एक अर्ध राष्ट्रपतिय गणतन्त्र, वा दोहोरो कार्यकारी गणतन्त्र, एक गणतन्त्र हो जसमा एक राष्ट्रपति एक प्रधानमन्त्री र एक मन्त्रिपरिषद् साथ अवस्थित छ, पछिल्लो दुई राज्यको व्यवस्थापिकाको लागि जिम्मेवार छ। यो संसदीय गणतन्त्रभन्दा फरक छ किनभने यसमा राज्यको कार्यकारी प्रमुख छ; र राष्ट्रपति प्रणालीबाट कि क्याबिनेट, यद्यपि राष्ट्रपतिद्वारा नामकरण गरिएको छ, विधायिकाप्रति उत्तरदायी छ, जसले मन्त्रिपरिषद्लाई अविश्वासको प्रस्तावमार्फत राजीनामा दिन बाध्य पार्न सक्छ।[1]
थप जानकारी शासन प्रणाली ...
 |
| शासन प्रणाली |
| गणतन्त्रात्मक सरकार: |
अर्ध-राष्ट्रपतीय प्रणाली जहाँ कार्यकारी राष्ट्रपति र छुट्टै सरकार प्रमुख जसले बाँकी कार्यपालिकाको नेतृत्व गर्छ, जसको नियुक्ति राष्ट्रपतिले गर्छ र व्यवस्थापिकाप्रति उत्तरदायी हुन्छ।
संसदीय व्यवस्था सहित एक औपचारिक र गैर-कार्यकारी अध्यक्, जहाँ सरकारको एक छुट्टै प्रमुख कार्यकारी हुने गर्छ र व्यवस्थापिकाको विश्वासमाथि निर्भर हुने गर्छ।
गणतन्त्र जहाँ संसदले कार्यकारी राष्ट्रपतिको निर्वाचन गर्छ। |
|
सैन्य सरकार
माथिका कुनै पनि शासन प्रणाली नभएका देशहरू (उदाहरण सङ्क्रमणकालिन सरकार वा अस्पष्ट राजनैतिक स्थिति) |
|
बन्द गर्नुहोस्
राष्ट्रपति र संसदीय गणतन्त्र दुवैका तत्वहरूको समावेशले केही फाइदाजनक तत्वहरू ल्याउन सक्छ; यद्यपि, यसले बेफाइदाहरू पनि सिर्जना गर्दछ, प्रायः मिश्रित अधिकार ढाँचाहरूद्वारा उत्पन्न हुने भ्रमसँग सम्बन्धित।[2][3]
फाइदा
- संसदमा अलोकप्रिय प्रधानमन्त्रीलाई हटाउन सक्ने क्षमता छ, त्यसैले राष्ट्रपतिको निश्चित कार्यकालभर स्थिरता कायम राख्छ।
- अधिकांश अर्ध राष्ट्रपतिय प्रणालीहरूमा, कर्मचारीतन्त्रका महत्त्वपूर्ण भागहरू राष्ट्रपतिबाट खोसिन्छ, अतिरिक्त नियन्त्रण र सन्तुलन सिर्जना गर्दछ जहाँ दैनिक सरकार सञ्चालन र यसका मुद्दाहरू राज्यप्रमुखबाट अलग हुन्छन्, र जस्तै, यसका मुद्दाहरू उनीहरूको आफ्नै योग्यताको आधारमा हेरिन्छ, उनीहरूको उतारचढाव र प्रवाहको साथ र राज्यको प्रमुख को हो भन्ने कुरामा जरूरी छैन।
- संसद्को विश्वास प्राप्त गर्न आवश्यक पर्ने छुट्टै सरकार प्रमुख हुनुलाई देशको राजनीतिक र आर्थिक विकाससँग बढी मेल खाने गरी हेरिएको छ। सरकार प्रमुख संसद्बाट निर्वाचित हुने भएकाले राजनीतिक गतिरोध उत्पन्न हुने सम्भावना कमै हुन्छ, किनभने आवश्यक परेको खण्डमा सरकार प्रमुखलाई हटाउने अधिकार संसद्सँग हुन्छ।
बेफाइदा
- यो प्रणालीले राष्ट्रपतिलाई आवरण प्रदान गर्दछ, किनकि अलोकप्रिय नीतिहरूको दोष प्रधानमन्त्रीलाई दिन सकिन्छ, जसले सरकारको दैनिक कार्यहरू चलाउँछन्।
- यसले जवाफदेहीताप्रति भ्रमको भावना सिर्जना गर्दछ, किनकि नीतिगत सफलता र असफलताका लागि को जिम्मेवार छ भन्ने अपेक्षाकृत स्पष्ट अर्थ छैन।
- यसले विधायिकी प्रक्रियामा भ्रम र अक्षमता दुवै सिर्जना गर्दछ, किनकि विश्वासको मतको क्षमताले प्रधानमन्त्रीलाई संसदलाई जवाफ दिन्छ।
Comparative Politics: Structures and Choices (2nd संस्करण), Boston, MA, पृ: 169–170, आइएसबिएन 9781111341930।
