فاشیسم
From Wikipedia, the free encyclopedia
فاشیسم /ˈfæʃɪzəm/ اتی رادیکال و ناسیونالیست دیکتاتوریون نوم هسته[1][2] که اوایل قرن بیستم اروپا دله مطرح بیّه. فاشیسم اول ایتالیا جه شروع بیّه و طول جهونی جنگ اول گسترش پیدا هاکرده. فاشیستون لیبرالیسم، مارکسیسم و آنارشیسم جه مخالف هستنه و اتی افراطی-راستِ گروهون دله جا گیرنه.[3][4]
سیاسی ایدئولوژیون این سری مقالات سیاست ِشِنه |
---|
آنارشیسم |
پروگرسیویسم |
لیبرالیسم |
لیبرترینیسم |
دموکراسی |
پوپولیسم |
سوسیال دموکراسی |
سوسیالیسم |
کمونیسم |
فدرالیسم |
فیمینیسم |
سبز ایدئولوژی |
سیاسی اسلام |
محافظهکاری |
کاپیتالیسم |
توتالیتاریسم |
صهیونیسم |
ناسیونالیسم |
فاشیسم |
شوونیسم |
سیاسی ایدئولوژیون رج |
فاشیست جهونی جنگ اول گادِر اتی انقلاب بییه که جنگ, جامعه, دولت و تکنولوژی سَره تغییراتی ایجاد هاکرده. جنگ باعث بَی بییه غیرنظامیون بسیج بوائن و وشون ِتفاوتها نظامیون جه کم بوائه. اتا جدیدِ تعریف بنوم «نظامی شهروند» بساته بیّه که گاته شهروندون ونه شه جان ره وطن وسّه فدا هاکنن.[5][6] اینتی جنگ هاکردن باعث بیّه میلیونها نفر جنگ دله کایری دارن و وشون وسّه تدارکات راحت آماده بوو و دولتِ اقتدار ویشته بَوائه و وشون بتونن مردِم ِزندگی دله براحتی سرک بَکشِن.[5][6]
فاشیستون گاتنه لیبرال دموکراسی دیگه نتونده دنیا ره پیش بَوِره و لازم هسته که اتا توتالیتر حزب، نازی حزب واری، دوائه تا مردم ره اقتصاد و جنگ وسّه متحد هاکنه.[7] وشون گاتنه کشور ونه اتا گتِ رهبر —اتا دیکتاتور سَرآدم که فاشیسمِ حزبِ هیئت رئیسه جه انتخاب بَوو — ونه وحدت ملی و حفظ ثبات و نظم جامعه ره بوجود بیاره.[7] فاشیسم این که خشونت نخاش هسته ره اعتقاد نداشته و گاته خشونت و جنگ و امپریالیسم جه بنشنه ملتون ره دِباره قدیم واری بازسازی هاکردن و وشون ره گسترش هدا.[8][9][10][11] فاشیستون مدافع اتی مخلوط اقتصاد بینه تا اینتی خودکفایی جه بَرِسِن و همینسه اقتصاد دله دخالت کاردنه و بعضی تولیدکَرون ره حمایت کاردنه.[12]
جهونی جنگ دوم تموم بیّه په، سال 1945 تاسا این کلمه دیگه اتی نخاش معنی دِنه و حزبون خله-خله محدودی وجود دارنه که شه ره فاشیست معرفی هاکنن و اسا کلمات نئو-فاشیست یا پست-فاشیست کم و بیش فاشیستی حزبون و جریانی که هَنتا وجود دارنه وسّه استفاده وانه.[13]