Inisiatif Chiang Mai

Inisiatif Chiang Mai (CMI) ialah satu persetujuan mengenai bantuan kecairan serantau yang melibatkan 13 bank pusat negara anggota ASEAN+3 yang bersetuju menyalurkan kredit kepada satu sama lain sekiranya berlaku krisis sementara imbangan pembayaran atau kecairan. CMI diumumkan ketika perjumpaan menteri-menteri kewangan ASEAN+3 untuk mesyuarat tahunan Bank Pembangunan Asia (ADB) di Chiang Mai, Thailand, pada bulan Mei 2000.^[1] Mula berkuatkuasa pada 24 Mac 2010, bantuan kecairan ini mempunyai dana rizab pertukaran asing bernilai AS$120 billon.^[2]

Peserta Inisiatif Chiang Mai: anggota ASEAN diwarnakan hijau muda; negeri Tambah Tiga diwarnakan hijau

Tinjauan sejarah

Berikutan krisis kewangan Asia 1997/98, negara-negara Asia Timur berkongsi pendapat mengenai perlunya kerjasama yang lebih erat, bukan sahaja sebagai penampan kepada berulangnya krisis yang serupa tetapi juga untuk menghadapi cabaran globalisasi dan liberalisasi. Keadaan yang wujud pada masa itu juga menunjukkan keperluan bertindak pantas melalui satu kerjasama pengaturan kewangan sebagai tambahan kepada kemudahan di bawah Tabung Kewangan Antarabangsa (IMF).

Pada Kemuncak Persidangan ASEAN+3 bulan November 1999 di Manila, Filipina, pemimpin-pemimpin ASEAN+3 bersetuju untuk menguatkan lagi mekanisme kerjasama melalui kerangka ASEAN+3. Pada perjumpaan menteri-menteri kewangan ASEAN+3 pada bulan Mei 2000 di Chiang Mai, mereka bersetuju untuk menubuhkan perjanjian kewangan serantau sebagai tambahan kepada kemudahan antarabangsa sedia ada.

Rangka kerja CMI

CMI terdiri daripada Pengaturan Swap ASEAN dan jaringan Pengaturan Swap Dua Hala, seperti berikut^[3]:

1. Pengaturan Swap ASEAN (ASA) – dilancarkan pada tahun 1977 dengan kemudahan berjumlah AS$100 juta, ASA pada mulanya melibatkan Filipina, Indonesia, Malaysia, Singapura dan Thailand. ASA kemudian telah diperluaskan merangkumi semua negara anggota ASEAN, dengan jumlah terkini AS$2 bilion. Mereka boleh memohon untuk menswapkan mata wang tempatan dengan dolar Amerika, yen atau euro sehingga dua kali ganda jumlah komitmen masing-masing dan untuk tempoh maksimum enam bulan. Sebagai satu kemudahan pembayaran segera, pinjaman di bawah ASA harus dibuat dalam tempoh tujuh hari bekerja mulai dari tarikh permohonan dikemukakan kepada Bank Agen yang dilantik untuk menguruskannya; dan
2. Pengaturan Swap Dua Hala (BSA) – saiz pengaturan swap di bawah setiap perjanjian yang ditandatangani antara negara anggota ASEAN+3 ditentukan melalui rundingan dua hala. Pengeluaran segera sehingga 20.0% jumlah maksimum pinjaman boleh dibuat apabila negara pemberi swap mengesahkan bahawa negara pemohon swap memang mengalami masalah kecairan jangka pendek. Baki hanya akan dikeluarkan setelah negara penerima berada di bawah program IMF. Sehingga kini, 16 BSA berjumlah AS$80 bilion telah ditandatangani, melibatkan lapan negara anggota.

Langkah seterusnya

Negara anggota ASEAN+3 bersetuju berusaha ke arah satu rangka kerja yang lebih maju dengan meluaskan CMI ke peringkat pelbagai hala untuk terus memperkukuhkan CMI. Mereka telah menubuhkan sebuah pasukan petugas untuk menghalusi pelaksanaan perkara ini. Sebagai langkah awal, ia akan menumpukan kepada penubuhan pengaturan rizab terkumpul yang ditadbir sendiri menerusi satu perjanjian.

Bendera	Negara	Mata wang	Bank pusat	[[Keluaran dalam negara kasar|KDNK nominal 2010 (AS$)	Sumbangan kewangan[4] (AS$)
	Republik Rakyat China dan Hong Kong	renminbi dan dolar	Bank Rakyat China dan Lembaga Monetari Hong Kong	5,971,618,000,000[Note 1]	38,400,000,000[Note 2]
	Jepun	yen	Bank Jepun	5,390,897,000,000	38,400,000,000
	Korea Selatan	won	Bank Korea	1,007,084,000,000	19,200,000,000
	Indonesia	rupiah	Bank Indonesia	695,059,000,000	4,770,000,000
	Thailand	baht	Bank Thailand	312,605,000,000	4,770,000,000
	Malaysia	ringgit	Bank Negara Malaysia	218,950,000,000	4,770,000,000
	Singapura	dolar	Penguasa Kewangan Singapura	217,377,000,000	4,770,000,000
	Filipina	peso	Bank Pusat Filipina	189,061,000,000	4,770,000,000
	Vietnam	đồng	Bank Negeri Vietnam	101,987,000,000	1,000,000,000
	Laos	kip	Bank Republik Demokratik Rakyat Lao	6,341,000,000	30,000,000
	Brunei Darussalam	dolar	Lembaga Matawang dan Monetari Brunei	11,963,000,000	30,000,000
	Kemboja	riel	Bank Negara Kemboja	11,360,000,000	120,000,000
	Myanmar	kyat	Bank Pusat Myanmar	35,646,000,000	60,000,000

Nota

1. KDNK China dan Hong Kong ialah AS$5,745,133,000,000 dan AS$226,485,000,000.
2. Sumbangan Hong Kong AS$4,200,000,000 dimasukkan sekali dengan Republik Rakyat China.

Rujukan

1. Tadahiro Asami, "Chiang Mai Initiative as the Foundation of Financial Stability in East Asia", IIMA, 1 Mac 2005
2. Siaran Akhbar BNM^{[pautan mati kekal]} 24 Mac 2010
3. Laporan Ekonomi 2007/2008, ms. 22, Bank Negara Malaysia
4. "The Establishment of the Chiang Mai Initiative Multilateralization" (PDF). Kementerian Kewangan (Jepun). 28 Disember 2009. m/s. 2. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2011-03-23. Dicapai pada 4 Januari 2010.