Remove ads
De Mars (Symbol: .svg){kind=small}
) is de veerte Planet vun dat Sünnsystem. He liggt twüschen Eer un Jupiter. Sien Naam is de latiensch Naam vun den olen greekschen Gott Ares, wat de Kreegsgott weer, vun wegen de roote Farv.
Mars .svg){kind=small} | |
|---|---|
 | |
| Mars in natüürlichen Klören (Upnaam vun Rosetta) | |
| Egenschoppen vun’e Ümloopbahn[1] | |
| Halfassen vun de Ellips | 1,524 AE (227,99 Mio. km) |
| Exzentrizität | 0,0934 |
| Perihel – Aphel | 1,382 – 1,666 AE |
| Bahnnegen | 1,8506° |
| Sideersche Ümlooptied | 686,980 d |
| Synoodsche Ümlooptied | 779,94 d |
| Middelste Bahnsnelligkeid | 24,07 km/s |
| Physikaalsche Egenschoppen[1][2] | |
| Äquater(⌀)∗ | 6792,4 km |
| Pool (⌀)∗ | 6752,4 km |
| Masse | ≈0,107 Erdmassen 6,417 · 1023 kg |
| Dichte | 3,933 g/cm3 |
| Fallsnelligkeid∗ | 3,73 m/s2 |
| Kosmische Snelligkeid | 5,03 km/s |
| Rotatschoonstied | 24 h 37 min 22 s |
| Inklinatschoon vun’e Rotatschoonsass | 25,19° |
| Geometrische Albedo | 0,170 |
| Max. schienabre Helligkeid | −2,94m |
| Druck∗ | 6 · 10−3 bar |
| Temperatuur∗ Min. – Middel – Max. |
120 K (−153 °C) 210 K (−63 °C) 293 K (+20 °C) |
Bestanddelen
| |
| ∗in Betog op dat Nullniveau vun’n Planeten | |
| Annerwat | |
| Maanden | Vörlaag:Weitere |
 | |
| Vergliek Mars un Eer | |
- Dörmeter (Äquater): 6794 km
- Mass 6,4185 × 1023 kg
- Sworversnellen: 3,71 m/s² (0,379 mol de vun de Eer, dat is rund de drütte Deel)
- Dagläng: 24 St. 37 Min. 22 Sek.
- Johrläng: 686,98 Dag
- Temperatur: ca. 180 K bet 260 K (-90 bet -10 °C)
- Druck vun de Atmosphäre: 6,36 mbar
- Maanden: De Mars hett twee lütje Maanden, Phobos un Deimos
De Mars hett an sien Böverflach nich so veel Water, dat dat Meere oder Seen gifft. An de Böverflach vun’n Mars is dat ok to koolt un de Druck is to leeg, dat Water fletig weern kunn. Hüüt besteiht de Böverflach tomeist ut Wüsten. Unner de Sand is viellicht doch noch Water in Form van Ies. Deeper unner de Böverflach, wo’t warmer is un ok en högeren Druck is, is dat Water vellicht ok fletig. De Nörnen van’t Mars is meest flach un in’t Süden sünd Bargen. An den Noordpool un den Süüdpool gifft dat witte Polkappens, de ut froren Water un Kohlenstoffdioxid-Ies bestahn un hör Grött in de Johrstieden verännern. De Asse vun den Mars is schraag to de Ebene vun de Ekliptik. Düttwegen hett de Mars ook Johrstieden as de Eer. In't Vörjohr gifft dat grote Orkanen mit Stööv. Vulkane gifft dat ook, de gröttste is de Olympus Mons, de 26,4 km hoog is un een Dörmeter vun 600 km hett. De Olympus Mons is de hoogste Barg van’t Sünnsystem. Anner hoog Bargen sünd de dree Tharsis Montes Arsia Mons, Ascraeus Mons un Pavonis Mons, de hoger as tein Kilometers sünd. Ook deepe Gravens gifft dat, de Canyons. De gröttste is dat Valles Marineris, wat 4000 km lang un 4 km deep is.
Remove ads
De Mars weer al in de Antike bekannt. Tycho Brahe (1546-1601) hett denn de Positonen vun den Mars nipp un nau utmeten un Johannes Kepler (1577-1630) kunn denn de Bahn bereken un hett dormit siene Planetengesetze rutfunnen. Christiaan Huygens (1629-1695) harr denn dat düstere Gebeet Syrtis Major opfunnen un dormit de Dagläng op 24,5 Stünnen berekent. Wilhelm Herschel (1738-1822) harr denn 1784 dat Ies an de Pole beschreven un Wilhelm Beer harr 1830 de erste Koort vun den Mars tekent.
Vun 1960 an hebbt de Minschen denn mit Raketen Sondens na de hen Mars schaten. Dat hett faken nich henhaut vun wegen dat de Reis bannig lang is. Man de, de dörkemen, harrn denn dat Weten över den Mars bannig vergröttert. De erst spoodrieke Landung up de Mars hett an’t 21. Juli 1976 (söben Johr na de eerst bemannt Mondlandung) mit de Sond Viking-1 van’t NASA klappt. Siet Wiehnachten 2003 warrt de Mars van de europäisch Sond Mars-Express beobachtet, de all een heelen Bült Billers to’t Eer schickt hett.
Remove ads
De Mars hett twee lütte Maanden, de Phobos un Deimos (greeksch: Furcht un Schrecken) nöömt warrt. De beiden sünd 1877 vun den US-amerikaanschen Astronom Asaph Hall opdeckt worrn. De Naams kommt ut de Ilias, wo Phobos und Deimos den Wogen von jümmern Vadder, den Gott von den Krieg, Ares trecken doot.
Beide sünd man Felsbrockens, vun de man glöövt, dat se mol Asteroiden wesen sünd, de vun’n Mars infungen weern.
Över Phobos un Deimos hett man al vör dat Opdecken mehrmols schreven, so t. B. hett Voltaire 1750 in sien Geschicht Micromégas von twee Marsmaanden vertellt, wie vörher all Jonathan Swift, wovun Voltaire dat villicht övernommen hett. Swift schreev neemlich al 1721 in Gullivers Reisen von sowat. Dat warrt vermoot, dat Swift höört harr, dat Johannes Kepler en Anagramm von Galileo Galilei in’n verkierten Hals kregen har. Dormit wull Galilei em von de Venusphaasen vertellen, aver Kepler harr dat toeerst verkehrt opfaat.
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads