From Wikipedia, the free encyclopedia
Bahasa Hindi (Tulisan Devanagari: हिन्दी, har. hindī) ialah bahasa kebangsaan India. Bahasa Indo-Eropah ini merupakan sebahagian daripada kontinum dialek untuk famili bahasa Indo-Arya dan ditutur khususnya di India Utara, Tengah, dan Barat. Penggunaan bahasa Hindi tertumpu kepada kawasan-kawasan berikut:
| Hindi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| हिन्दीHindī | |||||||||
 Kata "Hindī" dalam Tulisan Devanagari | |||||||||
| Asli kepada |  India | ||||||||
| Kawasan | Asia Selatan | ||||||||
Penutur bahasa | 480 juta asli, 800 juta jumlah | ||||||||
| Skrip Devanagari | |||||||||
| Status rasmi | |||||||||
Bahasa rasmi di | India (Kesatuan kerajaan) | ||||||||
| Dikawal selia oleh | Central Hindi Directorate | ||||||||
| Kod bahasa | |||||||||
| ISO 639-1 | hi | ||||||||
| ISO 639-2 | hin | ||||||||
| ISO 639-3 | hin | ||||||||
| |||||||||
Melihatkan kepopularan bahasa Hindi, Perkhidmatan Dunia BBC memulakan Berita dalam bahasa Hindi pada tahun 1940.
Asal-usul perkataan "Hindi" mungkin merupakan perkataan bahasa Sanskrit Sindhu (सिन्धु). Orang Zoroaster yang pernah menjadi jiran India menyebut "Sindhu" sebagai "Hindu" dalam bahasa Avesta mereka, sebagai rujukan kepada orang yang tinggal berdekatan atau di seberang Sungai Sindhu River, maka tempat tinggal mereka digelar "Hindustan". Perkataan Sanskrit Sindhu dalam bentuk bahasa Avestanya Hindu (bagi orang India), Hind (bagi negara India) dan Hindi (bagi bahasa India) diturunkan kepada bahasa-bahasa Iran moden seperti bahasa Farsi dan Pahlavi.
Dalam konteks moden, perkataan Hindī merangkumi Hind "India", dan akhiran adjektif ī. Maka Hindī diterjemah sebgai "(berkeperihalan) India". Dalam zaman sekarang, Hindī dalam erti sedemikian kian kurang diterima; sebaliknya maksudnya hanya merupakan bahasa yang membawa nama ini.[1]
Terdapat lebih kurang 11 bunyi vokal dan 35 konsonan dalam bahasa Hindī baku, seperti yang berikut:
Bunyi-bunyi vokal bahasa Hindi, amsing-masing besertakan simbol Devanagari tunggal, tanda diakritik dengan huruf konsonan प (p), sebutan (vokal itu sendiri serta vokal yang menyusuli /p/) dalam IPA, simbol IAST yang setara dan bunyi yang setara dalam bahasa Melayu (melainkan dinyatakan) adalah seperti beikut:
| Huruf | Tanda diarkitik dengan प | Sebutan | Sebutan dengan /p/ | Persamaan IAST | Huraian |
|---|---|---|---|---|---|
| अ | प | /ə/ | /pə/ | a | seperti e dalam enam; lazimnya vokal pendek |
| आ | पा | /ɑː/ | /pɑː/ | ā | seperti a dalam father (bahasa Inggeris); vokal panjang dihasilkan dari belakang mulut |
| इ | पि | /i/ | /pI/ | i | seperti i dalam bimbang; vokal pendek |
| ई | पी | /iː/ | /piː/ | ī | seperti i dalam kirim; vokal panjang |
| उ | पु | /u/ | /pu/ | u | seperti u dalam tumpang; vokal pendek |
| ऊ | पू | /uː/ | /puː/ | ū | seperti u dalam lembu; vokal panjang |
| ए | पे | /eː/ | /peː/ | e | seperti e dalam enak; vokal panjang |
| ऐ | पै | /ɛː/ | /pɛː/ | ai | seperi fonem e di atas, tetapi dengan bibir lebih terbuka |
| ओ | पो | /οː/ | /pοː/ | o | seperti o dalam tolong; vokal panjang |
| औ | पौ | /ɔː/ | /pɔː/ | au | seperti fonem o di atas, tetapi dengan bibir lebih terbuka |
Pengguguran schwa pada akhir perkataan Hindi (bagi pinjaman Sanskrit) banyak menyusahkan orang asing yang belajar bahasa ini. Contohnya:
| Perkataan Hindi/Sanskrit | Transliterasi biasa | Sebutan Sanskrit | Sebutan Hindi | sebutan bahasa luar India |
|---|---|---|---|---|
| शिव—satu dewa | Shiva | /ɕiʋə/ | /ʃiʋ/ | /ʃiːvə/ |
| वरुण—satu dewa | Varuna | /ʋəruɳə/ | /ʋəruɳ/ | /vʌɹuːnə/ |
| वेद—suatu catatan | Veda | /ʋeːd̪ə/ | /ʋeːd̪/ | /veɪdə/ |
| राम—seorang wira | Rama atau Rāma | /rɑːmə/ | /rɑːm/ | /ɹɑːmə/ |
| कामसूत्र—panduan cinta | Kamasutra | /kɑːməsuːt̪rə/ | /kɑːmː suːt̪r̩/ atau /kɑːm suːt̪rə/ | /kɑːmə suːtɹə/ |
| अशोक—seorang maahraja | Ashoka atau Asoka | /əɕoːkə/ | /əʃoːk/ | /ʌsəʊkə/ |
Bahasa Hindi mengandungi sistem konsonan yang besar dengan kira-kira 38 fonem berbeza. Bilangan tepat tidak dapat dihasilkan kerana kepelbagaian dialek setempat Hindi menonjolkan perbezaan dalam himpunan konsonannya. Perangkuman konsonan-konsonan asing ke dalam bahasa Hindi baku juga diperdebat. Teras tradisional sistem konsonan yang diwarisi daripada bahasa Sanskrit ini terdiri daripada satu matriks 20 plosif, 5 nasal, dan 8 sonoran/frikatif. sistem ini diisi lagi dengan 5 bunyi yang berasal daripada bahasa Farsi, tetapi sekarang dianggap sebagai bunyi Hindi. Jadual berikut memaparkan fonologi konsonan Hindi. Diingatkan bahawa segala konsonan nasal, kericauan, kibasan, anggaran dan anggaran lateral dalam bahasa Hindi dianggap sebagai konsonan bersuara.
| Bibir | Bibir- gigi |
Gigi | Alveolar | Retrofleks | Post-alveolar/ Lelangit |
Velum | Uvula | Peti Suara | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Plosif (biasa) Plosif (beraspirasi) |
p pʰ |
b bʱ |
t̪ t̪ʰ |
d̪ d̪ʱ |
ʈ ʈʰ |
ɖ ɖʱ |
k kʰ |
g gʱ |
q |
|||||||||
| Afrikat | ʧ or cɕ ʧʰ or cɕʰ |
ʤ or ɟʝ ʤʱ or ɟʝʱ |
||||||||||||||||
| Nasal | m | n | (ɳ) | (ɲ) | (ŋ) | |||||||||||||
| Fricatives | f | x | ɣ | (χ) | (ʁ) | (h) | ɦ | |||||||||||
| Sibilants | s | z | ʂ | ʃ | ||||||||||||||
| Kibasan | ɽ ɽʱ |
|||||||||||||||||
| Anggaran | ʋ | ɹ | j | |||||||||||||||
| Anggaran lateral | l | |||||||||||||||||
25 konsonan hentian ini dibahagikan kepada lima kumpulan, yang mana setiap kumpulan ini berkongsi kedudukan lafazan yang sama. Kedudukan-kedudukan tersebut dalam susunan lazimnya ialah: velum, retrofleks, lelangit, gigi, dan bibir. Dalam setiap kedudukan ini, terdapat lima konsonan berbeza, dengan konsonan oral dan satu konsonan nasal. Konsonan oral ini terdiri daripada konsonan bersuara, beraspirasi, kedua-duanya, atau tiadanya sedemikian.
Jadual berikut menunjukkan penyenaraian lazim bagi konsonan-konsonan bahasa Hindi (dalam skrip Devanagari) besertakan persamaannya dalam bahasa Melayu/lain. Setiap konsonan yang ditunjukkan ini dianggap sebagai diikuti vokal neutral schwa (/ə/), dan dinamakan dalam jadual sedemikan. Persamaan rumi yang biasanya digunakan untuk mentranskripsi perkataan Hindi dalam transliterasi kasual turut diberi dalam baris kedua.
| Plosif | |||||
| Biasa Tidak bersuara |
Kuat Tidak bersuara |
Biasa Bersuara |
Kuat Bersuara |
Nasal | |
|---|---|---|---|---|---|
| Velum | क /kə/ k; kampung |
ख /kʰə/ kh; k yang kuat |
ग /gə/ g; garam |
घ /gʱə/ gh; g yang kuat |
ङ /ŋə/ n; siang |
| Lelangit | च /cɕə / or / tʃə/ ch; cermin |
छ /cɕʰə / or /tʃʰə/ chh; ch yang kuat |
ज /ɟʝə / or / dʒə/ j; jam |
झ /ɟʝʱə / or / dʒʱə/ jh; j yang kuat |
ञ /ɲə/ n; senja |
| Retrofleks | ट /ʈə/ t; seperti "t" dalam teksi dengan lidah digulung ke belakang |
ठ /ʈʰə/ th; seperti "t" di atas, disebut dengan kuat |
ड /ɖə/ d; seperti "d" dalam dalam dengan lidah digulung ke belakang |
ढ /ɖʱə/ dh; seperti "d" di atas, disebut dengan kuat |
ण /ɳə/ n; seperti "n" dalam nuri dengan lidah digulung ke belakang |
| Apiko-Dental | त /t̪ə/ t; teksi |
थ /t̪ʰə/ th; t yang kuat |
द /d̪ə/ d; dalam |
ध /d̪ʱə/ dh; d yang kuat |
न /nə/ n; nuri |
| Bibir | प /pə/ p; pusing |
फ /pʰə/ ph; p yang kuat |
ब /bə/ b; buat |
भ /bʱə/ bh; b yang kuar |
म /mə/ m; mana |
| Bukan plosif | ||||
| Lelangit | Retrofleks | Gigi/ Alveolar |
Velum/ Peti suara | |
|---|---|---|---|---|
| Anggaran | य /jə/ y; yang |
र /rə/ r; rahang; lidah digetarkan |
ल /lə/ l;lain |
व /ʋə/ v; antara "w" dan "v" |
| Frikatif | श /ʃə/ sh; syarat |
ष /ʂə/ sh; sh yang diretrofleks |
स /sə/ s; sama |
ह /ɦə / atau / hə/ h; hanya |
Selain jadual huruf-huruf Hindi tradisional tadi, terdapat juga tiga gugusan konsonan: क्ष /kʃə/, त्र /t̪rə/ dan ज्ञ /gjə/ (sebutan yang diberi untuk bahasa Hindi). Selain itu, bunyi-bunyi dari bahasa-bahasa lain seperti bahasa Farsi dan Arab ditulis dengan tanda titik (bindu atau nukta) di bawah huruf yang paling hampir serupa bunyinya, namun huruf-huruf tersebut tidak terangkum dalam senarai tradisional. Kebanyakan penutur asli bahasa Hindi tidak menyebut bunyi-bunyi ini (kecuali /ɽ / dan / ɽʱ/), sebaliknya menggantikannya dengan bunyi paling hampir, seperti yang ditunjukkan di kolum ke-4 dalam jadual berikut.
| Bunyi tambahan | |||
| Lambang | Sebutan IPA dan Nama | Persamaan dalam bahasa lain | Sering diganti oleh: |
|---|---|---|---|
| क़ | /qə/ plosif uvula tidak bersuara | Qur'an | /k/ |
| ख़ | /xə/ frikatif velar tidak bersuara | khidmat | /kʰ/ |
| ग़ | /ɣə/ frikatif velar bersuara | ghazal | /g/ |
| ज़ | /zə/ frikatif alveolar bersuara | zoo | /ɟ / or / dʒ/ |
| य़ | /ʒ/ frikatif postalveolar bersuara | bonjour (bahasa Perancis) | /dʒ/ |
| ड़ | /ɽə/ kibasan retrofleks tidak beraspirasi | serupa dengan perkataan bahasa Inggeris butter yang disebut dengan longgar | |
| ढ़ | /ɽʱə/ kibasan retrofleks beraspirasi | serupa dengan ड़ tetapi lebih kuat | |
| फ़ | /fə/ frikatif bibir-gigi tidak bersuara | faham | /pʰ/ |
ड़ /ɽə/ dan ढ़ /ɽʱə/ bukanlah berasal daripada bahasa Farsi/Arab, sebaliknya merupakan variasi alofon bagi konsonan retrofleks bersuara ringkas dalam bahasa Sanskrit.
| Bahasa Melayu | Hindi (Transliterasi) | Hindi (Devanagari) |
|---|---|---|
| Hindi | Hindī | हिन्दी |
| Inggeris | Angrezī | अंग्रेज़ी |
| Melayu | Malāy | मलाय |
| Ya | Hān | हाँ |
| Anda | āp (kepada orang yang lebih tua/terhormat) | आप |
| Kamu | Tum (kepada kanak-kanak/orang yang lebih muda) | तुम |
| Kau | Tū (secara intim) | तू |
| Tidak | Nahīn | नहीं |
| Helo | Namaste | नमस्ते |
| Jumpa lagi | Namaste, Alvidā, Khudā Hāfiz | नमस्ते, अलविदा, ख़ुदा हाफ़िज़ |
| Apa khabar? | āp Kaisé Hain? | आप कैसे हैं? |
| Jumpa lagi | Phir Milengé | फिर मिलेंगे |
| Terima kasih | Dhanyavād | धन्यवाद |
| Maaf | Kshamā Kījiyé, (juga Māf Kījiyé) | क्षमा कीजिये (माफ कीजिये) |
| Kenapa? | Kyon? | क्यों? |
| Siapa? | Kaun? | कौन? |
| Apa? | Kyā? | क्या? |
| Bila? | Kab? | कब? |
| Di mana? | Kahān? | कहाँ? |
| Bagaimana? | Kāisé? | कैसे? |
| Berapa? | Kitné? | कितने? |
| Saya tak faham. | Main samjha nahīn | मैं समझा नहीं |
| Tolong saya! | Meré maddath kījiyé / Sahāyatā kījié! | मेरी मदद कीजिये / सहायता कीजिये |
| Bolehkah anda berbahasa Inggeris? | Kyā āp angrezī bolté hain? | क्या आप अंग्रेज़ी बोलते हैं? |
| Pukul berapa? | 'Samay kyā hua? / kitné bajé hain? | समय क्या हुआ? / कितने बजे हैं? |
| Saya tak tahu | Mujhé nahīn pata | मुझे नहीं पता |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
