Нью-Йорк (Англи: New York) нь Америкийн Нэгдсэн Улсын Дундад Атлантын муж улсууд болон Зүүн Хойд бүсэд орших АНУ-ын нэгэн муж улс бөгөөд хүн амаар АНУ-ын муж улсууд дунд гуравт ордог. Тус муж улс нь өмнө талаараа Нью-Жерси, Пеннсилвани, зүүн талаараа Коннектикут, Массачусеттс, Вермонт муж улсуудтай хиллэдэг. Түүнчлэн далайгаар Лонг-Айлендаас зүүн тийш Рөүд-Айленд муж улстай хиллэдгээс гадна баруун хойд зүгт Канадын Кэбэк, Онтарио мужуудтай хиллэдэг. Нью-Йоркийг Нью-Йорк хотоос ялгахын тулд байнга Нью-Йорк Муж Улс гэж хэлдэг.
| Нью-Йорк муж улс англ. State of New York | |||||||||||
| |||||||||||
| Албан ёсны хэл | байхгүй | ||||||||||
| Нийслэл | Олбани | ||||||||||
| Хамгийн том хот | Нью-Йорк хот | ||||||||||
| Хамгийн том хотуудын бөөгнөрөл | Өргөн Нью-Йорк | ||||||||||
| Нутаг дэвсгэр | АНУ-д 27-д орно | ||||||||||
| - Нийт | 141,299 км² | ||||||||||
| - Өргөн | 455 км | ||||||||||
| - Урт | 530 км | ||||||||||
| - Усны эзлэх % | 13.3 | ||||||||||
| - Өргөрөг | 40° 30′ N - 45° 1′ N | ||||||||||
| - Уртраг | 71° 51′ W - 79° 46′ W | ||||||||||
| Хүн ам | АНУ-д 3-д орно | ||||||||||
| - Нийт | 19,297,729 (2007 оны тооцоо)[2] | ||||||||||
| - Нягтшил | 157.81/км² АНУ-д 7-д орно | ||||||||||
| Өндөр | |||||||||||
| - Хамгийн өндөр цэг | Марси уул[3] 1,629 м | ||||||||||
| - Дундаж | 305 м | ||||||||||
| - Хамгийн нам цэг | Атлантын Далай[3] 0 м | ||||||||||
| АНУ-д нэгдсэн | 1788 оны долдугаар сарын 26 (11) | ||||||||||
| Амбан захирагч | Дэвид Пэйтерсон (АН) | ||||||||||
| Дэд захирагч | Дийн Скилос (БНН) (acting) | ||||||||||
| АНУ-ын сенатчид | Чарльз Шюмер (АН) Хиллари Родхэм Клинтон (АН) | ||||||||||
| Конгрессын төлөөлөгчид | Жагсаалт | ||||||||||
| Цагийн бүс | Дорнод: UTC-5/-4 | ||||||||||
| Товчлолууд | NY US-NY | ||||||||||
| Вэбсайт | www.ny.gov | ||||||||||
Нью-Йорк Муж Улс төдийгүй Америкийн Нэгдсэн Улсын хамгийн том хот болох Нью-Йорк хот нь АНУ руу цагаачлах үүд болж байсан түүх болон санхүү, соёл, тээвэр, үйлдвэрлэлийн төвийн байр сууриараа алдартай юм. Муж улс болон хот хоёулаа XVII зуунд амьдарч байсан, хожим Англи болон Шотландын II ба VII Жэймс болсон Йоркийн гүн Жэймс Стюартын нэрээр нэрлэгджээ.
Нью-Йоркод XVII зууны эхээр голландчууд болон францчууд анх нүүдэллэн ирэх үед энэ бүс нутагт Алгонкин, Ирокез, Ленапе аймгийн уугуул америкчууд суудаг байжээ. 1609 онд анх Хэнри Хадсоны нээсэн тус бүс нутагт голландчууд 1614 онд одоогийн Олбани хотын ойролцоо Форт Оранж хэмээх бэхлэлт барьсан бөгөөд 1624 онд Олбани ба Манхэттэнг хоёуланг нь колоничилжээ. Тус бүс нутаг хожим 1664 онд Их Британийн Вант Улсад нэгтгэгдсэн. Энэхүү Нью-Йорк муж хэмээх Британийн колонийн хил хязгаар өнөөгийн Нью-Йорк Муж Улсын хил хязгаартай ерөнхийдөө төстэй. Америкийн Хувьсгалт Дайны бүх тулалдааны гуравны нэг орчим нь Нью-Йоркод болжээ. Нью-Йорк 1776 оны долдугаар сарын 9-нд тусгаар тогтносон муж улс болж, өөрийн үндсэн хуулимйг 1777 онд баталсан. Тус муж улс 1788 оны долдугаар сарын 26-нд АНУ-ын Үндсэн хуулийг соёрхон баталж, АНУ-ын 11 дэх муж улс болсон. АНУ-ын Худалдааны департаментийн мэдээлснээр Нью-Йорк нь гадаадын жуулчдын зочилдог гол газар бөгөөд аялал жуулчлалаар Флорида, Калифорни хоёрыг ардаа орхижээ.
Эшлэл
Гадны холбоос
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
