ബുദ്ധമതപ്രകാരം, പൂർണ്ണമായും ബോധദീപ്തമായവനും, നിർവാണം പ്രാപിച്ചവനുമായ ഏതൊരാളെയും സൂചിപ്പിക്കാനാണ്‌ ബുദ്ധൻ എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത്‌. "ബൗദ്ധികമായി ഉയർന്നവൻ" ആണ് ബുദ്ധൻ എന്നൊരർഥവുമുണ്ട്.
 | ഈ ലേഖനം ഏതെങ്കിലും സ്രോതസ്സുകളിൽ നിന്നുള്ള വേണ്ടത്ര തെളിവുകൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നില്ല. ദയവായി യോഗ്യങ്ങളായ സ്രോതസ്സുകളിൽ നിന്നുമുള്ള അവലംബങ്ങൾ ചേർത്ത് ലേഖനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക. അവലംബമില്ലാത്ത വസ്തുതകൾ ചോദ്യം ചെയ്യപ്പെടുകയും നീക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തേക്കാം. |
തേരവാദ (Theravada) പാരമ്പര്യത്തിന്റെ ആധാര ഗ്രന്ഥമായ പാലി പ്രമാണ (Pali Canon) പ്രകാരം , ഉത്കൃഷ്ട ചാതുർസത്യമോ (Four Noble Truths), അഷ്ടപദ മാർഗ്ഗങ്ങളോ(Eightfold Path) ലോകത്തിൽ ഇല്ലാത്ത സമയത്ത്‌ ഏതൊരുവനാണോ സ്വയമേവ സത്യത്തിലേക്കും ധർമ്മത്തിലേക്കും മറ്റോരുവന്റെ സഹായമില്ലാതെ ബോധദീപ്തനാകുന്നത്‌ അവനെയാണ്‌ ബുദ്ധൻ എന്ന വാക്കിനാൽ വിവക്ഷിക്കപ്പെടുന്നത്‌. ഒരു ബുദ്ധന്റെ ഉപദേശങ്ങളാൽ ഉൽബുദ്ധനാകുന്നവനെ അർഹതൻ (ആതൻ) (arahant) എന്നാണ്‌ അറിയപ്പെടുന്നത്‌.
മഹായാന പാരമ്പര്യത്തിൽ ഈ നിർവചനം പരിപൂർണ്ണമായി ഉൽബുദ്ധനായവനെ എന്ന്‌ ഉൾപ്പെടുത്തുന്നു. മറ്റൊരുതരത്തിൽ തേരവാദ അർഹതൻ മഹായാന പാരമ്പര്യത്തിൽ ഒരു ബുദ്ധനായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.
പൊതുവായി ബുദ്ധമതാനുയായികൾ സിദ്ധാർത്ഥ ഗൗതമ ബുദ്ധനെ ബുദ്ധമതത്തിലെ ഏക ബുദ്ധനായി കരുതുന്നില്ല. പാലി പ്രമാണം പരാമർശിക്കുന്ന പ്രകാരം ചരിത്രപരമായ ആവിർഭാവത്തേക്കാൾ കൂടുതൽ ദിവ്യപരമായ ആവിർഭാവമുള്ള അനേകം ബുദ്ധന്മാർ മഹായാന പാരമ്പര്യപ്രകാരം ഉണ്ടായിരുന്നതിനാൽ (ഉദാഹരണമായി അമിതാഭ (Amitabha), വൈരോചന (Vairocana) ബുദ്ധന്മാർ), ഒരു കാലത്ത്‌ ഗൗതമ ബുദ്ധനെ അടുത്ത ബുദ്ധനായി കരുതപ്പെട്ടിരുന്നു (28 ബുദ്ധന്മാരുടെ പട്ടിക കാണുക). ബുദ്ധമതാനുയായികളുടെയും, എല്ലാ ബുദ്ധമതങ്ങളുടെയും പൊതുവായ വിശ്വാസമനുസരിച്ച്‌ ഇനിയുള്ള ബുദ്ധൻ മൈത്രേയ (Maitreya) എന്ന പേരിൽ ആയിരിക്കും അറിയപ്പെടുക (പാലി ഭാഷയിൽ മെത്തേയ(Metteyya)) . ഹിന്ദുമതത്തിൽ മഹാവിഷ്ണുവിന്റെ ദശാവതാരങ്ങളിൽ ഒന്നായ ബലരാമന് പകരം ബുദ്ധനെ അവതാരമായി സങ്കൽപ്പിക്കുന്ന സമ്പ്രദായമുണ്ട്. ഇത് ജയദേവന്റെ "ഗീതാഗോവിന്ദത്തിലും" കാണാം. ബുദ്ധനെയും കൂടി ചേർത്ത് 11 വൈഷ്ണവ അവതാരങ്ങൾ ആയും ചിലർ കണക്കാക്കുന്നു.
|
| |
|---|---|
|
ധാർമ്മിക മതങ്ങൾ | |
|
സ്ഥാപനം | |
|
ചതുര സത്യങ്ങൾ | |
|
പ്രധാന വിശ്വാസങ്ങൾ | |
|
ജീവൻറെ മൂന്ന് അടയാളങ്ങൾ | |
|
പ്രധാന വ്യക്തിത്വങ്ങൾ | |
|
ഗൗതമബുദ്ധൻ | |
|
Practices and Attainment | |
|
ബുദ്ധൻ · ബോധിസത്വം | |
|
ആഗോളതലത്തിൽ | |
|
തെക്കുകിഴക്കനേഷ്യ · കിഴക്കനേഷ്യ | |
|
വിശ്വാസങ്ങൾ | |
|
ഥേർ‌വാദ · മഹായാനം · നവായാനം | |
|
ബുദ്ധമത ഗ്രന്ഥങ്ങൾ | |
|
പാലി സംഹിത · മഹായാന സൂത്രങ്ങൾ | |
|
താരതമ്യപഠനങ്ങൾ | |
|
| |
വിവിധതരം ബുദ്ധന്മാർ
പാലി പ്രമാണത്തിൽ രണ്ടു തരം ബുദ്ധന്മാരെ ഗണിക്കുന്നുണ്ട്‌. സാമ്യക്ഷമബുദ്ധന്മാരുംപ്രത്യേകബുദ്ധന്മാരും.
- സാമ്യക്ഷമബുദ്ധന്മാർ ബോധോദയം പ്രാപിച്ചവരും, തങ്ങൾ കണ്ടെത്തിയ സത്യം മറ്റുള്ളവരെ പഠിപ്പിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചവരും ആണ്. ലോകത്ത്‌ ധർമ്മം മറന്നുപോയതോ, പഠിപ്പിക്കപ്പെടാതെ പോയതോ ആയ കാലത്ത്‌, അതിന്റെ പഠിപ്പിക്കലിലൂടെ മറ്റുള്ളവരെ ഉത്‍ബുദ്ധതയിലേക്കു നയിക്കുക എന്നതാണ്‌ അവരുടെ മതം.സിദ്ധാർദ്ധ ഗൗതമ ബുദ്ധൻ ഒരു സാമ്യക്ഷമബുദ്ധൻ ആയി ഗണിക്കപ്പെട്ടുവരുന്നു. (28 ബുദ്ധന്മാരുടെ പട്ടിക കാണുക, ഇവരെല്ലാവരും സാമ്യക്ഷമബുദ്ധന്മാരായിരുന്നു). സാമ്യക്ഷമബുദ്ധന്മാരുടെ പരിപൂർണ്ണ ധർമ്മഗുണങ്ങളായ 10 പരാമികളും ആചരിച്ചാലേ ഏതൊരുവനും ആ സ്ഥാനത്തിനു യോഗ്യനാവുകയുള്ളൂ. ഒരു വ്യക്തിക്ക്‌ 10 പരാമികളും ഉണ്ടായിരിക്കുകയും, ബോധോദയം പ്രാപിക്കുകയും ചെയ്താൽ അവരെ പൂർണ്ണ ബോധദീപ്തി നേടിയവരായി ഗണിക്കുകയും, അവർ ധർമ്മത്തെ പഠിപ്പിക്കാൻ യോഗ്യരാവുകയും ചെയ്യും.
- പ്രത്യേകബുദ്ധന്മാർ (ഇവരെ ചിലപ്പോൾ നിശ്ശബ്ദ ബുദ്ധന്മാർ എന്നും വിളിക്കുന്നു) നിർവാണം പ്രാപിക്കുന്നതിലും, ആത്മശക്തി കൈവരിക്കുന്നതിലും ഇവർ സാമ്യക്ഷമബുദ്ധന്മാരുടെ തുല്യരാണെങ്കിലും , കണ്ടെത്തിയ സത്യത്തെ മറ്റുള്ളവർക്ക്‌ പഠിപ്പിച്ചു കൊടുക്കാൻ കഴിയാത്തവരും, അതിന്‌ നിയോഗമില്ലാത്തവരും ആണ്. ആത്മീയ വികാസനത്തിൽ അവരെ സാമ്യക്ഷമബുദ്ധന്മാരുടെ പുറകിലായാണ്‌ ഗണിക്കപ്പെടുന്നത്‌. സദ്ഗുണപൂർവവും, സംഗതവുമായ സ്വഭാവരൂപവത്കരണത്തിനെപ്പറ്റി മാത്രം ഉൽബോധിപ്പിക്കുന്നതിനായി, മറ്റുള്ളവരെ ഇവർ നിയമിക്കാറുണ്ട്‌. ചില ഗ്രന്ഥങ്ങളിൽ കാണുന്നപ്രകാരം പ്രത്യേകബുദ്ധന്മാർ സ്വപ്രയത്നം കൊണ്ട്‌ ധർമ്മത്തെ അറിഞ്ഞവരെങ്കിലും, സർവജ്ഞത്വമോ ഫലത്തിലുള്ള മേൽക്കൈയ്യൊ ഇല്ലാത്തവരാണ്‌ (ഫലേഷു വാസിഭാവം).
സാമ്യക്ഷമബുദ്ധന്മാരുടെ ശിഷ്യന്മാരെ സാവക (ശ്രോതാവ്‌ /അനുയായി എന്നർത്ഥം) എന്നോ ഒരിക്കൽ ബോധദീപ്തമായവരെ അരഹന്റ്‌ എന്നോ ആണ് വിളിക്കുന്നത്‌. ഈ രണ്ടു പദങ്ങളും തമ്മിൽ നേരിയ അർത്ഥവ്യത്യാസം ഉണ്ടെങ്കിൽ പോലും പൊതുവായി ഉപയോഗിക്കുന്നത്‌ ഉൽബുദ്ധനായ ശിഷ്യൻ എന്നു ചിത്രീകരിക്കാനായിട്ടാണ്‌. അനുബുദ്ധ എന്നത്‌ ഇവരെക്കുറിക്കാൻ വളരെ അപൂർവമായി ഉപയോഗിക്കുന്നതാണെങ്കിലും, Khuddakapatha യിലെ ബുദ്ധൻ ഈ വാക്ക്‌, ബോധനങ്ങൾ ലഭിക്കുന്നതിലൂടെ ബുദ്ധനായിത്തീരുന്നവരെ വിളിക്കാനായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. ഉത്ബോധിപ്പിക്കപ്പെട്ട ശിഷ്യന്മാർ രണ്ടു തരത്തിലുമുള്ള ബുദ്ധന്മാർ ചെയ്യുന്നതു പോലെ നിർവാണവും, പരിനിർവാണവും പ്രാപിക്കാറുണ്ട്‌. അരഹന്റ്‌ എന്ന വാക്ക്‌ പ്രധാനമായും ഇവരെ സൂചിപ്പിക്കാനാണ്‌ ഉപയോഗിക്കുന്നത്‌.
12-ാ‍ം നൂറ്റാണ്ടിൽ തേരവാദ ഭാഷ്യത്തിൽ 'സാവകബുദ്ധൻ' എന്ന പദം, ഉത്ബോധിപ്പിക്കപ്പെട്ട ശിഷ്യൻ എന്നു സൂചിപ്പിക്കാനായി ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. ഈ ഭാഷ്യം പ്രകാരം മൂന്നു തരം ബുദ്ധന്മാരുണ്ട്‌. ഇതിൽ ബുദ്ധൻ എന്നുള്ളതിന്റെ സാധാരണ നിർവചനം (ഗുരുസഹായമില്ലാതെ ധർമ്മം സ്വയമേവ കണ്ടെത്തുന്നവൻ) ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നില്ല. മുഖ്യധാരയിലുള്ള തേരവാദ, മഹായാന രീതികൾ ഈ പദത്തെ സ്വീകരിക്കുന്നില്ല. രണ്ടു തരം ബുദ്ധന്മാർ മാത്രമേ ഉള്ളൂ എന്നുള്ള വാദം സമർത്ഥിച്ചു കൊണ്ട്‌ അവർ സാവക എന്ന പദം മാത്രമേ ഉപയോഗിക്കുന്നുള്ളൂ.
ബുദ്ധന്റെ സവിശേഷതകൾ
നവ ഗുണങ്ങൾ
ഒരു ബുദ്ധനുവേണ്ട സവിശേഷതകൾ ചില ബുദ്ധിസ്റ്റുകൾ ഇങ്ങനെ സംഗ്രഹിക്കുന്നു.
- പൂജ്യനായവൻ
- പരിപൂർണ്ണമായും സ്വയം ഉത്ബോധിതനായവൻ
- പൂർണ്ണജ്ഞാനത്തിൽ നിലനിൽക്കുന്നവൻ
- well gone
- അപരാജിത ലോക ജ്ഞാനമുള്ളവൻ
- അപരാജിത ലോക നേതൃത്വമേറ്റെടുക്കാൻ കഴിയുന്നവൻ
- ദൈവങ്ങളുടെയും മനുഷ്യരുടെയും ഗുരുവായവൻ
- ബോധദീപ്തമായവൻ
- അനുഗ്രഹിക്കപ്പെട്ടവൻ / ഭാഗ്യവാനായവൻ
ഈ സ്വഭാവ വിശേഷങ്ങളെല്ല്ലാം പാലി പ്രമാണത്തിൽ പരാമർശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളതും, മിക്ക ബുദ്ധവിഹാരങ്ങളിലും ദിവസേന ഭാഷിക്കുന്നതും ആണ്.
ആത്മീയ സാത്ഷാത്‌കരണം
ബുദ്ധമത പാരമ്പര്യ വിശ്വാസമനുസരിച്ച്‌, ആശ, വെറുപ്പ്‌, അജ്ഞത എന്നിവയിൽ നിന്നും പരിപൂർണ്ണമായി വിശുദ്ധീകരിക്കപ്പെട്ടവനും, പുനർജന്മ(സംസാര)ത്തിൽ നിന്നും മോചിതനായവനും ആകണം ബുദ്ധൻ. അവൻ പരിപൂർണ്ണമായും ബോധോദയം പ്രാപിച്ചവനും, ആത്യന്തിക സത്യത്തെയും, ജീവിതത്തിന്റെ അദ്വൈത ഭാവത്തെയും തിരിച്ചറിയുന്നവനും, ആ തിരിച്ചറിവിലൂടെ അവനവന്റെയും, ഉത്ബോധിതമാകാതെ കിടക്കുന്ന മറ്റുള്ളവരുടെയും ക്ലേശങ്ങൾക്ക്‌ അറുതി വരുത്തുന്നവനും ആയിരിക്കണം.
ബുദ്ധന്റെ വിവിധ സ്ഥിതികൾ.
ബുദ്ധന്റെ സ്ഥിതികളെപ്പറ്റി വിവിധ രീതിയിലുള്ള ഭാഷ്യങ്ങൾ ബുദ്ധമത്തിൽ പഠിപ്പിക്കപ്പെടുന്നുണ്ട്‌.
പാലി പ്രമാണം : ബുദ്ധനെന്ന മനുഷ്യൻ
പാലിപ്രമാണത്തിൽ ആവിർഭവിച്ചിരിക്കുന്ന കാഴ്ചപ്പാട്‌ അനുസരിച്ച്‌, ബുദ്ധൻ മഹത്തായ മാനസിക ശക്തികൾ വരദാനമായി ലഭിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ള മനുഷ്യൻ മാത്രമാണ്‌. ബുദ്ധന്റെ ശരീരവും മനസും (ബുദ്ധമത പ്രകാരം അഞ്ചു ഖന്ധങ്ങൾ) സാധാരണമനുഷ്യരെപ്പോലെതന്നെ സ്ഥിരമല്ലാത്തതും, മാറ്റങ്ങൾ വരുന്നതും ആണ്. എങ്കിലും അനശ്വരമായ മൂല്യമുള്ളതും, ഉപാധികളോ സമയപരിധികളോ ഇല്ലാത്ത പ്രതിഭാസവുമായ മാറ്റമില്ലാത്ത സ്ഥിതിയിലുള്ള ധർമ്മത്തെ ഒരു ബുദ്ധൻ തിരിച്ചറിയുക തന്നെ ചെയ്യും. ഈ കാഴ്ചപ്പാടാണ്‌ തേരവാദ പാരമ്പര്യത്തിലും അതിനു മുൻപുള്ള ബുദ്ധമത പാരമ്പര്യത്തിലും പഠിപ്പിക്കപ്പെടുന്നത്‌.
പാലി പ്രമാണത്തിലെ വളരെ ശ്രദ്ധേയമായ ഒരു കാഴ്ചപ്പാടാണ്‌, ഗൗതമ ബുദ്ധൻ ദൈവത്തിന്റെയും മനുഷ്യരുടെയും ഗുരുവായിരുന്നു എന്നത്‌. നിർവാണം അഥവാ മഹത്തരമായ ഒരു സ്വർഗീയ നിർവൃതി അദ്ദേഹം അനുഭവിച്ചിരുന്നു എന്നതിനാലാണ്‌ ദൈവത്തെക്കാളും, മനുഷ്യരേക്കാളും ഉത്തമമായ ഒരു നിലയിൽ അദ്ദേഹത്തെ കാണുന്നതിനു കാരണം. (വേദ കാലഘട്ടത്തെ ദേവന്മാരും, ദൈവങ്ങളും കോപം, ഭയം, ദുഃഖം മുതലായ വികാരങ്ങളിൽ നിന്നും മോചിതരല്ലായിരുന്നു)
മഹായാന പാരമ്പര്യത്തിലെ നിത്യനായ ബുദ്ധൻ.
മഹായാന പാരമ്പര്യത്തിലെ ചില ഗ്രന്ഥങ്ങളിൽ കാണുന്ന ബുദ്ധോപദേശങ്ങൾ പ്രകാരം, ബുദ്ധൻ മാനവീയമായ ഒരു അവസ്ഥയിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായ ഒരു അസ്തിത്വത്തിലേക്ക്‌ പ്രവേശിക്കുകയും, ധർമകായ എന്ന ആ ആത്യന്തികവും അത്യുത്കൃഷ്ടവുമായ, "ദേഹം/ദേഹി" അവസ്ഥയിൽ, അനശ്വരവും, അനന്തവുമായ ആയുസ്സും, മഹത്തരവും, അളവറ്റതുമായ സിദ്ധികളും പ്രാപിക്കുകയും ചെയ്യും. മഹാപരിനിർവാണ സൂത്രത്തിൽ ബുദ്ധ ഇങ്ങനെ പ്രസ്താവിക്കുന്നു, "നിർവാണ എന്നു പറയുന്നത്‌ നിത്യമായി നിലനിൽക്കുന്നതാണ്‌". തഥാഗത(ബുദ്ധൻ) നും അതുകൊണ്ടുതന്നെ മാറ്റങ്ങളില്ലാതെ അനശ്വരമായി നിലനിൽക്കുന്നതാണ്‌. ഇത് വിശിഷ്യാ ലോട്ടസ്‌ സൂത്രയിലും, തഥാഗതഗർഭ സൂത്രയിലും പ്രാധാന്യമുള്ള ഒരു ആധ്യാത്മിക വാദവും, മോക്ഷസിദ്ധാന്തവുമാണ്‌. തഥാഗതഗർഭ സൂത്ര പ്രകാരം ബുദ്ധന്റെ നിത്യതയെ തിരിച്ചറിയുന്നതിൽ പരാജയപ്പെടുന്നതോ, ആ നിത്യതയെ തള്ളിപ്പറയുന്നതോ പരിപൂർണ്ണ ബോധോദയം പ്രാപിക്കുന്നതിന്‌ ഒരു പ്രധാന തടസ്സമാണ്‌.
ബുദ്ധനെന്ന ദൈവം
പടിഞ്ഞാറൻ കാഴ്ചപ്പാടിൽ നിന്നും ഉരുത്തിരിഞ്ഞു വന്നിട്ടുള്ള ഒരു തെറ്റായ ചിന്താഗതിയാണ്‌ ബുദ്ധൻ എന്നത്‌ ബുദ്ധമതത്തിലെ ദൈവത്തിന്റെ പ്രതിരൂപമാണെന്നത്‌. ബുദ്ധമതം ദൈവത്തിൽ വിശ്വസിക്കുന്നില്ല. (പൊതുവായി ഒരു പരമമായ സ്രഷ്ടാവായ ദൈവത്തെപ്പറ്റിയോ അതീന്ദ്രിയ ശക്തിയെപ്പറ്റിയോ ബുദ്ധമതത്തിൽ പഠിപ്പിക്കുകയോ, ബോധോദയത്തിനു വേണ്ടി ഒരു പരമമായ സത്തയിൽ ആശ്രയിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നില്ല; ബുദ്ധൻ നിർവാണം പ്രാപിപ്പിക്കുവാനുള്ള ഒരു മാർഗ്ഗദർശിയും, ഗുരുവും മാത്രമാണ്‌). പൊതുവായി സ്വീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ള സെമിറ്റിക്ക് നിർവചനം അനുസരിച്ച്‌ ദൈവം ലോകത്തെ നിർമ്മിച്ചവനും ഭരിക്കുന്നവനും ആണ്. അത്തരം ആശയങ്ങളും, ചിന്താധാരകളും ബുദ്ധനും, ബുദ്ധമതാനുയായികളും പല സംവാദങ്ങളിലും തർക്ക വിഷയമാക്കിയിട്ടുണ്ട്‌. ബുദ്ധമതപ്രകാരം പരമമായ ഉത്ഭവവും, ലോക സൃഷ്ടിയും ദൈവത്തിൽ നിന്നല്ല, മറിച്ച്‌ അതിന്റെ കാരണങ്ങൾ കാലങ്ങളായി മറഞ്ഞു കിടക്കുകയാണെന്നേ ഉള്ളൂ. ഹൈന്ദവ സംസ്കാരത്തിലും ഇതിനോട് സാമ്യമുള്ള രീതിയിൽ "ഞാൻ (ഈശ്വരൻ) തന്നെയാണ് നീ " അഥവാ മനുഷ്യൻ തന്നെയാണ് ദൈവം എന്നർത്ഥം വരുന്ന "തത്ത്വമസി, അഹം ബ്രഹ്മാസ്മി" പോലെയുള്ള വാക്കുകൾ അല്ലെങ്കിൽ "പ്രപഞ്ചം തന്നെയാണ് ഭഗവാൻ, ഇതിൽ നിന്നും വിഭിന്നമായി മറ്റൊരു ദൈവമില്ല" തുടങ്ങിയ വാദങ്ങളും, സാംഖ്യം, മീമാംസ തുടങ്ങിയ നിരീശ്വര തത്ത്വങ്ങളും ചാർവാക മഹർഷിമാരെപ്പോലെ നിരീശ്വരവാദികളെയും കാണാം.
അവലംബം
കുറിപ്പുകൾ
ഇതും കാണുക
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
