avonden (1947)
41. Hella S. Haasse, Oeroeg (1948)
42. Lucebert, Apocrief / de analphabetische naam (1952)
43. Louis Paul Boon, De Kapellekensbaan (1953)
44. Ida G.M. Gerhardt, Het levend monogram (1955)
45. Hugo Claus, De Oostakkerse gedichten (1955)
46. Ivo Michiels, Het boek alfa (1963)
47. J.C. Bloem, Verzamelde gedichten (1965)
48. Willem Frederik Hermans, Nooit meer slapen (1966)
49. Jef Geeraerts, Gangreen 1. Black Venus (1968)
50. Harry Mulisch, De aanslag (1982)
51. Hugo Claus, Het verdriet van België (1983)

Auteurs van de Vlaams-Nederlandse literatuurcanon (update 2020)

Nieuwe toevoegingen:

1. Frederik van Eeden, Van de koele meren des doods (1900)
2. Felix Timmermans, Pallieter (1916)
3. Louis Paul Boon, Zomer te Ter-Muren (1956, toegevoegd aan De Kapellekensbaan omdat het in feite om een ondeelbaar tweeluik gaat^[1])
4. Jan Wolkers, Turks fruit (1969)

Auteurs behouden met andere titel:

1. Hendrik van Veldeke, Minneliederen (1170/1190)
2. Constantijn Huygens, Korenbloemen (1658)
3. Cyriel Buysse, Tantes (1924)
4. Willem Frederik Hermans, De donkere kamer van Damokles (1958)
5. Harry Mulisch, De ontdekking van de hemel (1992)

Verdwenen in update 2020:

1. Geuzenliedboek
2. Willem Kloos, Verzen
3. Richard Minne, Wolfijzers en schietgeweren
4. Jef Geeraerts, Gangreen 1 (Black Venus)

Zie ook

• Literaire canon
• Basisbibliotheek
• Canon van Nederland

Externe links

• De canon op de website van de DBNL, 2002
• Dynamische canon van de Nederlandstalige literatuur vanuit Vlaams perspectief, 2015

Bronnen, noten en/of referenties

1. Canon, Literaire, Vernieuwde literaire canon houdt plekje vrij om…. Literaire Canon (24 juni 2020). Geraadpleegd op 12 december 2023.