मोहिनीअट्टम
From Wikipedia, the free encyclopedia
मोहिनीअट्टम, हे केरळ मध्ये प्रगत आणि प्रसिद्ध झालेल्या भारतीय शास्त्रीय नृत्यकलेपैकी एक आहे [1]. कथकली ही केरळमधील दुसरी शास्त्रीय नृत्यकला होय.[2] विष्णूने अमृमंथना दरम्यान घेतलेल्या मोहक सुंदरीच्या अवतारावरून मोहिनीअट्टम नृत्यकलेला नाव मिळाले.[3]
मोहिनीअट्टमचे मूळ हे सगळ्या शास्त्रीय नृत्यकलेप्रमाणे नाट्यशास्त्रात आहे.[4] नाट्यशात्रानुसार हे नृत्य लास्य पद्धतीचे आहे. हे नृत्य नाजूकपणे प्रीतीचा भाव आणून केले जाते. मोहिनीअट्टम हे पारंपरिकरीत्या स्त्रीयांनी साकारलेले एकांकी नृत्य आहे. यासाठी गहन प्रशिक्षण दिले/घेतले जाते. या नृत्याला सहसा कर्नाटकी शास्त्रीय पद्धतीची साथ असते. संगीत, नृत्याद्वारे अभिनय केला जातो. संगीतातील गायन स्वतः नर्तिका किंवा स्वतंत्र गायकाद्वारे होते. ही गीते मनीप्रवाळा या मल्याळम आणि संस्कृत भाषेच्या मिश्र बोलीतून असते.
मोहिनीअट्टमचा सर्वात प्रथम अधिकृत उल्लेख सोळाव्या शतकातील व्यवहारमाला ह्या ग्रंथात आढळला आहे, पण नृत्यकलेचे मूळ हे खूप जुने असण्याची शक्यता आहे.[5] १८व्या शतकात या नृत्यकलेची पद्धतशीरपणे रचना झाली. ब्रिटिश काळात या नृत्यकलेकडे देवदासी, वेश्या व्यवसाय पद्धती म्हणून उपहासाने पाहिले जात असे. १९३१ ते १९३८ ह्या काळात विविध कायदे आणून यावर बंदी आणली गेली होती. बंदी विरोधात आंदोलन झाल्यावर ही बंदी अंशतः मागे घेण्यात आली.[6] सामाजिक आणि राजकीय संघर्षामुळे तसेच केरळमधील लोकांच्या कुतुहलामुळे मोहिनीअट्टमचे पुनरुज्जीवन झाले. या कवी वल्लर्धात नारायण मेनन यांचे मोठे योगदान आहे.