Русија
From Wikipedia, the free encyclopedia
Русија (руски: Россия), службено: Руска Федерација (Российская Федерация) — земја која се простира на огромни пространства од Источна Европа и Северна Азија. Со површина од 17.075.400 км2, Русија е најголемата земја во светот (околу 11,5 % од вкупната светска површина), покривајќи скоро двапати поголема територија од Канада, Кина или Соединетите Американски Држави. По бројот на население (144,526,378 жители) Русија е седма во светот, по Кина, Индија, САД, Индонезија, Бразил и Пакистан.
Руска Федерација Российская Федерация
|
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Химна: „Химна на Руската Федерација“ |
||||||
Русија (темнозелено)
оспоерени територии под руска власт (светлозелена) |
||||||
Главен град | Москва 55°45′N 37°37′E | |||||
Службен јазик | руски | |||||
Народности (2024) | ||||||
Демоним | Руси
(Русин/Русинка) |
|||||
Уредување | федерална полупретседателска уставна република[3] | |||||
• | Претседател | Владимир Путин | ||||
• | Премиер | Михаил Мишустин | ||||
Законодавство | Федерално собрание | |||||
• | Горен дом | Федерално собрание | ||||
• | Долен дом | Државна дума | ||||
Настанок | ||||||
• | Киевска Русија | 862/882[4] | ||||
• | Големо Московско Кнежевство | 1283 | ||||
• | Царство Русија | 16 јануари 1547 | ||||
• | Руска Империја | 22 октомври 1721 | ||||
• | Руска СФСР | 6 ноември 1917 | ||||
• | Советски Сојуз | 10 декември 1922 | ||||
• | Руска Федерација | 25 декември 1991 | ||||
• | тековен устав | 12 декември 1993 | ||||
Површина | ||||||
• | Вкупна | 17,125,200 км2[5][6] | ||||
• | Вода (%) | 13[7] (со мочуришта) | ||||
Население | ||||||
• | проценка за 2024 г. | ▲ 148,089,509 | ||||
• | Густина | 8.9 жит/км2 | ||||
БДП (ПКМ) | проценка за 2024 г. | |||||
• | Вкупен | ▲ $5.126 трилиони[8] | ||||
• | По жител | ▲ $37,009[8] | ||||
БДП (номинален) | проценка за 2024 г. | |||||
• | Вкупно | ▲ $2.692 Трилиони[8] | ||||
• | По жител | ▲ $14,489[8] | ||||
Џиниев коеф. (2023) | 36.0[9] среден |
|||||
ИЧР (2024) | ▲ 0.848[10] многу висок |
|||||
Валута | рубља (₽) (RUB ) |
|||||
Часовен појас | (UTC+2 to +12) | |||||
Се вози на | десно | |||||
НДД | ||||||
Повик. бр. | +7 | |||||
а. | Кримскиот Полуостров има оспорен статус меѓу Русија и Украина, а е под управа на Русија. |
Порано доминантна република во Сојуз на Советските Социјалистички Републики (СССР), Русија сега е независна земја и влијателен член на Заедницата на независни држави (ЗНД) од распадот на СССР во декември 1991 година. За време на советскиот период, Русија официјално се нарекува: „Руска Советска Федеративна Социјалистичка Република“ (РСФСР). Русија се смета за надледник на Советскиот Сојуз како во економски, така и во дипломатски рамки.
Поголемиот дел од површината, популацијата и индустриското производство на Советскиот Сојуз, еден од двете велесили, се наоѓаат во Русија. После распадот на Советскиот Сојуз, глобалната улога на Русија во светот во голем дел исчезна. Во октомври 2005 година, федералната агенција за статистика објави дека руската популација се намалила за повеќе од 500.000 луѓе таа година, со што целосната бројка изнесувала 143 милиони иако Русија е втора држава по бројот на имигранти во светот.
Најголемата површина, население и индустриско производство на некогашниот СССР, некогашната светска велесила, отпаѓа на Русија. Поради тоа, и по распадот на Советскиот Сојуз, Русија игра значајна улога на светската сцена. Оваа улога, иако значајна, е далеку од улогата на некогашниот СССР. Денес Руската Федерација е земја која прави големи чекори во сите области од општественото живеење. Се забележуваат големи стапки на раст во сите државни сфери од која највлијателна е економската сфера каде за 4 години е забележан раст од околу 25%. Руската Федерација денес е блиску до точката на економска активност од 1989 година.
Русија се граничи со Норвешка, Финска, Естонија,Латвија, Литванија, Полска (со последните две преку Калининградска Област), Белорусија, Украина, Грузија, Азербејџан, Казахстан, Кина, Монголија и Северна Кореја. Русија се доближува до САД, кај Беринговиот Премин. Северна и источна граница ѝ се Атлантски, Северноледен и Тихи Океан. Русија исто така има излез на Црно, Балтичко и Касписко Езеро.
Главен град на Русија е Москва, службен јазик е рускиот јазик.