Владикавказ

Владикавказ (оросоор Владикавка́з, орчуулбал: Кавказын нурууг эрхшээ; осетоор Дзæуджыхъæу, [d͡zəud͡ʒɨqəu]) — Орос улсын Умард Осети-Аланийн Бүгд Найрамдах Улсын нийслэл, 310,070 хүнтэй хот. Тус хот нь Гүржийн хилийн ойр, Терек голын бэлчирт оршдог.

Владикавказ Владикавказ
Хот[1]
Бусад галиглал
• Осет	Дзӕуджыхъæу/Дзӕуӕгигъӕу
Сүлд
Байршил: Владикавказ
Владикавказ Байршил: Владикавказ Умард Осети-Алани дахь байршил Владикавказ Владикавказ (Европын Орос) Европын Орос дахь байршил Владикавказ Владикавказ (Европ) Европ дахь байршил
Солбицол: 43°02′24″N 44°40′39″E
Улс	Орос
Холбооны субъект	Умард Осети-Алани[1]
Байгуулагдсан	5 сарын 6, 1784[2]
Одоогийн статус	1860
Засаг захиргаа
• Биет	Төлөөлөгчдийн хурал[3]
• Тэргүүн	Борис Албегов[4]
Газар нутаг
• Нийт	291 км2 (112 бээр2)
Өндөр	692 м (2,270 фут)
Хүн ам  (2010 Тооллого)[5]
• Нийт	311,693
• Тооцоо  (2018)[6]	306,258 (−1.7%)
• Байр	60-д (2010 онд)
• Нягтрал	1,100/км2 (2,800/бээр2)
Засаг захиргааны статус
• Харьяалагдах нэгж	Владикавказ бүгд найрамдах улсын харьяанд байдаг хот[1]
• Нийслэл нь	Умард Осети-Аланийн Бүгд Найрамдах Улс[7]
• Нийслэл нь	Владикавказ бүгд найрамдах улсын харьяанд байдаг хот[1]
Хотын захиргааны статус
• Хотын тойрог	Владикавказ хотын тойрог[8]
• Нийслэл нь	Владикавказ хотын тойрог[8]
Цагийн бүс	UTC+3 (Moscow Time [9])
Шуудангийн код[10]	362000
Залгах код(ууд)	+7 8672
OKTMO ID	90701000001
Баярын өдөр	9 сарын 25[баримт хэрэгтэй]
Вэб сайт	vladikavkaz-osetia.ru

Түүх

Оросын өмнөд хошууны амбан захирагч Григорий Александрович Потёмкин 1870 онд энэ хотыг анх бэхлэлтээр осетийн тосгон Дзауджикаугийн ойролцоо босгов. Энэхүү бэхлэлт нь Кавказын нуруун дахь уулын дайнч овгуудын эсрэг чухал үүрэг гүйцэтгэх ёстойгоос гадна Оросын эзэнт гүрний өмнөд зүгт газар нутгаа өргөжүүлэх замыг хамгаалах зорилготой байв. 1799 онд Владикавказаас эхлэн Их Кавказын нуруугаар дамжин Тбилиси хүртэлх Гүржийн явган цэргийн замыг нээв. Гэвч энэ төлөвлөгөө эхний ээлжинд нурсан ба учир нь кавказын босогчид Владикавказыг эзлэн юу ч үгүй шатааж орхив.

1801 онд Гүржийг бүрэлдэхүүндээ оруулсны дараа л Владикавказ шинээр хөгжлийн шатандаа оржээ. Хотыг дахин босгож, шинээр хороололууд нэмж барин тэндээ казакуудыг суулгав. Удалгүй Владикавказ Перстэй хийх худалдааны төв болон хувирчээ. Владикавказын хүн амын тоо ч эрчимтэй нэмэгдэн, олон үндэстнүүдээс бүрдэх болсны дотор Осетчууд, Оросууд, Арменчууд, Гүржүүд болон өөр бусад цөөнх үндэстнүүд ч орж байлаа. 1875 онд Дон дахь Ростов руу төмөр замын шугам тавьсан бол дараа нь Баку руу буюу өнөөгийн Азербайжаны нийслэлийг төмөр замтай холбожээ.

Хотын нэр нь 1931 оноос 1944 он хүртэл, мөн 1954 оноос 1990 оныг хүртэл Орджоникидзе гэх нэртэй байв. Энэ нэр нь гүржийн коммунист Григорий Орджоникидзегийн нэрээр нэрлэгдсэн бөгөөд тэрбээр Улаан ажилчин, тариачны армийн 11-р армийг удирдан 1921 оны хоёрдугаар сард гүржийг эзэлсэн байна. 1944 оноос 1954 оныг хүртэл Дзауджикау гэх нэртэй байсан нь осети нэрийн кирилл хувилбар юм. ЗХУ-ын задрахын өмнөхөн хуучин нэрээ авсан аж.

Хүн амын өсөлт

Он	Хүн ам
1897	43.740
1939	130.755
1959	164.420
1970	236.200
1979	278.930
1989	300.198
2002	315.608
2010	311.693

Зүүлт: Хүн амын тооллогын мэдээ

Зураг

• 
• 
• 

Цаг агаар

Владикавказ
Уур амьсгалын диаграмм
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12     26   2 -8     29   2 -7     48   7 -2     86   15 5     148   20 9     157   23 13     120   25 15     93   25 14     73   21 11     51   14 4     40   9 0     33   4 -5 Температур °C,  Тунадас мм Эх сурвалж: Roshydromet

Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Владикавказ 1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар Маx. Температур (°C) 1.8 2.1 7.2 15.3 19.9 23.3 25.4 24.6 20.6 14.4 9.0 4.4 Ø 14.1 Мин. Температур (°C) −8.1 −6.9 −2.0 4.6 9.4 12.7 15.3 14.4 10.5 4.3 0.1 −4.7 Ø 4.2 Тунадас (мм) 26 29 48 86 148 157 120 93 73 51 40 33 Σ 904 Бороотой өдөр (d) 6 6 8 10 14 14 11 9 8 7 7 6 Σ 106 Т е м п е р а т у р 1.8 −8.1 2.1 −6.9 7.2 −2.0 15.3 4.6 19.9 9.4 23.3 12.7 25.4 15.3 24.6 14.4 20.6 10.5 14.4 4.3 9.0 0.1 4.4 −4.7 1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар Хур тунадас Х у р т у н а д а с 26 29 48 86 148 157 120 93 73 51 40 33   1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар Эх сурвалж: Roshydromet

Цахим холбоос

 Commons: Владикавказ – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

Wiktionary

Wiktionary: Владикавказ – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

• Хотын захиргааны албан ёсны цахим хуудас

Эшлэл

2. Энциклопедия Города России. Moscow: Большая Российская Энциклопедия. 2003. p. 75. ISBN 5-7107-7399-9.
3. "Собрание представителей". vladikavkaz-osetia.ru. Архивласан огноо Дөрөвдүгээр сар 21, 2017.
4. "Приветственное слово главы АМС г. Владикавказа". vladikavkaz-osetia.ru. Архивласан огноо Дөрөвдүгээр сар 26, 2017.
5. Russian Federal State Statistics Service (2011). "Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 1" [2010 All-Russian Population Census, vol. 1]. Всероссийская перепись населения 2010 года [2010 All-Russia Population Census] (Russian хэлээр). Federal State Statistics Service. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |1= (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
6. "26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года". Federal State Statistics Service. Татаж авсан: 23 Нэгдүгээр сар 2019.
9. "Об исчислении времени". Официальный интернет-портал правовой информации (Russian хэлээр). 3 June 2011. Татаж авсан: 19 January 2019.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
10. Почта России. Информационно-вычислительный центр ОАСУ РПО. (Russian Post). Поиск объектов почтовой связи (Postal Objects Search) (Орос хэлээр)