Armenja

L-Armenja ( ɑrˈmiːniə ; bl-Armenjan:Հայաստան), uffiċjalment ir-Repubblika tal-Armenja (bl-Armenjan:Հայաստանի Հանրապետություն, Hayastani Hanrapetut’yun), hi pajjiż interkjuż fir-reġjun Kawkasu t'Isfel tal-Ewroasja. Il-pajjiż jinsab f'salib it-toroq tal-Asja tal-Punent u l-Ewropa tal-Lvant,^{[lower-alpha 1]} billi jmiss mat-Turkija lejn il-punent, il-Ġeorġja lejn it-tramuntana, l-indipendenti de facto Nagorno-Karabakh u l-Ażerbajġan lejn il-lvant, l-Iran u l-enklav tal-Azerbajġan Nakhchivan fin-nofsinhar.

Repubblika tal-Armenja Հայաստանի Հանրապետություն
Innu nazzjonali: Մեր Հայրենիք (Armenjan) Mer Hayrenik (traskrizzjoni) Patrija tagħna
Belt kapitali		Jerevan 40°11′N 44°31′E
Lingwi uffiċjali		Armenjan
Gvern		Repubblika semi-presidenzjali
-	President	Armen Sargsyan
-	Prim Ministru	Nikol Pashinyan
-	Kelliem	Ararat Mirzoyan
Leġislatura		Assemblea Nazzjonali
Formazzjoni u indipendenza
-	Data tradizzjonali	11 ta' Awwissu 2492 QK
-	Nairi	1200 QK
-	Renju ta' Ararat	840 QK
-	Dinastija Orontid	560 QK
-	Renju tal-Armenja	190 QK
-	Repubblika Demokratika tal-Armenja Stabbiliet	28 ta' Mejju 1918
-	Indipendenza mill-Unjoni Sovjetika Iddikjarata Rikonoxxuta Finalizzata	23 ta' Awwissu 1990 21 ta' Settembru 1991 21 ta' Diċembru 1991
Erja
-	Total	29,743 km2 (141) 11,484 km2 mil kwadru
-	Ilma (%)	4.71[1]
Popolazzjoni
-	ċensiment tal-2010	3,262,200[2][3]
-	Densità	108.4/km2 (99) 280.7/mili kwadri
PGD (PSX)		stima tal-2011
-	Total	$19.649 biljun[4]
-	Per capita	$5,838[4]
PGD (nominali)		stima tal-2011
-	Total	$10.066 biljun[4]
-	Per capita	$2,990[4]
IŻU (2013)		▲ 0.729 [5] (għoli) (87)
Valuta		Dram (դր.) (AMD)
Żona tal-ħin		UTC (UTC+4)
Kodiċi telefoniku		+374
TLD tal-internet		.am

Residenti ta’ Yerevan jipprotestaw kontra l-involviment Armen fl-intervent tas-CSTO fil-Każakstan

L-Armenja hija unitarja, multi-partit u nazzjon-stat demokratiku b'wirt kulturali antik. Ir-Renju tal-Armenja kien stabbilit fis-seklu 6 QK, wara l-waqgħa ta' Urartu; dan sar l-ewwel stat fid-dinja li adotta l-Kristjaneżmu bħala reliġjon tiegħu,^[9] fis-snin bikrija tas-seklu 4 (id-data tradizzjonali hija 301 AD).^[10]

Ir-Repubblika tal-Armenja moderna tirrikonoxxi l-Knisja Appostolika Armenjana, l-eqdem knisja nazzjonali fid-dinja, bħala stabbiliment reliġjuż primarju tal-pajjiż.^[11][12] L-Armeni għandhom alfabett uniku vvintat minn Mesrop Mashtots fis-sena 405 AD.

Bħala eks-Repubblika tal-Unjoni Sovjetika, l-Armenja hija demokrazija emerġenti sa mill-2011 fejn kienet innegozjata mal-Unjoni Ewropea biex issir membru assoċjat. Hija għandha dritt li tkun membru tal-UE sakemm tissodisfa l-istandards u l-kriterji meħtieġa.^{[13][14][15][16]} Il-Gvern tal-Armenja żżomm integrazzjoni Ewropea bħala prijorità ewlenija fil-politika barranija tiegħu.^[17]

Total tal-fruntieri tal-Armenja: 1,570 km, pajjiżi tal-fruntiera (4): Ażerbajġan 996 km; Ġeorġja 219 km; Iran 44 km; Turkija 311 km.

Noti

1. Il-klassifikazzjoni tar-reġjuni tad-dinja tal-Ġnus Magħquda tpoġġi lil Armenja fl-Asja tal-Punent^[1][6][7] u Oxford Reference Online ukoll tpoġġi lil Armenja fl-Asja.^[8]

Referenzi

1. "The World Fact Book – Armenia" (bl-Ingliż). Central Intelligence Agency. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2010-07-19. Miġbur 2010-07-17. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |7= (għajnuna)
2. "Statistical Service of Armenia" (PDF). World Economic Outlook Database, October 2009 (bl-Ingliż). Fond Monetarju Internazzjonali. Arkivjat (PDF) mill-orġinal fl-2010-10-10. Miġbur 2010-09-02. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |8= (għajnuna)
3. "News.am". World Economic Outlook Database, October 2009 (bl-Ingliż). Fond Monetarju Internazzjonali. Miġbur 2011-01-01. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |1= (għajnuna)
4. "Armenia". Fond Monetarju Internazzjonali. Miġbur 2013-07-19.
5. "Human Development Report 2013" (bl-Ingliż). Ġnus Magħquda. 2013. Miġbur 2013-05-21. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |1= (għajnuna)
6. "Armenia" (bl-Ingliż). National Geographic. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |1= (għajnuna)
7. "Armenia" (bl-Ingliż). Encyclopædia Britannica. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |1= (għajnuna)
8. "Oxford Reference" (bl-Ingliż). Oxford Reference Online. Miġbur 2012-10-20. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |1= (għajnuna)
9. Garsoïan, Nina (1997). Armenian People from Ancient to Modern Times (bl-Ingliż). 1. Palgrave Macmillan. p. 81. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |1= (għajnuna)
10. Grousset, René (1947). Histoire de l'Arménie (bil-Franċiż). Payot. p. 122. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |1= (għajnuna). Id-dati jvarjaw bejn 284 sa 314. Garsoïan (op.cit. p.82), wara r-riċerka ta' Ananian.
11. Ir-repubblika għandha separazzjoni tal-knisja u stat
12. "The Constitution of the Republic of Armenia, Article 8.1" (bl-Ingliż). President.am. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2010-12-20. Miġbur 2010-12-30.
13. "How Armenia Could Approach the European Union" (PDF) (bl-Ingliż). Miġbur 2013-03-12.
14. "EUROPA – Press Releases – EU launches negotiations on Association Agreements with Armenia, Azerbaijan and Georgia" (bl-Ingliż). Europa. 2010-07-15. Miġbur 2011-09-21.
15. "Armenia-EU association agreement may be concluded shortly" (bl-Ingliż). Armenia News. Miġbur 2011-09-21.
16. "3rd PLENARY ROUND OF THE EU-ARMENIA NEGOTIATIONS ON THE ASSOCIATION AGREEMENT" (bl-Ingliż). Ec.europa.eu. 2010-12-15. Miġbur 2012-08-28.
17. "Information Center – Official News – The Government of the Republic of Armenia" (bl-Ingliż). Gov.am. 2010-11-27. Miġbur 2011-08-21.

Ħoloq esterni

• Ġudikatura tal-Armenja (EN)
• Awtorità Regolatorja Nukleari Armena (EN)
• Kummissjoni Elettorali Ċentrali (EN)