Конго (река)

Конго — единствена река која според количеството вода што го носи во океанот, може да се мери со Амазон. Конго е втора според должината река во Африка која прави голем прстен налево, а која ја носи водата од најголемиот дел од централна Африка. Горниот тек на Конго се полни со вода од дождовите што врнат на западните падини од Источноафриканската Висорамнина, близу до јужниот крај на езерото Тангањика во Замбија. Горниот тек ги собира водите од неколку помали реки и тече низ брзаци и низ помали езера пред да се спушти од седумте слапови на водопадите Бојома, спротивно од Кисангани и пред да влезе во басенот Конго - широка, речиси кружна, вдлабнатина, што се простира низ најголемиот дел на областа што ја полни со оваа река. Минувајќи низ низината реката значително се проширува, и до 13 км на одделни места, а низите острови го делат текот на неколку канали. Поголемиот дел од басенот е покриен со тропска дождовна шума, а по должината на бреговите на оваа река и на нејзините притоки се простираат широки мочуришта. Мочурливата почва, како што е познато, се плави во секој период од годината, особено во западната половина на речниот басен. Кога ќе се изедначат највисоките нивоа на водостоите на притоките, може да се случат големи поплави. Конго го напушта својот басен, течејќи кон југ низ тесната клуисура, позната како Ченал или Коридор, што е брежана во висорамнината Батаке. Конги потоа се шири и се влева во езерото Малебо, широко 27 км. Градот Бразавил се наоѓа на северниот брег, а Киншаса на јужниот. Спротиводно од езерото Конго, реката е пловна над 1,600 км од својата должина. Течејќи спротиводно од Малебо, многу брзаци и водопади, кои многу им пречеле на европските истражувачи, го спречуваат директниот пристап кон морето. Со должина од околу 320 км реката се спушта речиси 300 м, а потоа тече низ клисура и низ шуми со мангрови сè до Атлантикот. Текот на Конго е толку постојан и силен што не создава делта; наместо тоа, тој продолжува да тече по должината на подводниот кањон, таложејќи седименти во вид на лепеза на дното од океанот. Многу од земјишните облици по должината на текот на реката Конго (во кои спаѓаат и езерото Малебо, водопадите Бојома и градот Кисангани) порано го носеле името на британскиот истражувач Хенри Стенли, кој, заедно со својот сопатник, Французинот Пјер Браз, бил меѓу првите Европејци кои ја истражиле оваа област на африканскиот континент.

Конго Le fleuve Congo
River Zaire
River
Реката Конго кај Мосака
Земји	Ангола, Бурунди, Камерун, Централноафриканска Република, ДР Конго, Габон, Република Конго, Руанда, Танзанија, Замбија
Утока	Атлантски Океан
Должина	4.700 км
Слив	4.014.500 км2
Истек
- просечен	41.000 м3/с
- максимален	75.000 м3/с
- минимален	23.000 м3/с

Басенот на реката Конго

Басенот на реката Конго зафаќа површина од околу 3,7 милиони км². Во него централно место има реката Конго, која е долга 4320 км. Со својот тек 2 пати го сече екваторот. Има разгранет речен систем со голем број притоки. Централниот дел на реката Конго претставува огромна потолина ограничена со степенести отсеци. Затоа реката Конго и притоките на одделни места имаат големи брзаци и водопади. Најпознати се Стенлиевите и Ливингстоновите Водопади. Бидејќи се наоѓа во екваторскиот појас, таа прима големи количества врнежи. Развиени се бујна тропска шума - прашума, и тревна вегетација - савана. Има големи рудни богатства: бакар, уран, калај, злато и дијаманти.

Истражувања

Хенри Мортон Стенли

Конго кај Малакујуа.

Кога португалскиот истражувач Диого Као ја открил утоката на реката Конго во 1842 г., не можел да ги совлада заглушувачките брзаци и водопади кои се наоѓаат низводно, недалеку од утоката (Ливингстоновите Водопади). Поради тоа, оваа моќна река останала непозната речиси до 400 година. Европејците уште во 19 век овој регион го нарекле најцрна Африка. Шкотскиот мисионер и истражувач од 19 век Дејвид Ливингстон сметал дека реката е главна притока на Нил или можеби на Нигер.Страшните приказни за човекојадци кои живеат длабоко во шумата го одвратиле и храбриот Ливингстон од идејата да ја докаже својата теорија. Дури во 1876-1887г., американскиот истражувач роден во Велс, Хенри Мортон Стенли, тргнал по текот на реката за да ја запознае подобро. Главна притока на реката Конго е Луалаба која е пловна само во еден нејзин дел. Оваа река тече право кон север низ стрмните карпести кањони, потоа се слева низ мочуриштата обраснати со трска и доаѓа до езерото Кисала, живеалиште на диви чапји, водомари бувови, каде што тамошните жители ловат риба. Реката станува се побрза и кај Конголо се шири шесткратно, до 500 м., а друмскиот и железничкиот мост кој преминува преку неа е единствениот во следните 2800 км. од текот на реката. Зад него се наоѓа стрмниот кањон со водопади и вирови - тоа е Порт д'Анфе („вратата на пеколот“). Ако се тргне понатаму, се наидува на одредени пловни делници кои пред Њангве ги пресекуваат брзаци. Тука реката влегува во застрашувачка џунгла, која во 1871 г. го обесхрабрила Ливингстон. Тој не отишол понатаму на север.

Стенли своето патување по текот на реката Конго во октомври 1876 г. го почнал токму во Њангве, по две години патување од источниот брег на Африка. Стенли патувал девет месеци од Њангве до утоката на реката , а патем неговата експедиција учествувала во многу борби со месните жители покрај реката. Вознемирувачкиот звук на водопадот над себе, Стенли го наслушнал среде борбата. Се покажало дека станува збор за само еден од седумте водопади што заедно го спуштаа нивото на реката за 60 м, во должина од околу 90 км. На експедицијата и требало речиси еден месец за да заобиколи. Стенли водопадите ги нарекол по себе, но тие денес го носат името Бојома. Ноз нив минува повеќе вода отколку низ кои било други водопади во светот: околу 166.850 тони/с. Од 350 членови кои ја започнале експедицијата, во август 1877 година, до морето стигнале само 114 членови на експедицијата.

6°04′45″S 12°27′00″E