ऑक्सिजन
From Wikipedia, the free encyclopedia
ऑक्सिजन हे एक अधातू मूलद्रव्य आहे. हे रासायनिक घटक आहे. प्राणिमात्रांच्या जीवनासाठी अत्यावश्यक असल्यामुळे यास प्राणवायू असे सुद्धा म्हणले जाते. हा वायू सामान्य तापमानास वायुरूपात असतो. पृथ्वीच्या वातावरणात ऑक्सिजनचे प्रमाण सुमारे २१% आहे. त्याची त्याची रासायनिक संज्ञा ओ (O) आणि अणू क्रमांक ८ आहे. प्राणवायूच्या एका अणूमध्ये ८ प्रोटॉन , ८ विजाणू आणि ८ न्यूट्रॉन असतात. हवेमध्ये ऑक्सिजन नेहमी रेणूच्या स्वरूपात आढळतो. याच्या एका रेणूमध्ये २ अणू असतात. त्यामुळे त्याचे रासायनिक सूत्र O2 असे लिहितात. ऑक्सिजन चॉकोजेन ग्रुपचा सदस्य आहे. वस्तुमानानुसार, ऑक्सिजन हा हायड्रोजन आणि हेलियमनंतर विश्वातील तिसरे सर्वाधिक आढळणारे मूलद्रव्य आहे. पृथ्वीच्या पिकाच्या अर्धा भाग हा घटक बनवतो.
सामान्य गुणधर्म | |
---|---|
दृश्यरूप | रंगहीन वायू |
साधारण अणुभार (Ar, standard) | ग्रॅ/मोल |
प्राणवायू (ऑक्सिजन) - आवर्तसारणीमधे | |
अणुक्रमांक (Z) | ८ |
गण | अज्ञात गण |
श्रेणी | अधातू |
भौतिक गुणधर्म | |
स्थिती at STP | वायू |
घनता (at STP) | ग्रॅ/लि |
आण्विक गुणधर्म | |
इतर माहिती | |
संदर्भ | प्राणवायू (ऑक्सिजन) विकिडेटामधे |
जीवन जगण्यासाठी बहुतांश वस्तुमध्ये ऑक्सिजन हे महत्त्वाचा घटक म्हणून वापरला जातो. याची सर्व सजीवां श्वसनक्रियेत महत्त्वाची भूमिका आहे. ऑक्सिजन हा प्रकाश संश्लेषणासाठी वापरला जातो. पाणी आणि कार्बन डायऑक्साईड यांच्यापासून ऑक्सिजन तयार करण्यासाठी सूर्यप्रकाश उर्जा वापरली जाते. पाण्यात प्राणवायु हायड्रोजन बरोबर ८:१ या प्रमाणात असतो.
ऑक्सीजनचा शोध जोसेफ प्रिस्टलेनी लावला