From Wikipedia, the free encyclopedia
Магнетар ― вид на неутронска ѕвезда со исклучително моќно магнетно поле (~109 до 1011 T, ~1013 до 1015 G).[1] Распаѓањето на магнетното поле ја поттикнува емисијата на високо-енергетско електромагнетно зрачење, особено на рендгенски зраци и гама-зраци.[2]
Постоењето на магнетари било предложено во 1992 година од Роберт Данкан и Кристофер Томпсон.[3] Нивниот предлог се обидел да ги објасни својствата на минливите извори на гама-зраците, сега познати како меки гама-повторувачи.[4][5] Во текот на следната деценија, магнетарната хипотеза стана широко прифатена и била проширена за да ги објасни аномалните пулсари на рендгенски зраци. Согласно јули 2021 година, потврдени се 24 магнетари.[6]
Претпоставувано е дека магнетарите се извор на брзи радиоизблици, особено како резултат на наодите во 2020 година од научниците кои го користеле радио телескопот наречен Австралиски низен патонаоѓач на квадратен километар (АНПКК/ASKAP).[7]
Како и другите неутронски ѕвезди, магнетарите се околу 20 km во пречник и имаат маса од околу 1,4 сончеви маси. Тие се настанати со колапс на ѕвезда со маса 10-25 пати поголема од Сонцето. Густината на внатрешноста на магнетар е таква што една лажица од неговата супстанција би имала маса од над 100 милиони тони.[2] Магнетарите се разликуваат од другите неутронски ѕвезди со тоа што имаат уште посилни магнетни полиња и со тоа што вртат побавно во споредба. Повеќето набљудувани магнетари се вртат еднаш на секои две до десет секунди,[8] додека вообичаените неутронски ѕвезди, набљудувани како радио пулсари, ротираат од еден до десет пати во секунда.[9] Магнетното поле на еден магнетар предизвикува многу силни и карактеристични изблици на рендгенски зраци и гама-зраци. Активниот живот на магнетар е краток во споредба со другите небесни тела. Нивните силни магнетни полиња се распаѓаат по околу 10.000 години, по што активноста и силната емисија на рендгенски зраци престануваат. Со оглед на бројот на магнетри што може да бидат набљудувани денес, една проценка вели дека бројот на неактивни магнетари на Млечниот Пат е 30 милиони или повеќе.[8]
Ѕвездените земјотреси активирани на површината на магнетар го нарушуваат магнетното поле што го опфаќа, честопати доведувајќи до крајно моќни емисии од блесоци на гама-зраци кои биле забележани на Земјата во 1979, 1998 и 2004 година.[10]
Магнетарите се карактеризираат со нивните исклучително моќни магнетни полиња од ~109 до 1011 Т.[6] Овие магнетни полиња се сто милиони пати посилни од кој било магнет создаден од човекот,[11] и околу трилион пати помоќни од полето што ја опкружува Земјата.[12] Земјата има геомагнетно поле од 30-60 микротесли, а неодиумскиот магнет има поле од околу 1,25 тесли, со густина на магнетна енергија од 4,0 × 10 5 J/m3. Спротивно на тоа, полето на магнетар од 1010 тесли, има енергетска густина од 4,0, со E/c2 масена густина повеќе од 10.000 пати поголема од онаа на оловото. Магнетното поле на еден магнетар би било смртоносно дури и на растојание од 1.000 км поради силното магнетно поле што ги искривува електронските облаци на составните атоми на субјектот, што ја прави невозможна хемијата за одржување на животот.[13] На растојание од половина пат од Земјата до Месечината, просечното растојание помеѓу Земјата и Месечината е 384,400 км, магнетар може да ги избрише информациите од магнетните ленти на сите кредитни картички на Земјата.[14] Согласно 2020 година, тие се најмоќните магнетни тела откриени во универзумот.[10][15]
Како што е опишано во насловната приказна на списанието Scientific American од февруари 2003 година, извонредни работи се случуваат во магнетно поле со магнетна сила. Рендгенските фотони лесно да се делат на два или да се спојуваат. Самиот вакуум е поларизиран, станува силно дволомен, како кристал од калцит.[4] Атомите се разобличени во долги цилиндри потенки од квантно-релативистичката де Броглиева бранова должина на еден електрон.[4] Во поле од околу 105 тесли, атомските орбитали се разоблучуваат во облик на прачка. На 1010 тесли, атомот на водород станува 200 пати потесен од неговиот нормален пречник.[4]
Доминантниот модел на силните полиња на магнетарите е тоа што е резултат на постапката на магнетохидродинамичното динамо во турбулентната, исклучително густа спроводлива флуид што постои пред неутронската ѕвезда да биде сместена во нејзината рамнотежна конфигурација.[16] Овие полиња потоа опстојуваат поради постојаните струи во фазата на материјата протон-надпроводник што постои на средна длабочина во неутронската ѕвезда (каде што неутроните преовладуваат по маса). Слична постапка на магнетохидродинамичко динамо произведува уште поинтензивни минливи полиња за време на спојување на парови неутронски ѕвезди.[17] Алтернативен модел е тоа што тие едноставно произлегуваат од колапс на ѕвезди со невообичаено силни магнетни полиња.[18]
Во една супернова, ѕвездата колабира во неутронска ѕвезда, а нејзиното магнетно поле драстично се зголемува во силата преку зачувување на магнетниот тек. Преполовувањето на линеарната димензија ја зголемува јачината на магнетното поле четири пати. Данкан и Томпсон пресметале дека кога вртењето, температурата и магнетното поле на новонастанатата неутронска ѕвезда ќе падне во вистинскиот опсег, може да дејствува динамо механизам, претворајќи ја топлината и вртежната енергија во магнетна енергија и зголемувајќи го магнетното поле, нормално веќе огромни 108 тесли, до повеќе од 1011 тесли (или 1015 гауси). Резултатот е магнетар.[19] Проценувано е дека околу една од десет експлозии на супернова резултира со магнетар наместо постандардна неутронска ѕвезда или пулсар.[20]
На 5 март 1979 година, неколку месеци по успешното спуштање на слетувачи во атмосферата на Венера, двете бесекипажни советски вселенски сонди Венера 11 и 12, тогаш во хелиоцентрична орбита, биле погодени од експлозија на гама-зрачење приближно во 10:51 EST. Овој допир ги зголемил отчитувањата на зрачењето на двете сонди од нормални 100 броења во секунда на над 200.000 броења во секунда за само дел од милисекунда.[4]
Единаесет секунди подоцна, Хелиос 2, сонда на НАСА, и самата во орбитата околу Сонцето, била заситена од зрачниот наплив. Наскоро ја погодила Венера, каде што забележувачите на Пионерскиот орбитувач на Венера биле совладани од бранот. Набргу потоа, гама-зраците ги преплавиле забележувачите на три сателити Вела при Министерство за одбрана на Соединетите Држави, советскиот сателит Прогноз 7 и Ајнштајновата набљудувачница, сите кружејќи околу Земјата. Пред да излезта од Сончевиот Систем, зрачењето било откриено од страна на Меѓународниот истражувач на Сонце-Земја во ореолската орбита.[4]
Ова бил најсилниот бран на дополнителни сончеви гама-зраци некогаш откриени со над 100 пати поинтензивен од кој било претходно познат изблик. Со оглед на брзината на светлината и нејзиното откривање од страна на неколку широко распространети вселенски летала, изворот на гама-зрачењето може да биде триаголирано со точност од приближно 2 лачни секунди.[21] Насоката на изворот одговара со остатоците од ѕвезда која станала супернова околу 3000 година п.н.е. Била во Големиот Магеланов Облак и изворот бил именуван SGR 0525-66; самиот настан бил именуван GRB 790305b, првиот забележан голем блесок на мек гама-повторувач.
На 21 февруари 2008 година, било објавено дека НАСА и истражувачите од Мекгиловиот универзитет откриле неутронска ѕвезда со својства на радио пулсар која емитувала изблици на магнетна енергија, како магнетар. Ова наведува дека магнетарите не се само редок тип на пулсар, туку може да бидат (евентуално повратна) фаза во животот на некои пулсари.[23] На 24 септември 2008 година, Европската јужна набљудувачница го најавила, како што утврдила, првиот оптички активен магнетар-кандидат до сега откриен, користејќи го Многу големиот телескоп на ЕЈН. Новооткриеното тело било означен како SWIFT J195509+261406. На 1 септември 2014 година, ЕВА објавила вест за магнетар блиску до остатокот од супернова Кестевен 79. Астрономите од Европа и НР Кина го открија овој магнетар, именуван 3XMM J185246.6+003317, во 2013 година, гледајќи ги сликите направени во 2008 и 2009 година.[24] Во 2013 година, откриен е магнетар PSR J1745−2900, кој кружи околу црната дупка во системот Стрелец А*. Ова тело обезбедува вредна алатка за проучување на јонизираната меѓуѕвездена средина кон Галактичкото Средиште. Во 2018 година, привремениот резултат од спојувањето на две неутронски ѕвезди било утврдено дека е хипермасивен магнетар, кој набргу пропаднал во црна дупка.[25]
Во април 2020 година, била предложена можната врска помеѓу брзите радио изблици и магнетарите, врз основа на набљудувањата на SGR 1935+2154, веројатен магнетар сместен во галаксијата Млечен Пат.[26][27][28][29][30]
Согласно јули 2024 година, 24 магнетари се познати, со уште шест кандидати кои чекаат потврда.[6] Целосен список е даден во Мекгиловиот семрежен каталог на меки гама-повторувачи/аномални рендгенски пулсари..[6] Примери на познати магнетари се:
Магнетар- SGR J1745-2900 |
---|
Магнетар пронајден многу блиску до супермасивна црна дупка, Стрелец A*, во средиштето на галаксијата Млечен Пат. Magnetar found very close to the supermassive black hole, Sagittarius A*, at the center of the Milky Way galaxy |
Сметано е дека невообичаено светлите супернови се резултат на смртта на многу големи ѕвезди како супернови со парна нестабилност (или супернови со пулсирачна парна нестабилност). Сепак, неодамнешното истражување на астрономите[41][42] претпоставува дека енергијата ослободена од новонастанатите магнети во околните остатоци од супернова може да биде одговорна за некои од најсветлите супернови, како што се SN 2005ap и SN 2008es.[43][44][45]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.