Песочник
From Wikipedia, the free encyclopedia
Песочник[1][2] (англиски: sandstone, француски: grès, германски: Sandstein, руски: песчаник) — врзана седиментна карпа (врзан седимент) составена главно од кластични зрна со големина од 2 до 0,05 мм.[3][4] Според големината на врзаните зрна (гранули) песочникот спаѓа во псамити. Во однос на минералниот состав, во градбата песочниците обично преовладуваат кварцните зрна, московитски лушпи и фелдспат, а потоа следат циркон, апатит, магнетит, гранат, турмалин. Врзувач може да биде калциум карбонат (варовник), лапор, глина, доломит, силициум, железо (лимонит), битуменски (од органско потекло) и други.
Некои песочници се отпорни на атмосферски влијанија. Таквите карпи обично се погодни како геолошки градежен материјал — на пр. Црквата Свети Марко во Белград е изградена од песочник што содржи лушпи од московит. Поради големата цврстина (висока содржина на кварц) на поединечните зрна и нивната способност да издржат високи температури, тие се погодни за острење на сечила.
Карпестите образувања што се состојат првенствено од песочник обично овозможуваат процедување на вода и други течности и се доволно порозни за складирање на големи количини, што ги прави вредни водоносници и резервоари за нафта.[5][6]
Песочник што содржи кварц може да се промени во кварцит преку метаморфизам, обично поврзан со тектонско збивање во орогени појаси.[7]