Angka Āryabhaṭa
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Angka Āryabhaṭa ialah satu sistem angka yang berasaskan fonem Sanskrit. Ia diperkenalkan pada awal abad ke-6 oleh Āryabhaṭa dalam Gītika Padam, iaitu bab pertama dari karyanya Aryabhatiya. Ia memadankan nilai angka kepada setiap suku kata bentuk konsonan+vokal yang munasabah dalam fonologi Sanskrit, dari ka = 1 sehingga hau = 1018.
Remove ads
Remove ads
Sejarah
Asas sistem angka ini pertama kali dinyatakan dalam stanza kedua dari bab pertama Aryabhatiya.
Huruf Varga (kumpulan/kelas) Ka hingga Ma diletakkan dalam tempat varga (tempat pertama, ke-100, ke-10000..dan seterusnya) dan huruf Avarga seperti Ya, Ra, La...mesti diletakkan dalam tempat Avarga (tempat ke-10, ke-1000,...dan seterusnya).
Huruf Varga Ka hingga Ma mempunyai nilai dari 1,2,3..sehingga 25 dan huruf Avarga Ya hingga Ha memiliki nilai 30,40,50..sehingga 100. Untuk huruf Varga dan Avarga yang melangkaui sembilan vokal (tempat), simbol-simbol baru boleh digunakan.
Nilai vokal adalah seperti berikut : i= 100 ; u= 10000, ru = 1000000 dan selanjutnya.
Aryabhata menggunakan sistem angka ini untuk mewakili nombor besar dan kecil dalam pengiraan matematik dan astronomi. Sistem ini bahkan boleh juga digunakan untuk mewakili pecahan dan pecahan bercampur. Contohnya nga ialah 1/5, nja ialah 1/10 dan Jhardam (jha=9; separuh darinya) = 4½.
Remove ads
Contoh
Contoh: 299,792,458 | ||||
100 101 | 102 103 | 104 105 | 106 107 | 108 |
85, | 42, | 97, | 99, | 2 |
जल | घिनि | झुशु | झृसृ | खॢ |
ja-la | ghi-ni | jhu-śu | jhṛ-sṛ | khḷ |
Susunan digit tradisional India adalah terbalik berbanding cara moden. Jadi, Āryabhaṭa memulakan sistem angkanya dengan sa sebelum puluh; kemudiannya seratus dan seribu; seterusnya seratus ribu dan lakh (= 105) dan selanjutnya. (Lihat sistem penomboran India)
Remove ads
Jadual angka
Berikut ialah jadual yang lengkap:
33 × 9 = 297 Suku kata berangka abjad Sanskrit | |||||||||||||
Sembilan vokal atau suku kata | -a | -i | -u | -ṛ | -ḷ | -e | -ai | -o | -au | ||||
अ | इ | उ | ऋ | ऌ | ए | ऐ | ओ | औ | |||||
× | 10 0 | 10 2 | 10 4 | 10 6 | 10 8 | 1010 | 1012 | 1014 | 1016 | ||||
Lima plosif velar | |||||||||||||
k - | क | 1 | क ka |
कि ki |
कु ku |
कृ kṛ |
कॢ kḷ |
के ke |
कै kai |
को ko |
कौ kau |
||
kh - | ख | 2 | ख kha |
खि khi |
खु khu |
खृ khṛ |
खॢ khḷ |
खे khe |
खै khai |
खो kho |
खौ khau |
||
g - | ग | 3 | ग ga |
गि gi |
गु gu |
गृ gṛ |
गॢ gḷ |
गे ge |
गै gai |
गो go |
गौ gau |
||
gh - | घ | 4 | घ gha |
घि ghi |
घु ghu |
घृ ghṛ |
घॢ ghḷ |
घे ghe |
घै ghai |
घो gho |
घौ ghau |
||
ṅ - | ङ | 5 | ङ ṅa |
ङि ṅi |
ङु ṅu |
ङृ ṅṛ |
ङॢ ṅḷ |
ङे ṅe |
ङै ṅai |
ङो ṅo |
ङौ ṅau |
||
Lima plosif lelangit | |||||||||||||
c - | च | 6 | च ca |
चि ci |
चु cu |
चृ cṛ |
चॢ cḷ |
चे ce |
चै cai |
चो co |
चौ cau |
||
ch - | छ | 7 | छ cha |
छि chi |
छु chu |
छृ chṛ |
छॢ chḷ |
छे che |
छै chai |
छो cho |
छौ chau |
||
j - | ज | 8 | ज ja |
जि ji |
जु ju |
जृ jṛ |
जॢ jḷ |
जे je |
जै jai |
जो jo |
जौ jau |
||
jh - | झ | 9 | झ jha |
झि jhi |
झु jhu |
झृ jhṛ |
झॢ jhḷ |
झे jhe |
झै jhai |
झो jho |
झौ jhau |
||
ñ - | ञ | 10 | ञ ña |
ञि ñi |
ञु ñu |
ञृ ñṛ |
ञॢ ñḷ |
ञे ñe |
ञै ñai |
ञो ño |
ञौ ñau |
||
Lima plosif gelungan | |||||||||||||
ṭ - | ट | 11 | ट ṭa |
टि ṭi |
टु ṭu |
टृ ṭṛ |
टॢ ṭḷ |
टे ṭe |
टै ṭai |
टो ṭo |
टौ ṭau |
||
ṭh - | ठ | 12 | ठ ṭha |
ठि ṭhi |
ठु ṭhu |
ठृ ṭhṛ |
ठॢ ṭhḷ |
ठे ṭhe |
ठै ṭhai |
ठो ṭho |
ठौ ṭhau |
||
ḍ - | ड | 13 | ड ḍa |
डि ḍi |
डु ḍu |
डृ ḍṛ |
डॢ ḍḷ |
डे ḍe |
डै ḍai |
डो ḍo |
डौ ḍau |
||
ḍh - | ढ | 14 | ढ ḍha |
ढि ḍhi |
ढु ḍhu |
ढृ ḍhṛ |
ढॢ ḍhḷ |
ढे ḍhe |
ढै ḍhai |
ढो ḍho |
ढौ ḍhau |
||
ṇ - | ण | 15 | ण ṇa |
णि ṇi |
णु ṇu |
णृ ṇṛ |
णॢ ṇḷ |
णे ṇe |
णै ṇai |
णो ṇo |
णौ ṇau |
||
Lima plosif gigi | |||||||||||||
t - | त | 16 | त ta |
ति ti |
तु tu |
तृ tṛ |
तॢ tḷ |
ते te |
तै tai |
तो to |
तौ tau |
||
th - | थ | 17 | थ tha |
थि thi |
थु thu |
थृ thṛ |
थॢ thḷ |
थे the |
थै thai |
थो tho |
थौ thau |
||
d - | द | 18 | द da |
दि di |
दु du |
दृ dṛ |
दॢ dḷ |
दे de |
दै dai |
दो do |
दौ dau |
||
dh - | ध | 19 | ध dha |
धि dhi |
धु dhu |
धृ dhṛ |
धॢ dhḷ |
धे dhe |
धै dhai |
धो dho |
धौ dhau |
||
n - | न | 20 | न na |
नि ni |
नु nu |
नृ nṛ |
नॢ nḷ |
ने ne |
नै nai |
नो no |
नौ nau |
||
Lima plosif bibir | |||||||||||||
p - | प | 21 | प pa |
पि pi |
पु pu |
पृ pṛ |
पॢ pḷ |
पे pe |
पै pai |
पो po |
पौ pau |
||
ph - | फ | 22 | फ pha |
फि phi |
फु phu |
फृ phṛ |
फॢ phḷ |
फे phe |
फै phai |
फो pho |
फौ phau |
||
b - | ब | 23 | ब ba |
बि bi |
बु bu |
बृ bṛ |
बॢ bḷ |
बे be |
बै bai |
बो bo |
बौ bau |
||
bh - | भ | 24 | भ bha |
भि bhi |
भु bhu |
भृ bhṛ |
भॢ bhḷ |
भे bhe |
भै bhai |
भो bho |
भौ bhau |
||
m - | म | 25 | म ma |
मि mi |
मु mu |
मृ mṛ |
मॢ mḷ |
मे me |
मै mai |
मो mo |
मौ mau |
||
Empat aproksiman atau getaran | |||||||||||||
y - | य | 30 | य ya |
यि yi |
यु yu |
यृ yṛ |
यॢ yḷ |
ये ye |
यै yai |
यो yo |
यौ yau |
||
r - | र | 40 | र ra |
रि ri |
रु ru |
रृ rṛ |
रॢ rḷ |
रे re |
रै rai |
रो ro |
रौ rau |
||
l - | ल | 50 | ल la |
लि li |
लु lu |
लृ lṛ |
लॢ lḷ |
ले le |
लै lai |
लो lo |
लौ lau |
||
v - | व | 60 | व va |
वि vi |
वु vu |
वृ vṛ |
वॢ vḷ |
वे ve |
वै vai |
वो vo |
वौ vau |
||
Tiga geseran koronal | |||||||||||||
ś - | श | 70 | श śa |
शि śi |
शु śu |
शृ śṛ |
शॢ śḷ |
शे śe |
शै śai |
शो śo |
शौ śau |
||
ṣ - | ष | 80 | ष ṣa |
षि ṣi |
षु ṣu |
षृ ṣṛ |
षॢ ṣḷ |
षे ṣe |
षै ṣai |
षो ṣo |
षौ ṣau |
||
s - | स | 90 | स sa |
सि si |
सु su |
सृ sṛ |
सॢ sḷ |
से se |
सै sai |
सो so |
सौ sau |
||
Satu geseran glotis | |||||||||||||
h - | ह | 100 | ह ha |
हि hi |
हु hu |
हृ hṛ |
हॢ hḷ |
हे he |
है hai |
हो ho |
हौ hau |
||
Remove ads
Rujukan
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads