8 juli

8 juli is de 189ste dag van het jaar (190ste dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 176 dagen tot het einde van het jaar.

jun		juli					aug
<<		1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23	24	25
26	27	28	29	30	31			>>

Remove ads

Algemeen
- 1889 - Eerste editie van The Wall Street Journal.
- 1917 - De opstand in Petrograd (Sint-Petersburg) mislukt en Lenin vlucht naar Finland.
- 1947 - Volgens een persbericht van de Amerikaanse luchtmacht is in Roswell in New Mexico een vliegende schotel geland.
- 1992 - In Uithoorn ontploft door een verkeerd mengsel een ketel van teerfabriek Cindu. Drie brandweermensen overlijden; elf mensen raken gewond.
- 2014 - Bij een treinongeluk in Zuid-Afrika raken zeker 52 mensen gewond. Twee treinen botsten in de oostelijke kuststad Durban boven op elkaar.
- 2016 - In Dallas wordt geschoten bij een protest tegen politiegeweld. Vijf politiemensen komen om het leven; twaalf mensen raken gewond.
- 2023 - Rikkie Kollé wordt uitgeroepen tot Miss Nederland 2023 en is de eerste transgender vrouw die de verkiezing wint. Kollé mag nu Nederland vertegenwoordigen bij de Miss Universe 2023 verkiezing.^[1]^[2]
Economie
- 2019 - De Deutsche Bank kondigde aan dat er wereldwijd 18.000 banen gaan verdwijnen. Een van de grootste banken van Europa, heeft al jaren te kampen met slechte resultaten, hoge kosten en miljardenboetes vanwege onder andere schandalen.
Infrastructuur
- 1997 - Bij een busongeluk in Egypte (Aswan) komen 8, meest jonge, Nederlandse toeristen om het leven.^[3]
- 2007 - De Boeing 787 Dreamliner wordt voor het eerst aan het publiek gepresenteerd.
Media
- 2023 - SBS6 zendt de eerste aflevering uit van het televisieprogramma The Talent Scouts, gepresenteerd door Kelvin Boerma.^[4]^[5]
Oorlog
- 1945 - De Nederlandse onderzeeboot O 19 loopt vast op Laddrif en wordt twee dagen later vernietigd door de Amerikaanse onderzeeboot Cod.
Politiek
- 1991 - Naar schatting 400.000 betogers eisen het aftreden van president Didier Ratsiraka van Madagaskar tijdens een demonstratie in de hoofdstad Antananarivo.^[6]
- 2022 - De Japanse oud-premier Shinzo Abe wordt neergeschoten bij een verkiezingstoespraak in Nara en bezwijkt aan zijn verwondingen.^[7]
Recreatie
- 2006 - In de Amsterdam ArenA vindt voor de vijfde keer het Nederlandse dance event plaats: Sensation Black.
- 2010 - In Attractiepark Toverland opent de attractie Scorpios.
Religie
- 1997 - Benoeming van Patrick Hoogmartens tot bisschop-coadjutor met recht van opvolging van Hasselt in België.
- 2006 - Paus Benedictus XVI brengt een tweedaags bezoek aan Valencia in Spanje ter gelegenheid van de Wereldgezinsdagen.
Sport
- 1901 - Oprichting van de Peruviaanse voetbalclub Club Sportivo Cienciano.
- 1990 - West-Duitsland wint in Italië de wereldtitel door titelverdediger Argentinië in de finale van het WK voetbal met 1-0 te verslaan.
- 1990 - De mannenfinale op Wimbledon wordt gewonnen door de Zweed Stefan Edberg. Hij verslaat de Duitser Boris Becker in vijf sets: 6-2, 6-2, 3-6, 3-6, 6-4.
- 2000 - Lars Frölander scherpt bij de EK zwemmen in Helsinki het Europees record op de 100 meter vlinderslag aan tot 52,23.
- 2002 - Serena Williams lost haar twee jaar oudere zus Venus na vier weken af als de nummer één op de wereldranglijst der proftennissters.
- 2007 - Roger Federer wint voor de vijfde keer op rij het mannentoernooi van Wimbledon door in de finale Rafaël Nadal te verslaan.
- 2012 - Roger Federer wint voor de zevende keer het mannentoernooi van Wimbledon. In de finale is hij te sterk voor Andy Murray.
- 2016 - Atlete Dafne Schippers wint de 100 meter tijdens de Europese kampioenschappen in Amsterdam.
- 2023 - BMX'er Niek Kimmann uit Nederland wordt in Besançon (Frankrijk) Europees Kampioen bij de heren. Jérémy Rencurel en Romain Racine, beiden uit Frankrijk, pakken zilver en brons.^[8]
- 2023 - De Nederlandse Merel Smulders pakt brons bij de Europese Kampioenschappen BMX in Besançon (Frankrijk) en dat is de eerste EK-medaille in haar loopbaan. De Zwitserse Zoe Claessens pakt de kampioenstitel en Malene Kejlstrup uit Denemarken rijdt naar zilver.^[8]
- 2023 - Engeland wint het Europees kampioenschap voetbal onder 21 door Spanje in de finale met 1-0 te verslaan.^[9]
Wetenschap en technologie
- 1961 - Even na middernacht in onze tijdzone lanceert US Airforce de Discoverer 26 spionagesatelliet vanaf Lanceercomplex 75-3-5 op de Vandenberg Air Force Base.^[10]^[11]
- 2011 - Lancering van spaceshuttle Atlantis voor missie STS-135 met als doel het afleveren van benodigdheden bij het ISS.^[12]

Remove ads

1528 - Emanuel Filibert van Savoye, hertog van Savoye en landvoogd van de Nederlanden (overleden 1580)
1535 - Emanuel van Meteren, Nederlands historicus (overleden 1612)
1593 - Artemisia Gentileschi, Italiaans kunstschilder (overleden 1652)
1621 - Jean de La Fontaine, Frans fabelschrijver (overleden 1695)
1811 - Theodoor van Ryswyck, Belgisch schrijver, flamingant en grootneerlandist. (overleden 1849)
1831 - John Pemberton, Amerikaans arts en apotheker, uitvinder van de drank Coca-Cola (overleden 1888)
1836 - Joseph Chamberlain, Brits politicus (overleden 1914)
1838 - Ferdinand von Zeppelin, Duits uitvinder van de zeppelin (overleden 1917)
1839 - John D. Rockefeller, Amerikaans zakenman en oprichter van Standard Oil (overleden 1937)
1851 - Arthur John Evans, Welsh archeoloog (overleden 1941)
1867 - Käthe Kollwitz, Duits kunstenares (overleden 1945)
1882 - Percy Grainger, Australisch pianist (overleden 1961)
1885 - Ernst Bloch, Duits filosoof (overleden 1977)
1887 - John Flanders, Belgisch schrijver (overleden 1964)
1897 - Isabelino Gradín, Uruguayaans voetballer (overleden 1944)
1895 - Igor Tamm, Russisch natuurkundige en Nobelprijswinnaar (overleden 1971)
1899 - Jan Boer, Gronings dichter (overleden 1983)
1900 - George Antheil, Amerikaans componist (overleden 1959)
1908 - Nelson Rockefeller, Amerikaans vicepresident onder president Gerald Ford (overleden 1979)
1910 - Diana Ross, Engels kinderboekenschrijfster (overleden 2000)
1912 - Xavier Vanslambrouck, Belgisch-Amerikaans baanwielrenner (overleden 1972)
1914 - Billy Eckstine, Amerikaans jazzmuzikant (overleden 1993)
1918 - Cor Hilbrink, Nederlands ondernemer, verzetsstrijder en sportbestuurder (overleden 1973)
1919 - Walter Scheel, West-Duits bondspresident (overleden 2016)
1921 - Jan Brusse, Nederlands journalist (overleden 1996)
1921 - Sanny Day, Nederlands jazzzangeres (overleden 2008)
1923 - Harrison Dillard, Amerikaans atleet (overleden 2019)
1924 - Johnnie Johnson, Amerikaans bluespianist (overleden 2005)
1924 - Anton Schwarzkopf, Duits zakenman (overleden 2001)
1925 - Lies Bonnier, Nederlands zwemster
1925 - Marco Cé, Italiaans kardinaal-patriarch van Venetië (overleden 2014)
1926 - David Armstrong, Australisch filosoof en hoogleraar (overleden 2014)
1926 - Elisabeth Kübler-Ross, Zwitsers-Amerikaans psychiater (overleden 2004)
1928 - Pier Giacomo Pisoni, Italiaans historicus, paleograaf en een archivaris (overleden 1991)
1928 - Piet Reckman, Nederlands politiek activist (overleden 2007)
1929 - Shirley Ann Grau, Amerikaans schrijfster (overleden 2020)
1932 - Joaquin Bernas, Filipijns jezuïet en emeritus-decaan (overleden 2021)
1935 - Steve Lawrence, Amerikaans zanger, acteur en entertainer (overleden 2024)
1936 - Rudolf de Korte, Nederlands politicus en bestuurder (overleden 2020)
1937 - Kate Jobson, Zweeds zwemster
1937 - Ben Muthofer, Duits beeldhouwer en graficus (overleden 2020)
1940 - Joe Mauldin, Amerikaans bassist (overleden 2015)
1941 - Bernard Van De Kerckhove, Belgisch wielrenner (overleden 2015)
1943 - Ri Chun-hee, Noord-Koreaans presentatrice
1945 - Micheline Calmy-Rey, Zwitsers politica
1945 - Herbert Schirmer, Duits politicus
1949 - Y.S. Rajasekhara Reddy, Indiaas politicus (overleden 2009)
1949 - Michel Waisvisz, Nederlands componist en muzikant (overleden 2008)
1950 - Maria van Daalen, Nederlands dichter en schrijfster
1951 - Anjelica Huston, Amerikaans actrice
1951 - Geert de Jong, Belgisch actrice
1952 - Luk De Koninck, Belgisch acteur
1952 - Marianne Williamson, Amerikaans spiritueel leraar, auteur en spreker
1954 - Flip Broekman, Nederlands liedjes- en toneelschrijver (overleden 2020)
1954 - Antigoni Papadopoulou, Cypriotisch politica en scheikundige
1954 - Ronald Spelbos, Nederlands voetballer en voetbaltrainer
1955 - Lena Endre, Zweeds actrice
1955 - Donatella Rettore, Italiaans zangeres en actrice
1956 - Jean-René Bernaudeau, Frans wielrenner
1958 - Kevin Bacon, Amerikaans acteur
1958 - Tzipi Livni, Israëlisch politica (Kadima)
1959 - Isabelo Abarquez, Filipijnse bisschop
1959 - Marc De Blander, Belgisch atleet
1959 - Robert Knepper, Amerikaans acteur
1959 - Matthias Storme, Belgisch jurist
1960 - Celsius Waterberg, Surinaams arts en politicus
1961 - Andrew Fletcher, Brits muzikant (Depeche Mode) (overleden 2022)
1961 - Toby Keith, Amerikaans countryzanger en acteur (overleden 2024)
1961 - Karl Seglem, Noors jazzsaxofonist
1964 - Linda de Mol, Nederlands presentatrice
1967 - Dries Vanhegen, Belgisch acteur, scenarist en auteur
1968 - Christian Saceanu, Duits tennisser
1968 - Michael Weatherly, Amerikaans acteur
1970 - Beck, Amerikaans zanger
1970 - Micky Hoogendijk, Nederlands actrice
1970 - Ivonne Kraft, Duits mountainbikester
1970 - Sebastiaan Labrie, Nederlands acteur en presentator
1970 - Lia van Schie, Nederlands schaatsster
1971 - Merijn de Bruin, Nederlands tafeltennisser
1972 - Davit Janasjia, Georgisch voetballer
1973 - Jozef Kožlej, Slowaaks voetballer
1974 - Elvir Baljić, Bosnisch voetballer
1975 - Régis Laconi, Frans motorcoureur
1976 - Jessy De Smet, Belgisch zangeres
1976 - Maikel Renfurm, Nederlands voetballer
1977 - Christian Abbiati, Italiaans voetballer
1977 - Selima Sfar, Tunesisch tennisster
1977 - Werner de Saeger, Belgisch hoogleraar, rechtsgeleerde, theoloog en marinekapitein
1978 - Gaia Bassani Antivari, Azerbeidzjaans alpineskiester
1978 - Juan Miguel Mercado, Spaans wielrenner
1979 - Olesja Forsjeva, Russisch atlete
1980 - Robbie Keane, Iers voetballer
1981 - Davy De fauw, Belgisch voetballer
1981 - Shalane Flanagan, Amerikaans atlete
1981 - Wim Nieuwkerk, Nederlands duatleet
1981 - Anastasija Myskina, Russisch tennisster
1982 - Sophia Bush, Amerikaans actrice
1982 - Nele Van Doninck, Belgisch atlete
1983 - Matt Daly, Engels hockeyer
1983 - Robert Lathouwers, Nederlands atleet
1983 - Eric Matoukou, Kameroens voetballer
1983 - Takuya Miyamoto, Japans voetballer (overleden 2022)
1984 - Jan-Paul Buijs, Nederlands acteur
1984 - Rachel van Cutsen, Nederlands badmintonster
1984 - Daniella Sarahyba, Braziliaans topmodel
1984 - Mariem Alaoui Selsouli, Marokkaans atlete
1984 - John Martin, Australisch autocoureur
1985 - Jamie Cook, Brits gitarist
1986 - Tim Kimman (Jebroer), Nederlands rapper
1986 - Susan Kuijken, Nederlands atlete
1987 - Juan Carlos Paredes, Ecuadoraans voetballer
1987 - Sergio Zijler, Nederlands voetballer
1988 - Jutatip Maneephan, Thais wielrenner
1988 - Miki Roqué, Spaans voetballer (overleden 2012)
1988 - Matej Vyšňa, Slowaaks wielrenner
1989 - Yarden Gerbi, Israëlisch judoka
1989 - Emma Kimiläinen, Fins autocoureur
1990 - Kermit Erasmus, Zuid-Afrikaans voetballer
1990 - Alexandru Maxim, Roemeens voetballer
1990 - Kevin Trapp, Duits voetballer
1991 - Virgil van Dijk, Nederlands voetballer
1992 - Yancarlos Martinez, Dominicaans atleet
1992 - Sandi Morris, Amerikaans atlete
1992 - Norman Nato, Frans autocoureur
1992 - Son Heung-min, Zuid-Koreaans voetballer
1993 - David Corenswet, Amerikaans acteur
1993 - Lukas Greiderer, Oostenrijks Noordse combinatieskiër
1994 - Phil Bauhaus, Duits wielrenner
1996 - Mazen Al-Yassin, Saoedi-Arabisch atleet
1997 - Jochem Dobber, Nederlands atleet
1998 - Jakara Anthony, Australisch freestyleskiester
1998 - Maya Hawke, Amerikaans actrice en model
1998 - Jaden Smith, Amerikaans acteur
2000 - Anna-Lena Stolze, Duits voetbalster
2006 - Isabella Sermon, Brits actrice
2006 - James Wharton, Australisch autocoureur

Remove ads

810 - Pepijn van Italië (33), Frankisch koning
975 - Edgar van Engeland (33), koning van Engeland (959-975)
1153 - Eugenius III, paus van 1145 tot 1153
1422 - Michelle van Valois (27), dochter van Karel VI, koning van Frankrijk, en eerste echtgenote van Filips de Goede
1538 - Diego de Almagro (~63), Spaans ontdekkingsreiziger
1623 - Gregorius XV (69), paus van 1621 tot 1623
1695 - Christiaan Huygens (66), Nederlands astronoom, wis- en natuurkundige
1784 - Torbern Olof Bergman (49), Zweeds scheikundige en mineraloog
1822 - Percy Bysshe Shelley (29), Engels schrijver
1839 - Milan III Obrenović (19), Servisch vorst
1850 - Adolf van Cambridge (76), hertog van Cambridge
1855 - William Edward Parry (64), Brits militair
1859 - Oscar I (60), koning van Zweden en Noorwegen
1870 - Jan David Zocher (79), Nederlands architect en stedenbouwkundige
1873 - Franz Xaver Winterhalter (68), Duits kunstschilder
1892 - Francesco Battaglini (69), Italiaans kardinaal-aartsbisschop van Bologna
1909 - Willem Voormolen (53), Nederlands militair, burgemeester en politiefunctionaris
1936 - Georgi Tsjitsjerin (63), Russisch minister van Buitenlandse zaken
1943 - Jean Moulin (44), Frans verzetsleider in de Tweede Wereldoorlog
1946 - Aleksandr Aleksandrov (63), Russisch componist
1963 - Fritz Tscherter (74), Duits voetballer
1967 - Rosa Spier (75), Nederlands harpiste
1972 - Ghassan Kanafani (36), Palestijns schrijver en toneelschrijver
1973 - Harry Edward (75), Brits atleet
1982 - Hildegard Michaelis (81), Duitse, maar in Nederland werkzame textielkunstenares en oprichtster van drie benedictijner kloosters
1985 - Jean-Paul Le Chanois (75), Frans filmregisseur en scenarioschrijver
1986 - Hyman Rickover (86), Amerikaans admiraal
1988 - Ray Barbuti (83), Amerikaans atleet en American Footballspeler
1990 - Hans Faverey (56), Nederlands dichter
1993 - Alfred Dattner (90), Zwitsers autocoureur
1993 - John Riseley-Prichard (69), Brits autocoureur
1994 - Kim Il-sung (82), Noord-Koreaans leider
1995 - Pál Kovács (82), Hongaars schermer
1995 - Willy Langestraat (81), Nederlands componist
1995 - Piet Zoetmulder (89), Nederlands taalkundige
1996 - Jan Brusse (75), Nederlands journalist
1997 - Dick van Dijk (51), Nederlands voetballer
2009 - Nico van Est (81), Nederlands wielrenner
2009 - Bertha Hertogh (72), Nederlandse vrouw wier adoptie in 1950 leidde tot etnische rellen in Singapore
2009 - Pieter Huys (62), Belgisch journalist en advocaat
2011 - Betty Ford (93), Amerikaans first lady
2011 - Berry Schepers (24), Nederlands voetballer
2012 - Lionel Batiste (81), Amerikaans jazzmuzikant en-zanger
2012 - Ernest Borgnine (95), Amerikaans acteur
2013 - Friedrich Gräsel (86), Duits beeldhouwer
2014 - Menno Buch (62), Nederlands ondernemer en televisiepresentator
2014 - Cornelis Dubbink (100), president van de Hoge Raad der Nederlanden
2015 - Irwin Keyes (63), Amerikaans acteur
2015 - Arne Kotte (80), Noors voetballer
2016 - Goldie Michelson (113), Amerikaans supereeuwelinge
2016 - Robert De Middeleir (77), Belgisch wielrenner
2016 - Jacques Rouffio (87), Frans filmregisseur, scenarioschrijver en filmproducent
2016 - Sydney Schanberg (82), Amerikaans journalist
2016 - Huub Strous (73), Nederlands burgemeester
2017 - Nelsan Ellis (39), Amerikaans acteur en filmproducent
2017 - Sylvia Nooij (32), Nederlands voetbalster
2018 - Tab Hunter (86), Amerikaans acteur en zanger
2018 - Oliver Knussen (66), Brits componist en dirigent
2019 - Jan Mokkenstorm (57), Nederlands psychiater
2020 - Odi Bouwmans (76), Nederlands burgemeester
2020 - Lambert Croux (93), Belgisch senator
2020 - Finn Christian Jagge (54), Noors alpineskiër
2020 - Alex Pullin (32), Australisch snowboarder
2020 - Naya Rivera (33), Amerikaans actrice en zangeres
2022 - Shinzo Abe (67), Japans politicus en premier
2022 - Luis Echeverría (100), Mexicaans president
2022 - Gregory Itzin (74), Amerikaans acteur
2022 - Angel Lagdameo (81), Filipijns aartsbisschop
2022 - José Eduardo dos Santos (79), Angolees president
2022 - Tony Sirico (79), Amerikaans acteur
2022 - Mauritz von Strachwitz (92), Duits autocoureur
2023 - Nikolaj Aljochin (68), Wit-Russisch schermer
2023 - Johnny Goos (80), Belgisch politicus
2024 - Alessandro Di Bucchianico (61), Nederlands wiskundige en schaker

Remove ads

Rooms-katholieke kalender:
- Heilige Landrada van Munsterbilzen († 690) - Gedachtenis (in bisdom Hasselt)
- Heilige Edgar (van Engeland) († 975)
- Heilige Kiliaan van Würzburg en volgelingen († 689)
- Heilige Priscilla († 1e eeuw)
- Heilige Martelaren van Shanxi, o.a. Amandina van Schakkebroek (Pauline Jeuris), Marie Adolphine (Kaatje Dierkx; Adolfina) en Gregorius Grassi († 1900) (Hoogfeest in Bisdom Breda)
- Heilige Morwenna († 5e eeuw)
- Heilige Sunniva van Selje, Alban en 7 gezellinnen († 10e eeuw)
- Zalige Peter de Kluizenaar († 1115)
- Zalige Petrus Vigne († 1740)

Remove ads

Nederland

Meer informatie Officiële records, Landelijke records ...

*Dagrecords*^[13]
	Officiële records			Landelijke records
Gebeurtenis	Jaar	Extreem	Locatie	Jaar	Extreem	Locatie
Laagste etmaalgemiddelde temperatuur (°C)	1903	11,3	De Bilt	1913, 1929	10,5	Maastricht
Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur (°C)	2023	24,7	De Bilt	2023	25,9	Maastricht
Laagste minimumtemperatuur (°C)	1962	3,4	De Bilt	1962	2,7	Volkel
Hoogste minimumtemperatuur (°C)	1991	17,5	De Bilt	1991	19,2	Twenthe
Laagste maximumtemperatuur (°C)	1903	12,5	De Bilt	1903	12,5	De Bilt
Hoogste maximumtemperatuur (°C)	2023	32,2	De Bilt	2023	34,6	Eindhoven
Hoogste uurgemiddelde windsnelheid (m/s)	1915	11,8	De Bilt	1964	18,0	De Kooy
Hoogste windstoot (m/s)	1967	19,5	De Bilt	2004 2008	24,0 24,0	Lauwersoog Oosterschelde
Langste zonneschijnduur (uur)	1971	15,2	De Bilt	1959 1992 2018	15,5 15,5 15,5	Leeuwarden Lelystad Nieuw Beerta
Langste neerslagduur (uur)	2014	12,6	De Bilt	2014	19,7	Maastricht
Hoogste etmaalsom van de neerslag (mm)	1965	29,9	De Bilt	1960	56,1	De Kooy
Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid (%)	1959	55	De Bilt	1976	40	Maastricht
Laagste uurwaarde luchtdruk op zeeniveau (hPa)	1980	996,1	De Bilt	1980	995,8	Vlissingen
Hoogste uurwaarde luchtdruk op zeeniveau (hPa)	2013	1032,7	De Bilt	2013	1034,6	Hoorn Terschelling
Officiële records worden altijd gemeten op het KNMI-weerstation in De Bilt. Landelijke records kunnen worden gemeten op elk officieel KNMI-weerstation in Nederland.

Sluiten

Uitzonderlijke gebeurtenissen

1956 - Officieel hoogste minimumtemperatuur in °C van het jaar gemeten in De Bilt: 15,7
1959 - Eerste officiële tropische dag van het jaar (maximumtemperatuur ≥ 30 °C in De Bilt)
1975 - Eerste officiële tropische dag van het jaar (maximumtemperatuur ≥ 30 °C in De Bilt)
2013 - Landelijk maandrecord hoogste uurwaarde luchtdruk op zeeniveau in hPa van juli gemeten in Hoorn Terschelling: 1034,6. Samen met 10 juli 1911
2023 - Officieel hoogste etmaalgemiddelde temperatuur in °C van het jaar gemeten in De Bilt: 24,7 (voorlopig)
2023 - Officieel hoogste etmaalgemiddelde temperatuur in °C van juli dit jaar gemeten in De Bilt: 24,7
2023 - Landelijk hoogste etmaalgemiddelde temperatuur in °C van juli dit jaar gemeten in Maastricht: 25,9
2023 - Officieel hoogste maximumtemperatuur in °C van het jaar gemeten in De Bilt: 32,2 (voorlopig)
2023 - Officieel hoogste maximumtemperatuur in °C van juli dit jaar gemeten in De Bilt: 32,2

Remove ads

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

8 juli

Nederland

Wikiwand in your browser!

8 juli

Nederland

Wikiwand in your browser!

Gebeurtenissen

Geboren

Overleden

Viering/herdenking