मणिपुर
From Wikipedia, the free encyclopedia
मणिपुर भारतको एउटा राज्य हो। यसको राजधानी छ इम्फाल। मणिपुरका छिमेकी राज्य हुन: उत्तरमा नागाल्यान्ड र दक्षिणमा मिजोरम, पश्चिममा असम; र पूर्वमा यसको सीमा म्यानमार सँग जोडिन पुग्दछ। यसको क्षेत्रफल २२,३४७ वर्ग कि.मी. (८,६२८ वर्ग मील) हो। यहाँका मूल निवासी मेइती जनजातिका मानिस हुन, जो यहाँको घाटी क्षेत्रमा रहन्छन्। यिनीहरुको भाषा मेइतिलोन हो, जसलाई मणिपुरी भाषा पनि भन्दछन्। यो भाषा १९९२ मा भारतको संविधानको आठौँ अनुसूचीमा थप गरिएको छ, र यस प्रकार यसलाई एउटा राष्ट्रिय भाषाको दर्जा प्राप्त भएको छ। यहाँका पर्वतीय क्षेत्रहरूमा नागा र कुकी जनजातिका मानिस हरु बस्ने गर्दछन। मणिपुरीलाई एउटा संवेदनशील सीमावर्ती राज्य मानिन्छ।
छरितो तथ्यहरू मणिपुर, देश ...
मणिपुर | |
---|---|
मणिपुर राज्य | |
राष्ट्रियगान: "साना लेबक मणिपुर" "मणिपुर, सुनको भूमि" | |
निर्देशाङ्क: २४.८१°N ९३.९४°E / 24.81; 93.94 | |
देश | भारत |
क्षेत्र | उत्तरपूर्वी भारत |
पहिले | मणिपुर अधिराज्य |
सङ्घमा भर्ना | १५ अक्टोबर १९४९[1] |
केन्द्र शासित प्रदेशको रूपमा | सन् १९५६ |
राज्यको रूपमा | सन् १९७२ |
राजधानी | इम्फाल |
सबै भन्दा ठुलो सहर | राजधानी |
जिल्ला | १६ |
सरकार | |
• अङ्ग | मणिपुर सरकार |
• राज्यपाल | अनुसुईया उइके[2] |
• मुख्यमन्त्री | नोङथोम्बम बिरेन सिंह[3] (भाजपा) |
विधायिका | एक सदनात्मक |
• विधान सभा | मणिपुर विधान सभा (६०) |
राष्ट्रिय संसद | भारतीय संसद |
• राज्य सभा | १ |
• लोक सभा | २ |
उच्च अदालत | मणिपुर उच्च अदालत |
क्षेत्रफल | |
• जम्मा | २२३२७ किमी२ (८६२१ वर्ग माइल) |
• क्रम | २३ औं |
जनसङ्ख्या (सन् २०११)[4] | |
• जम्मा | २८५५७९४ |
• क्रम | २३ औं |
• घनत्व | १३०/किमी२ (३००/वर्ग माइल) |
• सहरी | ३०.२१% |
• ग्रामीण | ६९.७९% |
भाषा | |
• आधिकारिक | मणिपुरी |
• आधिकारिक लिपि | मणिपुरी लिपि |
कुल ग्राहस्थ उत्पादन | |
• कुल (सन् २०१८–१९) | ₹०.३१ लाख करोड (युएस$४.३ बिलियन) |
• श्रेणी | २८ औं |
• प्रतिव्यक्ति | ₹७५,२२६ (युएस$१,१००) (२७ औं) |
समय क्षेत्र | युटिसी+०५:३० (भारतीय मानक समय) |
मानव विकास सूचकांक (सन् २०१८) | ०.६९६[5] (१५ औं) |
बन्द गर्नुहोस्