Fiqah atau fiqh (Arab: فِقْه "pemahaman; pengetahuan" terbitan kata kerja فَقَّهَ faqqaha "memahamkan"[1]) adalah suatu ilmu yang menerangkan segala hukum syarak yang diambil dari al-Quran dan sunah Nabi Muhammad secara penelitian yang mendalam iaitu dengan jalan ijtihad dan istinbat. Fiqh sering disifatkan sebagai kefahaman dan amalan manusia terhadap syariah[2], iaitu kefahaman manusia terhadap syariat Islam sebagaimana yang diwahyukan dalam al-Quran dan as-Sunnah (ajaran dan amalan nabi Islam Muhammad dan para sahabatnya). Fiqh mengembangkan dan memajukan Syariah melalui tafsiran (ijtihad) al-Quran dan Sunnah oleh fuqaha Islam (ulama) dan dilaksanakan dengan ketetapan (fatwa) fuqaha terhadap persoalan yang dikemukakan kepada mereka. Oleh itu, sementara syariah dianggap tidak berubah oleh umat Islam, fiqh dianggap sebagai dinamik, boleh salah dan boleh berubah. Fiqh juga berkaitan dengan pemeliharaan ibadah, akhlak dan perundangan sosial dalam Islam serta sistem politik. Dalam era moden, terdapat empat mazhab fiqh yang terkemuka dalam amalan Sunni, ditambah dua (atau tiga) dalam amalan Syiah. Seseorang yang terlatih dalam bidang fiqh dikenali sebagai faqīh (kata majmuk: fuqaha).[3]

Secara kiasan, fiqh bermaksud ilmu tentang ketetapan hukum Islam daripada sumbernya. Mendapatkan hukum agama daripada sumbernya memerlukan mujtahid (individu yang berijtihad) yang mempunyai pemahaman mendalam dalam perbincangan fiqh yang berbeza. Seorang faqīh mesti melihat secara mendalam ke dalam sesuatu perkara dan tidak berpuas hati dengan makna yang zahir sahaja, dan orang yang hanya mengetahui rupa satu-satu perkara sahaja tidak layak sebagai seorang faqīh.

Kajian-kajian fiqh, secara tradisinya dibahagikan kepada Uṣūl al-fiqh (prinsip-prinsip perundangan Islam, harfiahnya, akar fiqh, secara alternatif diterjemahkan sebagai Usool al-fiqh), kaedah tafsiran dan analisis undang-undang; dan Furūʿ al-fiqh (harfiahnya. cabang-cabang fiqh), penghuraian ketetapan berdasarkan prinsip-prinsip ini.[4][5] Furūʿ al-fiqh ialah hasil daripada penerapan Uṣūl al-fiqh dan hasil keseluruhan usaha manusia untuk memahami kehendak ilahi. Hukm (kata majmuk: aḥkām) ialah ketetapan tertentu dalam kes tertentu.

Etimologi

Perkataan fiqh ialah istilah Arab yang bermaksud "kefahaman yang mendalam"[6]:470 atau "kefahaman penuh". Secara teknikalnya, ia merujuk kepada hukum-hukum Islam yang diekstrak daripada sumber Islam yang terperinci (yang dikaji dalam prinsip-prinsip perundangan Islam) dan proses mendapatkan ilmu Islam melalui perundangan. Sejarawan Ibn Khaldun menggambarkan fiqh sebagai "pengetahuan tentang hukum Tuhan yang menyangkut tindakan orang yang meletakkan diri mereka terhubung untuk mematuhi undang-undang berkenaan dengan apa yang diwajibkan (wajib), dilarang (haram), dianjurkan (mandūb), tidak diperkenankan (makrūh). atau berkecuali (mubah)".[7] Takrifan ini juga konsisten di kalangan fuqaha.

Dalam bahasa Arab Standard Moden, fiqh juga telah membawa maksud perundangan Islam.[8] Oleh itu, tidak mungkin untuk bercakap tentang Ketua Hakim Negara AS John Roberts sebagai pakar dalam fiqh undang-undang biasa Amerika Syarikat, atau sarjana undang-undang Mesir Abd El-Razzak El-Sanhuri sebagai pakar dalam fiqh undang-undang sivil Mesir.

Sejarah

Rencana utama: Syariah

Menurut sejarah Islam tradisional, undang-undang Islam mengikut laluan kronologi:

Perintah-perintah dan larangan-larangan yang ditentukan oleh Tuhan telah diturunkan melalui Nabi dalam kedua-dua Al-Quran dan Sunnah (perkataan, perbuatan, dan contoh Nabi diturunkan sebagai hadis). Generasi Islam pertama (Para Sahabah atau Sahabat) mendengar dan mematuhi, dan mewariskan intipati Islam[10] ini kepada generasi berikutnya (Tabi'un dan Tabi' al-Tabi'in atau pengganti/pengikut dan penerus), ketika umat Islam dan agama Islam tersebar dari Arab Barat ke tanah yang ditakluki di utara, timur, dan barat, apabila ia mula disusun dan dihuraikan.[10]

Sejarah perundangan Islam "biasanya dibahagikan kepada lapan tempoh":[11]

  • tempoh pertama berakhir dengan kewafatan Muhammad pada tahun 11 Hijrah.[11]
  • tempoh kedua "dicirikan oleh tafsiran peribadi" oleh sahabat Muhammad, yang berlangsung sehingga 50 Hijrah.[11]
  • dari 50 Hijrah hingga awal abad kedua Hijrah terdapat persaingan antara "pendekatan tradisionalis terhadap perundangan" di barat Arab tempat Islam diturunkan dan "pendekatan rasionalis di Iraq".[11]
  • "zaman keemasan perundangan Islam klasik" dari "awal kedua hingga pertengahan abad keempat apabila lapan mazhab "paling penting" perundangan Sunni dan Syi'ah muncul."[11]
  • dari pertengahan abad keempat hingga pertengahan ketujuh Hijrah fiqh Islam "terhad kepada perincian dalam mazhab perundangan utama".[11]
  • "zaman gelap" perundangan Islam terbentang dari kejatuhan Baghdad pada pertengahan ketujuh Hijrah (1258 Masihi) hingga 1293 Hijrah/1876 Masihi.
  • Pada tahun 1293 Hijrah (1876 M) Uthmaniyyah mengkanunkan fiqh Hanafi dalam Majallah el-Ahkam-i-Adliya. Beberapa "gerakan kebangkitan undang-undang" dipengaruhi oleh "pendedahan kepada kemajuan undang-undang dan teknologi Barat" diikuti sehingga pertengahan abad ke-20 M. Muhammad Abduh dan Abd El-Razzak El-Sanhuri ialah produk era ini.[11]
  • Era yang terkini ialah "kebangkitan Islam", yang telah "berdasarkan penolakan kemajuan sosial dan undang-undang Barat" dan pembangunan khususnya negara Islam, sains sosial, ekonomi, dan kewangan.[11]

Tempoh pembentukan perundangan Islam terbentang kembali ke zaman masyarakat Islam awal. Dalam tempoh ini, para fuqaha lebih mementingkan isu autoriti dan pengajaran berbanding teori dan metodologi.[12]

Ilmu-ilmu fiqah

Ilmu fiqah membahas 4 bidang utama iaitu:

Perkembangan

Al-Zarqa membahagi perkembangan fiqah kepada 6 zaman iaitu sebagai berikut:

  1. Zaman Risalah - bermula sejak diutusnya Nabi Muhammad sebagai Rasul sehingga kewafatan baginda (11H/632M)
  2. Zaman Khulafa al-Rasyidin - bermula sejak wafatnya Muhammad sehingga Mu'awiyah bin Abu Sufyan memegang tampuk pemerintahan Islam (41H/661M)
  3. Zaman Awal Pertumbuhan - Masa ini dimulai pada pertengahan abad pertama sehingga ke awal abad ke-2 H.
  4. Zaman Keemasan - bermula awal abad ke-2 sehingga pertengahan abad ke-4 H.
  5. Zaman Tahrir, Takhrij dan Tarjih - dalam mazhab fiqah bermula dari pertengahan abad ke-4 sehngga pertengahan abad ke-7 H.
  6. Zaman Kemunduran - bermula dari pertengahan abad ke-7 H. sehingga munculnya Majalah al-Ahkam al- 'Adliyyah (Hukum Sivil Kerajaan Turki Usmani) (26 Sya'ban l293.)

Lihat juga

Rujukan

Pautan luar

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.

Chrome
Wikiwand for Chrome
Edge
Wikiwand for Edge
Firefox
Wikiwand for Firefox