Четирце

Четирце — село во Општина Куманово, во околината на градот Куманово.

Четирце
Четирце Местоположба на Четирце во Македонија Четирце на карта
Координати 42°12′56″N 21°45′46″E
Општина	Куманово
Население	165 жит. (поп. 2021)[1]
Шифра на КО	17108
Четирце на општинската карта Атарот на Четирце во рамките на општината
Четирце на Ризницата

Географија и местоположба

Се наоѓа на 5 км од српско-македонската граница , на надморска височина од 360 метри. Околни села се Табановце, Горно Коњаре, Сушево.

Историја

Според една легенда името настанало уште од старо време кога на тоа место се наоѓале само четири куќи.

Во XIX век селото било дел од Кумановската каза во Отоманското Царство.

Стопанство

Населението се занимава со земјоделство. Доста значаен придонес донесува ретко добриот градежен камен со висок квалитет.

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 945 —     1953 990 +4.8% 1961 974 −1.6% 1971 791 −18.8% 1981 608 −23.1%	Година Нас. ±% 1991 358 −41.1% 1994 258 −27.9% 2002 249 −3.5% 2021 165 −33.7%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Четирце живееле 420 жители, сите Македонци.^[2] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“), во 1905 година во Четирце имало 500 жители Македонци од кои 276 патријаршисти и 224 под врховенството на Бугарската егзархија. Во селото работеле српско и бугарско училиште.^[3]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, селото имало 200 Македонци.^[4]

Според пописот од 2002 година, во селото живеат 249 жители, од кои 215 Срби и 34 Македонци.^[5]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 165 жители, од кои 31 Македонец, 94 Срби, 2 останати и 38 лица без податоци.^[6]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	420	500	945	990	974	791	608	358	258	249	165

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[7]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[8]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[9]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[10]

Родови

Четирце е православно мешано село.

Според истражувањата од 1971 година, родови во селото се:

• Во маалото село се родовите: Ивковци (7 к.), Рушкини (3 к.), Калчини (3 к.) и Сматрини (3 к.) они потекнуваат од првите четири домаќинства кои го основале селото, тоа било околу 1810 година. Они претходно живееле на местото Старо Село, кое лежело на границата помеѓу селата Четирце и Карабичане; Давидовци (15 к.) доселени се од Давидовац кај Врање; Стојчинци (6 к.) доселени се однекаде.
• Во посебни маала се родовите: Љубановци (20 к.), Амалинци (8 к.) и Величковци (3 к.) гранка се од родот Давидовци; Тасинци (20 к.) потекнуваат од првобитните четири домаќинства кои го основале селото. Во овој род имало некој домазет Ром; Стојчинци (7 к.) гранка се од истоимениот род во маалото Село; Скачкулинци (13 к.) доселени се од селото Скачковце; Коњаровци (3 к.) доселени се од Коњари во Скопско; Делинци (8 к.) доселени се од селото Карабичане; Матејчанци (11 к.) доселени се од селото Матејче.^[11]

Општествени установи

Самоуправа и политика

Културни и природни знаменитости

Редовни настани

Личности

Култура и спорт

Иселеништво

Родот Шоповци се иселил во селото Миладиновци кај Скопје. Јаневи (1 к.), Лубе (1 к.) и Славко (1 к.) се иселиле во селото Долно Коњаре. По Втората светска војна населението почнало масовно да се иселува по градовите во желба да успеат во животот.^[11]

Наводи

1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
2. Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 217.
3. Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 128-129.
4. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
5. Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X
6. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
7. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
8. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
9. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
10. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
11. Трифуноски, Јован (1974). Кумановска Област. Скопје: Универзитетска Печатница.

Надворешни врски

• Четирце на Ризницата