Clement Attlee

Clement Richard Attlee, Graaf Attlee (Londen, Engeland, 3 januari 1883 – aldaar, 8 oktober 1967) was een Brits politicus van de Labour Party en premier van het Verenigd Koninkrijk van 1945 tot 1951.

Graaf Attlee Clement Attlee
Clement Richard Attlee
Geboren	3 januari 1883 Londen, Engeland  Verenigd Koninkrijk
Overleden	8 oktober 1967 Londen, Engeland  Verenigd Koninkrijk
Politieke partij	Labour Party
Partner	Violet Miller Attlee (1922–1964)
Beroep	Politicus Advocaat Jurist Activist Militair (Majoor)
Religie	Geen (Agnosticisme)
Premier van het Verenigd Koninkrijk
Aangetreden	26 juli 1945
Einde termijn	26 oktober 1951
Monarch	George VI
Voorganger	Winston Churchill
Opvolger	Winston Churchill
Partijleider van de Labour Party
Aangetreden	8 oktober 1935
Einde termijn	10 december 1955
Voorganger	George Lansbury
Opvolger	Herbert Morrison
Oppositieleider in het Lagerhuis
Aangetreden	26 oktober 1951
Einde termijn	10 december 1955
Voorganger	Winston Churchill
Opvolger	Herbert Morrison
Aangetreden	8 oktober 1935
Einde termijn	10 mei 1940
Voorganger	George Lansbury
Opvolger	Hastings Lees-Smith
Minister van Defensie
Aangetreden	26 juli 1945
Einde termijn	20 december 1946
Premier	Clement Attlee
Voorganger	Winston Churchill
Opvolger	Albert Victor Alexander
Lord President of the Council
Aangetreden	24 september 1943
Einde termijn	23 mei 1945
Premier	Winston Churchill
Voorganger	John Anderson
Opvolger	Frederick Marquis
Vicepremier
Aangetreden	19 februari 1942
Einde termijn	23 mei 1945
Premier	Winston Churchill
Voorganger	Eerste
Opvolger	Herbert Morrison
Minister voor Dominion Zaken
Aangetreden	19 februari 1942
Einde termijn	24 september 1943
Premier	Winston Churchill
Voorganger	Robert Gascoyne-Cecil
Opvolger	Robert Gascoyne-Cecil
Portaal    Politiek

Clement Attlee
Lord Privy Seal
Aangetreden	10 mei 1940
Einde termijn	19 februari 1942
Premier	Winston Churchill
Voorganger	Kingsley Wood
Opvolger	Stafford Cripps
Minister van Posterijen
Aangetreden	13 maart 1931
Einde termijn	26 augustus 1931
Premier	Ramsay MacDonald
Voorganger	Hastings Lees-Smith
Opvolger	William Ormsby-Gore
Kanselier van het Hertogdom Lancaster
Aangetreden	23 mei 1930
Einde termijn	13 maart 1931
Premier	Ramsay MacDonald
Voorganger	Oswald Mosley
Opvolger	Arthur Ponsonby
Onderminister voor Oorlog
Aangetreden	22 januari 1924
Einde termijn	4 november 1924
Premier	Ramsay MacDonald
Voorganger	Wilfrid Ashley
Opvolger	Richard Onslow
Burgemeester van Stepney
Aangetreden	10 maart 1919
Einde termijn	30 december 1920
Voorganger	Frederick Miles
Opvolger	Thomas Cahill
Lid Hogerhuis
Aangetreden	15 december 1955
Einde termijn	8 oktober 1967
Lid van het Lagerhuis voor West-Walthamstow
Aangetreden	23 februari 1950
Einde termijn	15 december 1955
Voorganger	Valentine McEntee
Opvolger	Edward Redhead
Lid van het Lagerhuis voor Limehouse
Aangetreden	15 november 1922
Einde termijn	23 februari 1950
Voorganger	William Pearce
Opvolger	Geen
Portaal    Politiek

Levensloop

Attlee was van beroep advocaat. In 1908 trad hij toe tot de socialistische Labour Party. Hij diende in de Eerste Wereldoorlog in Frankrijk en het Midden-Oosten waar hij opklom tot de rang van majoor en ernstig gewond raakte. In 1921 huwde hij met Violet Milar en samen kregen ze vier kinderen. Attlee studeerde aan de Universiteit van Oxford.

Van 1922 tot 1955 zetelde hij in het House of Commons. In 1922 werd hij ook de privésecretaris van Labourleider Ramsay MacDonald. Onder MacDonald was hij van 1930 tot 1931 kanselier van het hertogdom van Lancaster en daarna was hij in 1931 enkele maanden Algemeen Postmeester.

Nadat in 1931 National Labour onder leiding van Ramsay MacDonald zich afscheurde van de Labourpartij en samen met de conservatieven en liberalen een regering vormden, werd hij in 1932 ondervoorzitter van zijn partij. Vervolgens werd hij in oktober 1935 partijleider en bleef dit tot in 1955. Van 1935 tot 1940 was hij in deze functie leider van de oppositie. Hij was een uitgesproken tegenstander van het fascisme en de appeasementpolitiek van Neville Chamberlain.

Na de uitbraak van de Tweede Wereldoorlog vormde Winston Churchill in mei 1940 een nationale regering. In deze regering werd Attlee van 1940 tot 1942 Lord Privy Seal, van 1942 tot 1943 minister bevoegd voor de Dominion en van 1943 tot 1945 Lord President of the Council. Tevens was hij van 1942 tot 1945 vicepremier. Hierdoor speelde hij als vervanger van Churchill en als leidinggever van werkgelegenheid en andere burgerzaken een cruciale rol tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Ondanks zijn natuurlijke bescheidenheid en laconieke stijl van spreken, won Clement Attlee na de oorlog in 1945 de verkiezingen van Winston Churchill en werd zo de eerste minister-president van de Labour-partij die een volledige parlementaire termijn diende, en de eerste die een meerderheid in het Lagerhuis had. Hij was premier van 26 juli 1945 tot 26 oktober 1951. Ook bekleedde hij van 1945 tot 1951 de functie minister van Financiën. De regering die hij leidde voerde de welzijnsstaat in, onder meer door de invoering van de National Health Service in 1948, en nationaliseerde openbare instellingen om een beleid tot stand te brengen dat goedgekeurd werd door alle partijen.^[bron?] Hij ving ook de dekolonisatie van het Britse imperium aan met het verdrag van de Indische onafhankelijkheid. In 2004 werd hij verkozen tot succesvolste Britse premier van de 20e eeuw in een opiniepeiling onder politieke academici, die door MORI en de Universiteit van Leeds werd georganiseerd.^[1]

Na de verkiezingen van 1951 belandde Labour terug in de oppositie, waarna Attlee van 1951 tot 1955 opnieuw oppositieleider was. In november 1955 stopte hij als partijleider en verliet de politiek, waarna koningin Elizabeth II hem als graaf Attlee in de adelstand verhief. Hierdoor zetelde hij tot aan zijn dood in het Hogerhuis. In 1967 overleed hij aan de gevolgen van een longontsteking.

Mediabestanden

Zie de categorie Clement Attlee van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

1. Rating British Prime Ministers, 29 november 2004

Bibliografische informatie

• Bibsys: 90097083
• Biblioteca Nacional de Chile: 000199363
• Biblioteca Nacional de España: XX1198262
• Bibliothèque nationale de France: cb11958645f (data)
• Catàleg d'autoritats de noms i títols de Catalunya: 981058515196406706
• CiNii: DA04531290
• Gemeinsame Normdatei: 118650882
• International Standard Name Identifier: 0000 0001 2128 0695
• Library of Congress Control Number: n82054997
• Nationale Bibliotheek van Letland: 000206684
• National Archives and Records Administration: 10568242
• Bibliotheek van het Japanse parlement: 00519666
• Nationale Bibliotheek van Tsjechië: skuk0000052
• Nationale bibliotheek van Australië: 36510999
• Nationale Bibliotheek van Israël: 987007277380505171
• Nationale Bibliotheek van Polen: a0000001867896
• Nederlandse Thesaurus van Auteursnamen: 069070687
• Réseau des bibliothèques de Suisse occidentale: 02-A002950131
• Istituto Centrale per il Catalogo Unico: CUBV010066
• LIBRIS: 278411
• SNAC: w6r50h2g
• Système universitaire de documentation: 027575799
• Trove: 1264327
• Virtual International Authority File: 36926306
• WorldCat (via VIAF): 36926306

Voorganger: Oswald Mosley	Kanselier van het Hertogdom Lancaster 1930–1931	Opvolger: Arthur Ponsonby
Voorganger: Hastings Lees-Smith	Minister van Posterijen 1931	Opvolger: William Ormsby-Gore
Voorganger: Kingsley Wood	Lord Privy Seal 1940–1942	Opvolger: Stafford Cripps
Voorganger: Robert Gascoyne-Cecil	Minister voor Dominion Zaken 1942–1943	Opvolger: Robert Gascoyne-Cecil
Voorganger: Eerste	Vicepremier 1942–1945	Opvolger: Herbert Morrison
Voorganger: John Anderson	Lord President of the Council 1943–1945	Opvolger: Frederick Marquis
Voorganger: Winston Churchill	Minister van Defensie 1945–1946	Opvolger: Albert Victor Alexander
Voorganger: George Lansbury	Partijleider van de Labour Party 1935–1955	Opvolger: Herbert Morrison
Voorganger: Winston Churchill	Premier van het Verenigd Koninkrijk Kabinet-Attlee I Kabinet-Attlee II 1945–1951	Opvolger: Winston Churchill

Premiers van het Verenigd Koninkrijk

Walpole · Compton · Pelham · Pelham-Holles · Cavendish · Stuart · G. Grenville · Charles Watson-Wentworth · Pitt de Oudere · FitzRoy · North · Petty · Cavendish-Bentinck · Pitt de Jongere · Addington · W.W. Grenville · Perceval · Jenkinson · Canning · Robinson · Wellesley · Grey · Lamb · Peel · Russell · Smith-Stanley · Hamilton-Gordon · Temple · Disraeli · Gladstone · Gascoyne-Cecil · Primrose · Balfour · Campbell-Bannerman · Asquith · Lloyd George · Law · Baldwin · MacDonald · Chamberlain · Churchill · Attlee · Eden · Macmillan · Douglas-Home · Wilson · Heath · Callaghan · Thatcher · Major · Blair · Brown · Cameron · May · Johnson · Truss · Sunak · Starmer