Гватемал

Энэ хуудас нь Төв Америкийн улсын тухай өгүүлнэ. Бусад утгыг, «Гватемал (салаа утга)»-с харна уу.

Гватемал, албан ёсоор Гватемалын Бүгд Найрамдах Улс (Испани: República de Guatemala, reˈpuβlika ðe ɣwateˈmala) нь хойд, баруун талаараа Мексик, баруун хойд талаараа Белиз, зүүн өмнөд талаараа Хондурас, Сальвадор улстай, баруун өмнөд талаараа Номхон далай, мөн зүүн өмнө талаараа Карибын тэнгистэй хиллэдэг, Төв Америкийн улс юм.

Бүгд Найрамдах Гватемал Улс República de Guatemala (Испани)
Төрийн далбаа Сүлд
Уриа:  "Libre Crezca Fecundo"[1] (Spanish) (Англи: "Grow Free and Fertile")
Төрийн дуулал:  Himno Nacional de Guatemala (Монгол: "Гватемалын төрийн дуулал")Файл:Guatemala's national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg
Марш: La Granadera (Монгол: "Явган цэргин дуу")
Дэлхийн баруун хагас дахь байршил
Нийслэл ба томоохон хот	Гватемал хот 14°38′N 90°30′W
Албан ёсны хэл	Испани хэл
Угсаатны бүлгүүд (2018[2])	56.01% Ладино / Местисо 41.66% Маяа 1.77% Синка 0.19% Афро-Гватемалчууд 0.13% Гарифуна 0.24% Гадаад
Шашин (2017)[3]	88% Христ 45% Ромын Католик 42% Протестант 1% Бусад урсгал 11% Шашингүй 1% Бусад
Ард түмний нэршил	Гватемалчууд Чапинууд
Төр засаг	Нэгдмэл ерөнхийлөгчийн бүгд найрамдах улс
• Ерөнхийлөгч	Алехандро Жамматтеи
• Дэд Ерөнхийлөгч	Гильермо Кастильо
• Конгрессын дарга	Ширли Ривера
Хууль тогтоох байгууллага	Бүгд Найрамдах Улсын конгресс
Тусгаар тогтнол
• Испанийн эзэнт гүрнээс тунхагласан	9 сарын 15, 1821
• Мексикийн анхны эзэнт гүрнээс	7 сарын 1, 1823
• Төв Америкийн Холбооны Бүгд Найрамдах Улсаас	4 сарын 17, 1839
• Одоогийн үндсэн хууль	5 сарын 31, 1985
Газар нутаг
• Нийт	108,889 км2 (105)
• Усны эзлэх талбай (%)	0.4
Хүн ам
• 2023 тооцоо	17,980,803[4] (69)
• Нягтаршил	129/км2 (85)
ДНБ (ХАЧП)	2022 тооцоо
• Нийт	▲ $185.8 тэрбум[5] (77)
• Нэг хүнд ноогдох	▲ $9,931[5] (121)
ДНБ (нэрлэсэн)	2022 тооцоо
• Нийт	▲ $91.3 тэрбум[5] (70)
• Нэг хүнд ноогдох	▲ $4,880[5] (108)
ОТББИ (2014)	48.3[6] өндөр
ХХИ (2021)	▼ 0.627[7] дундаж · 135
Мөнгөний нэгж	Кецал (GTQ)
Цагийн бүс	UTC−6 (ТЦБ)
Огнооны формат	өө/сс/жжжж
Жолооны тал	баруун
Утасны томьёо	+502
Домэйн нэр	.gt

Төлөөллийн ардчилалтай тус улсын нийслэл нь Гватемал хот. Гватемал нь дотоодын үймээн самуунтай үеийг даван туулж, 1996 оноос хойш тогтвортой хөгжил, эдийн засгийн хөгжлийн замд орсон байна. Биологийн төрөл зүйл олонтой, онцлог экосистем нь Мезоамерикийг олон соёл иргэншлийн голомт болгож байв.^[8]

Цахим холбоос

 Commons: Гватемал – Викимедиа дуу дүрсний сан

Эшлэл

1. Banco de Guatemala 1996.
2. "Portal de Resultados del Censo 2018". Censopoblacion.gt. Archived from the original on 2019-12-17. Татаж авсан: 2022-04-14.
3. "International Religious Freedom Report for 2017: Guatemala". www.state.gov. Татаж авсан: 27 July 2018.
4. "Guatemala". The World Factbook (2024 ed.). АНУ-ын Тагнуулын төв газар. Татаж авсан: 22 June 2023.
5. "World Economic Outlook Database, October 2022". IMF.org. International Monetary Fund. October 2022. Татаж авсан: December 26, 2022.
6. "GINI index (World Bank estimate)". data.worldbank.org. World Bank. Татаж авсан: 7 March 2019.
7. "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (англи хэлээр). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Архивласан (PDF) огноо 2022-10-09. Татаж авсан: 16 October 2022.
8. "Biodiversity Hotspots-Mesoamerica-Overview". Conservation International. Татаж авсан: 3 сарын 11. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help); Unknown parameter |accessyear= ignored (|access-date= suggested) (help)