ഒഡീഷ

ഇന്ത്യയുടെ കിഴക്കൻതീരത്തുള്ള ഒരു സംസ്ഥാനമാണ്‌ ഒഡീഷ. മുൻപ് ഈ സംസ്ഥാനം ഒറീസ എന്നാണ് അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്. ഝാർഖണ്ഡ്‌, പശ്ചിമ ബംഗാൾ, ആന്ധ്രാ പ്രദേശ്‌, ഛത്തീസ്ഗഡ്‌ എന്നിവയാണ്‌ ഒഡീഷയുടെ അയൽസംസ്ഥാനങ്ങൾ. ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിന്റെ തീരത്താണ്‌ ഈ സംസ്ഥാനം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്‌. 1936-ൽ ആണ് ഒറീസ്സ എന്നപേരിൽ ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണ പ്രവിശ്യ നിലവിൽ വന്നത്. 1948-'49 കാലത്ത് 24 നാട്ടുരാജ്യങ്ങളെ കൂട്ടിച്ചേർത്ത് ഈ സംസ്ഥാനത്തെ വിപുലീകരിച്ചു. 15,57,071 ച. കി. മീ. വിസ്ഥീർണമുള്ള ഒറീസ സംസ്ഥാനത്തെ ഭരണസൗകര്യാർത്ഥം 30 ജില്ലകളായി വിഭജിച്ചിരിക്കുന്നു. തലസ്ഥാനം ഭുവനേശ്വർ.^[9]

ഒഡീഷ (ഒറീസ്സ) ଓଡ଼ିଶା oṛiśā
സംസ്ഥാനം
Seal
ഇന്ത്യയിലെ ഒഡീഷയുടെ സ്ഥാനം
ഒഡീഷയുടെ ഭൂപടം
രാജ്യം	ഇന്ത്യ
Region	East India
Established	1 April 1936
Capital	ഭുവനേശ്വർ
Largest city	ഭുവനേശ്വർ[1]
Districts	30
സർക്കാർ
• ഭരണസമിതി	Government of Odisha
• ഗവർണ്ണർ	Ganeshi Lalഗണേഷി ലാൽ
• മുഖ്യമന്ത്രി	മോഹൻ ചരൺ മാഞ്ചി (BJP)
• Legislature	Unicameral (147 Seats)
• Parliamentary constituency	21Lok Sabha[2] 10Rajya Sabha[3]
• High Court	Orissa High Court, Cuttack
വിസ്തീർണ്ണം
• ആകെ	1,55,820 ച.കി.മീ. (60,160 ച മൈ)
• റാങ്ക്	9th
ജനസംഖ്യ  (2011)
• ആകെ	4,19,47,358
• റാങ്ക്	11th
• ജനസാന്ദ്രത	270/ച.കി.മീ. (700/ച മൈ)
Demonym	Oriya
സമയമേഖല	UTC+05:30 (IST)
ISO 3166 കോഡ്	IN-OR
HDI	0.362 (LOW)
HDI rank	22nd (2007-2008)[4]
Literacy	73.45%
Official languages	ഒറിയ, ഇംഗ്ലീഷ്
വെബ്സൈറ്റ്	odisha.gov.in
Symbols of Odisha
Language	Oriya
ഗാനം	Bande Utkala Janani
നൃത്തം	Odissi
Animal	Sambar Deer[5]
Bird	Indian Roller[6]
Flower	Ashoka[7]
Tree	Ashwatha[8]
Costume	Sari (women)

ഭൗതിക ഭൂമിശാസ്ത്രം

ഭൂവിതരണം

തീരദേശ സംസ്ഥാനമായ ഒറീസ അക്ഷാംശം 18 ഡിഗ്രിമുതൽ 23 ഡിഗ്രിവരെയും രേഖാംശം 81 ഡിഗ്രിമുതൽ 88 ഡിഗ്രിവരെയും വ്യാപിച്ചു കിടക്കുന്നു. മഹാനദി വ്യൂഹം ഉൾപ്പെടെ വലുതും ചെറുതുമായ നിരവധി നദികൾ ഒറീസയെ ജലസമ്പുഷ്ടമാക്കുന്നു.

ഈ സംസ്ഥാനത്തെ പൊതുവേ നാലു പ്രകൃതി വിഭാഗങ്ങളായി തിരിക്കാം;

• വടക്കും പടിഞ്ഞാറുമുള്ള മലമ്പ്രദേശം
• പൂർവ്വഘട്ടം
• മധ്യ-പശ്ചിമ പീഠപ്രദേശം
• തീരസമതലം

ഇവയിൽ ആദ്യത്തെ മേഖലയാണ് ഒറീസയിലെ ധാതു സമ്പന്ന പ്രദേശം. വിന്ധ്യാനിരകളുടെയും ഗോണ്ട്‌‌വാന ശിലാക്രമത്തിന്റെയും തുടർച്ചയായ ഈ മേഖല. സമുദ്രതീര ജില്ലകളുടെ പടിഞ്ഞാറെ അതിരിലൂടെ നീളുന്ന പൂർ‌‌വഘട്ടത്തിന്റെ ഒരു ശാഖ കോരാപട്ട്, ധെങ്കനാൽ, എന്നീ ജില്ലകളിലേക്ക് അതിക്രമിച്ചു കാണുന്നു. ഫൂൽബനി ജില്ലയിലാണ് പൂർ‌‌വഘട്ടവും വിന്ധ്യാനിരകളും തമ്മിൽ ഒത്തു ചേരുന്നത്. പൂർ‌‌വഘട്ടം അവിച്ഛിന്നമായ ഗിരിനിരകളല്ല. ഇടവിട്ടു സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ചെങ്കുത്തായ മലകളാണ് തിരദേശ ജില്ലളിലുള്ളത്. പ്രവഹജലത്തിന്റെ പ്രവർത്തനത്താൽ ശോഷിപ്പിക്കപ്പെട്ട സങ്കീർണവും ദുർഗമവുമായ പാറക്കൂട്ടങ്ങൾ മാത്രം അവശേഷിച്ചുള്ളവയാണ് മിക്ക മലകളും. ഇവയ്ക്കിടയിൽ അഗാധമായ ചുരങ്ങൾ സാധാരണമാണ്. ഈ മേഖലകൾ കടൽത്തീരത്തിനു സമാന്തരമായി, ഏതാണ്ട് 100 മീറ്ററോളം ഉള്ളിലായാണ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. ഇവയുടെ ഉയരം 760 മീറ്ററിൽ താഴെയാണ്. ഘട്ടക്, ധെങ്കനാൽ എന്നീ ജില്ലകളുടെ പടിഞ്ഞാറരികിലുള്ള മണൽക്കല്ലു നിർമിതമായ കുന്നിൻ നിരകൾ കൽക്കരി നിക്ഷേപങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. തൽധഡ് പ്രദേശത്തു കൽക്കരി ഖനനം നടന്നുവരുന്നു. കിയോൽധഡ്, സംഭല്പൂർ ജില്ലകളിലെ ബാരാക്കഡ് നിരകളിലും അവയ്ക്കുമീതേയുള്ള ശിലാസ്തരങ്ങളിലും കൽക്കരി നിക്ഷേപമുണ്ട്. ഹിമഗിരി, രാം‌‌പൂർ എന്നീ കൽക്കരി കേന്ദ്രങ്ങൾ ഈ ഭാഗത്താണ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. (Deomali on Wikimapia).

കോഡ്	ജില്ല	തലസ്ഥാനം	ജനസംഖ്യ് (2001)	വിസ്തൃതി (ച. കി. മീ)	സാന്ദ്രത (ച. കി. മീ.)
AN	അങുൽ	അങുൽ	1,139,341	6,347	180
BD	ബൗധ്	ബൗധ്	373,038	4,289	87
BH	ബഡ്രക്	ബഡ്രക്	1,332,249	2,788	478
BL	ബാലംഗീർ	ബാലംഗീർ	1,335,760	6,552	204
BR	ബർഗർ	ബർഗർ	1,345,601	5,832	231
BW	ബലേശ്വർ	ബലേശ്വർ	2,023,056	3,706	546
CU	കട്ടക്ക്	കട്ടക്ക്	2,340,686	3,915	598
DE	ഡേവ്ഗർ	ഡേവ്ഗർ	274,095	2,781	99
DH	ധെങ്കനാൽ	ധെങ്കനാൽ	1,065,983	4,597	232
GN	ഗൻ‌‌ജം	ഛത്രാപൂർ	3,136,937	8,033	391
GP	ഗജപതി	പാരലഖേമുണ്ടി	518,448	3,056	170
JH	ജാർസുഗുദ	ജാർസുഗുദ	509,056	2,202	231
JP	ജയ്പൂർ	ജയ്പൂർ ടൗൺ	1,622,868	2,885	563
JS	ജഗത്‌‌സിംഗ്പൂർ	ജഗത്‌‌സിംഗ്പൂർ	1,056,556	1,759	601
KH	ഖോർധാ	ജട്ടാണി	1,874,405	2,888	649
KJ	കേണ്ടു‌‌ജ്‌‌ഹാർ	കേണ്ടു‌‌ജ്‌‌ഹാർ	15,61,990	8,240	188
KL	കാലഹണ്ടി	ഭവാനിപട്ടണം	1,334,372	8,197	163
KN	ഖന്ധാമാൽ	ഫൂൽബനി	647,912	6,004	108
KO	കോരാപുട്	കോരാപുട്	1,177,954	8,534	138
KP	കേന്ദ്രപാറാ	കേന്ദ്രപാറാ	1,301,856	2,546	511
ML	മൽകൻ‌‌ഗിരി	മൽകൻ‌‌ഗിരി	480,232	6,115	79
MY	മയൂർബനി	ബരിപാടാ	2,221,782	10,418	213
NB	നവരംഗപൂർ	നവരംഗപൂർ	1,018,171	5,135	198
NU	നുവാപാടാ	നുവാപാടാ	530,524	3,408	156
NY	നയാഗഡ്	നയാഗഡ്	863,934	3,954	218
PU	പുരി	പുരി	1,498,604	3,055	491
RA	റായഗഡ്	റായഗഡ്	823,019	7,585	109
SA	സംബല്പൂർ	സാമ്പല്പൂർ	928,889	6,702	139
SO	സുബാരൻപൂർ	സുബാരൻപൂർ	540,659	2,284	237
SU	സുന്തർഗഡ്	സുന്തർഗഡ്	1,829,412	9,942	184