Матка (кањон)

Матка — кањон на реката Треска, десна притока на Вардар, зафаќа површина од околу 5.000 хектари и се наоѓа на 17 километри југозападно од Скопје. Според морфогенетските одлики претставува клисура-пробојница. На овој простор посебно внимание заслужуваат карстните облици — десетте пештери со должина од 20 до 176 метри и двата пропасти со длабочина до 35 метри.^[1]

За други значења на поимот, погл. Матка.

Кањон Матка
МСЗП — Категорија III (споменик на природата)
Најблизок град	Скопје
Површина	65,75 км2
Воспоставен(а)	1994 (1994)

Поглед на кањонот Матка

Поглед на кањонот Матка од врвот Раса

Матка претставува еден од најголемите рефугијални центри за време на ледничкиот период, што придонело денес на овој простор да се сретнат голем број реликтни и ендемски растенија и животни.

Од вкупниот број на 1.000 видови на растенија, 20% се ендемити или реликти. Од терциерните реликти, позначајни се кошаниновата темјанушка (Viola kosaninii) и наталиевата рамонда (Ramonda nathaliae). Во месноста Матка се откриени два нови видови на вистински пајаци и пет лажни скорпии. Во кањонот се регистрирани 119 видови дневни и 140 видови ноќни пеперутки. Значајно е да се напомене и тоа дека во кањонот Матка се среќаваат 77 видови на балкански ендемски мали пеперутки, а уште 18 други видови се нови за науката.

Во рамките на кањонот се наоѓа спелеолошкиот парк „Јовица Гроздановски“, наречен според трагично загинатиот алпинист. Паркот е составен од три пештери (Врело, Убава и Крштана), како и една подводна пештера (Подврело)^[2]

Културно-историско наследство во кањонот Матка

Поради особеностите на самиот терен и тешката пристапност која нудела поголема сигурност, во минатото во кањонот Матка биле изградени поголем број на цркви и манастири и останати сакрални објекти. Поради големиот број на цркви и манастири, Матка го носи и името Света Гора. Денес постојат повеќето цркви од средновековниот период, поголемиот дел се зачувани во целост, а некои се во рушевини или постојат само нивни темели. Во кањонот Матка постојат следниве цркви и манастири:

• Манастир „Успение на Пресвета Богородица“
• Манастир „Свети Никола“ Шишевски
• Манастир „Свети Андреја“
• Црква „Свети Спас“ со остатоци од ранохристијанските цркви „Света Троица“ и „Свети Ѓорѓија“
• Црква „Света Недела“ (во рушевини)

Покрај верските објекти, високо во кањонот Матка, стојат и остатоците (ѕидините) од некогашната средновековна крепост Марков Град. Таа била изградена како збег за населението и манастирските цркви, во времето на доаѓањето на Османлиите.

Галерија

• 
  Кањонот Матка, близу браната на хидроакумулациското езеро Матка
• 
  Патеката која води кон манастирот „Св. Андреја“
• 
  Патеката која води кон манастирот „Св. Андреја“
• 
  Поглед на кањонот Матка
• 
  Црквата „Св. Андреја“
• 
  Шума во кањонот, над која се наоѓа Шишевскиот манастир
• 
  Кањон Матка
• 
  Ресторан кај манастирот „Св. Андреја“
• 
  Поглед на браната на езерото Матка
• 
  Кањон Матка
• 
  Кањон Матка

Поврзано

• Треска
• Пештери Врело

Наводи

1. Стефанка Хаџи Пецова, Михаило Зиков, Пене Панев, Душан Манаковиќ, Раде Дренковски, Илија Дроздовски, Вера Коробар, Бисерка Филипова, Стефан Бужаровски, Маликна Ристевска Јорданова (1999). Планинскиот масив Јакупица: истражување и вреднување на природното богатство. Студентски збор.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
2. "Пештерата Врело во кањонот Матка", Економија и бизнис, година 16, број 178, април 2013, стр, 86-87.

Надворешни врски

„Матка (кањон)“ на Ризницата ?

• Официјално мрежно место на кањонот Матка Архивирано на 7 јануари 2013 г.