मॉलिब्डेनम
From Wikipedia, the free encyclopedia
(Mo) (अणुक्रमांक ४२) रासायनिक पदार्थ.
पृथ्वीवर केवळ ०.०००३ % येवढ्या अल्प प्रमाणात मॉलिब्डेनम आढळते. हे प्रमाण नगण्य असले तरी जगाच्या अनेक भागात मॉलिब्डेनमचे साठे सापडले आहेत. मॉलिब्डेनम अतिकठीण असूनही तो तंतुक्षम आहे आणि रूळांच्या साहाय्याने किंवा ठोकून मॉलिब्डेनमला आकार देता येतो. ग्राफाईट प्रमाणेच मॉलिब्डेनममध्येही एकावर एक याप्रमाणे ढलप्यांची रचना आढळते. अशा १,६०० ढलप्या एकावर एक असलेल्या तुकड्याची उंची केवळ एक मायक्रॉन एवढी भरते.
१७७८ मध्ये स्वीडनचे रसायनशास्त्रज्ञ कार्ल विल्हेम शील यांनी मॉलिब्डेनमचा शोध लावला. "मॉलिब्डॉस" या ग्रीक भाषेतील शब्दावरून मॉलिब्डेनम हे नाव घेण्यात आले. याचा शब्दशः अर्थ शिसे असा होतो. प्राचीन ग्रीक लोकांना शिशाचे खनिज "गॅलेना मॉलिब्डेना" परिचित होते आणि त्यात मॉलिब्डेनाइटही होतेच. यामुळे कदाचित ही दोन्ही खनिजे एकच असावीत असे वाटल्याने त्यांनी शिसे असा अर्थ होत असलेले मॉलिब्डेनम हे नाव या द्रव्यास ठेवले असावे. १७८३ साली स्वीडनचेच रसायनशास्त्रज्ञ पी. एच. जेम यांना धातुरूप चूर्णाच्या रूपात हे मूलद्रव्य वेगळे करण्यात यश आले.