Rektum (Wierdn)

Rektum is ne boerskop in de gemeente Wierdn, in Tweante, in de Nederlaandse proveensie Auweriessel. Op 1 januari 2006 teldn t 359 inwönner. Rektum lig tusken Wierden en de Huurne, Iepelo, Eanter en Nötter in. t Boernbedrief is vuur de boerskop aait van belaank ewest. t Noaberskop hef ok ne lange tied ne eagn boernboond ekeand. t Deelt saamn met de boerschop Ipelo ne basisschole. Nöast de beeste en de akkerbouw, is dr seend 2004 ok wienbouw op n wiengoardn van 4,60 hectare met druuwnsoortn as Regent en Johanitter en Frühburgonder.

In ne darteende-eewse goodernlieste (1260-1270) wör vuur de eerste moal ne boerderieje in Rektum enuumd. Rolf van Bewervorde en zin zöns wördn toubeleend met ne kotte in Bovinc, leengood van Nicolaus de Sconevelde, borgman van Beantem. Dissen har t in leen van de groawn van Beantem. Saamn met n arreaal groond in Ipelo en een aantal aarvn in Eanter. Saamn maakn dit ne eenheid. n Deensman den't t in achterleen hooldn was de riddermoatige femilieje van Bewervorde den't in Rektum de Hof te Bewervorde in bezit har. Ok in Riesn ha'j de Van Bewervoordes. n Naam Rektum wör in de veerteende eewse oarkoonde neet ebruukt, mear ze nuumdn van dee Heerschop Bewervorde. n Naam van Rektum is Nedersaksies en is ne saamnvogige van de verbasterde wöar Rekde of Regde van de oolde name vuur de Regge en -tem, -tum, van -heim. wat "woonstean" beteeknt. De beteeknge is dan ok Nederzettige an de Regge.

Ne archeologische inventarisasie van disse laanderiejn löt zeen dat t in de prehistorie is beweunt ewes. op de Rektummer Es, de Kloosterhook, de Kruusakkers en de Boningkeampkes zint spuurs van beweuniges an etröfn. Op de Kruusakkers zint greave ontdekt. Nen steenn hamerbiele en nen roon steender bal van dezelde witte steensoorte, twei neet zo vaake vuurkomde gebruuksvuurwearpn. Laanks de Regge en de Eksose Aa zeent opgreawiges edoane oet verskilne tied. In n Kloosterhook is ne vrog-neolitiese woonstean eveundn. Vuur disse neolitiese woonstean zint up verskilne steans gebruuksvuurwearpn eveundn. De steender biele en de skeuter stamt oet de neolitiese tied, t veursteen keump oet de mesolitische tied tot ongeveer 3000 v Chr. De umgiewige lea toew grootndeels dreuge en dr leupn auweral götte en watergänge. Völ later köm de umgiewige wier oonder water te stoan, duur het stiegn van t zeewater. Wieter zind in 1933 in n Kloosterhook nöast het arve Kedinchhoes opgreawiges edoane duur t Museum van Ooldheden oet Leiden. Doarbie köm dr oolde poalgeater van hutn en auwerbliewsels van hooltn waterputn an t lech. De skeuter dee at eveundn zind könt wördn an erkeant. Op de stean van de Oole waterborgh het Slot is ne puntgaave broonze raandhielbiele en ne hooltne nappe eveundn oet de 10e eewe. Dissen is now in t Rieksmuseum in Tweante.

De marke Rektum heurdn tot 1811 bie het Richterambt Kedingen. Seend dee tied heurt t tou de gemeante wierdn. In 1848 wör de marke as zodoanig op eheewn. De marke van Rektum wör regeerd duur de eagngeaarfden of markegenootn enuumt. Disse dinge veundn gestalte op de markevergaderiges of hooltinges woer at de arfmarkerichter van de marke de leaidige har. Dat arfmarkerichterschop was verbeundn an n arf, ne hoesplaase. Dengenne den at de hoesplaase bezat, hool ok t arfmarkerichterschop. In Rektum lear het arfmarkerichterschop op de Hof te Rektum, ok wal het arve De Hof. Hier weundn ne hofmeier den at vuur de arfmarkerichter allerhaande zake mus doon. De marke besteunn oet volgewaarde arven, brinkzitters, kötterboern en hutn. De volgewaardes bezatn n ieders veer stemn in de marke. De brinkzitters n ieder drei en de kötterboern n ieder ene. n Buurman van t bouwhoes, ok wal boerderieje, kon ok auwer ne oetdrif bezitn um de koubeeste, vearkens, peerde op n es te mang wearn. De resolusies van de hooltinge in Rektum wör up eskreavn in dat markebook. Vuur Rektum zind disse bewaard van 1567 tot an de opheffige in 1848. In de marke Rektum beveundn zik drei huuzer dee at bewont warn duur de Tweantse leage laandadel, te weetn t hoes de Dackhorst, t hoes t Slot, en de Hof te Bewervorde. Duur wee at ze opricht zind is neet bekend. De bezitter in de 14e, 15e en 16e eewe was de familie van Langen. An dat eande van de 17e eewe kömn de huuzer in bezit van börgers duur het maakn van de riekdom. Zoas de femilie Te Coate oet Almelo, bekeand van de Tweantse textielnieverheid, en van de familie Smelt, Rusleu oet Vjenne, dee in t Russiese St. Petersborg geeld harn emaakt. De drei huuzer Dackhorst, t Slot en Bewervorde zind roond 1850 daal höwn, noa dat ze n heeln tied löag hadn estoan.

In Rektum woont in vergeliekige met umringde plaase völ Rooms-Katholiekn en neet-karkelikn. Dit vaalt op umdat t katholieke geleuf vuural in t oostn van Tweante wör oet edreagn. Aandre geleuvn as t Roomske en protestaanse zint dr nauwliks.

Zo as in völ plaase in Tweante en n Achterhook hebt de inwonners in Rektum bienaamn. Net as in t noaberdoarp Eanter of de Stad Riesn is dat de bienaams in Rektum zind verbeundn met de hoesplaase woer at de familie woont. Dit verskiensel is in Tweante neet vrömd.

De Rektummers hoolt dr net as de Eantersen van um zik of te zetn tiegn alns wat in gebruuk is. Ze zint ok greuts op eere sproake. De inwonners wörn vake droadneagels eneumd. De sproake van Rektum wik beheurlik of van umlingde plaase. Disse sproake wörd ok wal het Tweants-Groafschops eneumt, en lik nog t meest op t Eanters.