MK
All
Articles
Dictionary
Quotes
Map

Wikiwand ❤️ Wikipedia

PrivacyTerms
Болест

Болест

From Wikipedia, the free encyclopedia

Болест
Видови болестиНекои од познатите болести во секојдневиетоБолеста како тема во уметноста и во популарната култураБолеста како тема во народното творештвоБолеста како мотив во книжевностаБолеста како тема во популарната музикаНаводиНадворешни врски

Болест (латински: morbus) — нарушување од нормалната животна дејност на организмот, придружено со структурни и функционални измени во него.

Thumb
Болна девојка, слика на Микаел Петер Анкер
  • Според динамиката на протекување
    • перакутни - протекуваат за 1-3 денови, понекогаш за часови или дури минути; такви се повеќето тровења, некои алергични состојби, некои инфективни болести и др.;
    • акутни - протекуваат за 2-7 денови; така протекуваат повеќето воспалителни процеси и инфективни болести, и др.;
    • субакутни - протекуваат за 7-20 денови; така протекуваат некои бактериски и габични инфекции, и др.;
    • хронични - траат повеќе од 20 денови; така протекуваат повеќето автоимуни болести, габичните инфекции, и др.
  • Според локализацијата
    • општи (генерализирани) - го засегаат целиот организам; такви се речиси сите заразни и метаболитни болести, и др.;
    • месни (локални) - засегаат строго ограничени делови; општите промени во организмот се незначителни; такви се повеќето кожни болести, траумите (изгорувања, скршеници, исшачувања итн.) и др.

Предметот на медицината е настанувањето, развивањето, лечењето и профилактиката на болестите, секој дел од медицината изучува определен аспект на некоја група од болести. Основните медицински науки, коишто ги изучуваат болестите во целост, се:

  • Етиологија
  • Епидемиологија
  • Нозологија
  • Патологија
  • Диагностика
  • Апсцес- Abscessus, новоформирана патолошка шуплина, обвиена со капсула по чија внатрешност се расположени епителни клетки - исполнета со гној, при локализирано гнојно воспаление.
  • Хепатит - воспаление на црниот дроб најчесто предизвикано од вирус или токсична материја
  • Хепатит А - воспаление на црниот дроб предизвикано од RNK вирус, од фамијлијата Picornaviridae, а најчесто се пренесува со ингестија на контаминирана храна и вода.
  • Хепатит Б - воспаление на црниот дроб предизвикано од DNK вирус ( Hepatitis B virus, од фамилијата Hepadnaviridae) кој опстојува во крвта и најчесто се пренесува преку сескуален контакт или трансфузија на инфицирана крв или крвни производи.
  • Хепатит Ц - воспаление на црниот дроб предизвикано од ретровирус (Hepatitis C вирус, од familijata Flaviviridae) кое има слични клинички манифестациии како Hapatitis B.
  • Рак - Cancer, болест која се одликува со неконтролирана клеточна делба, како и со способност на клетките на ракот да инвадираат други ткива, со директно растење или со миграција на клетките на далечни локализации.
  • Гастритис - воспаление на слузокожата на желудникот, кое настанува поради дејство на неинфективни (на пример при примена на нестероидни антиифламаторни лекови - аналгетици) или инфективни (на пример бактерии од родот на хелиобактер) агенси.
  • Настинка - Акутно вирусно воспаление на горнореспираторниот тракт
  • Заушки - Акутно воспаление на задвиличната плунковна жлезда

Болеста како тема во народното творештво

  • „Митре и чума“ — македонска народна песна.[1]
  • „Гуга болна лежи“ — македонска народна песна.[2]
  • „Девет години болен лежав“ - македонска староградска песна.[3]
  • „Ајде болно лежи“ - македонска староградска песна.[4]
  • „Ајде разболе се мојто либе“ - македонска народна песна.[5]
  • „Разболела се Ирина мома“ - македонска народна песна.[5]
  • „Катинка болна легнала“ - македонска народна песна.[6]
  • „Три години болна лежам“ - македонска народна песна.[7]
  • „Раболела се Калина“ - македонска народна песна.[8]
  • „Калина грло болело“ - македонска народна песна.[9]
  • „Болна лежала Стојанка“ - македонска народна песна.[10]
  • „Болно лежит малој моме“ - македонска народна песна.[11]
  • „Ленче бре, Ленче, попово ќерче“ - македонска народна песна.[12]
  • „Ти се молам мајко ко ќе умрам“ - македонска народна песна.[13]
  • „Боледувањето на Ѓерзелез“ (српски: Ђерзелезово боловање) - босанска народна песна.[14]
  • „Болниот Јово и тамбурата“ (српски: Болани Јово и тамбура) - српска народна песна.[15]
  • „Болниот и болеста“ (српски: Боник и болест) - српска народна приказна.[16]

Болеста како мотив во книжевноста

  • „Болеста на Дениција“ - песна на македонскиот поет Петре М. Андреевски од 1968 година.[17]
  • „Подемот и падот на Паркинсоновата болест“ - роман на српскиот писател Светислав Басара.[18]
  • „Ревматизам“ — песна на македонскиот поет Блаже Конески од 1974 година.[19]
  • „Болест“ — песна на Блаже Конески од 1989 година.[20]
  • „Госпоѓа во посета на болното дете на својата слугинка“ (хрватски: Gospođa u posjeti kod bolesnog djeteta svoje sluškinje) - песна на хрватскиот писател Мирослав Крлежа.[21]
  • „Ај, на здравје!“ — песна на македонскиот поет Васил Куноски.[22]
  • „И мечето има грип“ - расказ на македонската писателка Оливера Николова.[23]
  • „Болест“ - поетски циклус на рускиот писател Борис Пастернак од 1918-1919 година.[24]
  • „Џемперот на болниот“ - песна на Борис Пастернак.[25]
  • „Извештај за чумата“ (српски: Izveštaj o kugi) — расказ на српскиот писател Радослав Петковиќ од 1998 година.[26]
  • „Смалување“ (српски: Смањивање) — расказ на српскиот писател Радослав Петковиќ од 1998 година.[27]
  • „Жеравите на Сасаки“ — песна на македонскиот поет Видое Подгорец.[28]
  • „Лоша постапка“ — песна на македонскиот поет Живко Ризовски од 1995 година.[29]
  • „Моменти“ — песна на македонскиот писател Бошко Смаќоски.[30]
  • „Quo vadis, Пневномиј?“ — краток расказ на Оливера Ќорвезироска од 2021 година.[31]
  • „Од Болничкиот дневник“ - песна на рускиот поет Василиј Филипов.[32]
  • „Болеста на Атанас Иваноски“ - расказ на македонскиот писател Живко Чинго од 1963 година.[33]
  • „Оздравување на болниот“ - песна на македонскиот поет Ацо Шопов.[34]

Болеста како тема во популарната музика

  • „Ширење на болеста“ (англиски: Spreading the Disease) — албум на американската хеви-метал група Антракс (Anthrax) од 1985 година.[35]
  • „Време за разболување“ (англиски: Time to get ill) — песна на американската рап-група Бисти Бојс (Beastie Boys) од 1986 година.[36]
  • „Лепрозен“ (англиски: The Leper) — песна на американската рок-група Дајносор (Dinosaur) од 1985 година.[37]
  • „Болест“ (англиски: The Disease) — песна на британската рок-група Echo And The Bunnymen од 1981 година.[38]
  • „Сè уште болен“ (англиски: Still ill) — песна на англиската рок-група Смитс (The Smiths) од 1984 година.[39]
  • „Градска болест“ (англиски: City Sickness) — песна на рок-групата Тиндерстикс (Tindersticks) од 1993 година.[40]
  • „Имам астма“ (англиски: I've Got Asthma) — песна на британската панк-рок група Тој долс (The Toy Dolls).[41]
  • „Ерни имаше хернија“ (англиски: Ernie Had A Hernia) — песна на Тој долс.[42]
  • „Шампион во сипаници“ (англиски: Smallpox Champion) — песна на американската рок-група Фугази (Fugazi) од 1993 година.[43]
  1. [1]
    Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 23-25.
  2. [2]
    Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 22.
  3. [3]
    YouTube, Ansambl Biljana Devet godini bolen lezhav (пристапено на 24.11.2019)
  4. [4]
    YouTube, Ajde Bolno lezi mojto libe - Lambe Alabakovski (пристапено на 24.11.2019)
  5. [5]
    Macedonian Folklore Classics, Nikola Badev. Macedonian Radio and Television, MP 41020.
  6. [6]
    Ѓорѓи Доневски, Сокол ми лета високо. Скопје: Културно-уметничкото друштво „Гоце Делчев“, 1978, стр. 180.
  7. [7]
    Ѓорѓи Доневски, Сокол ми лета високо. Скопје: Културно-уметничкото друштво „Гоце Делчев“, 1978, стр. 81.
  8. [8]
    Ѓорѓи Доневски, Сокол ми лета високо. Скопје: Културно-уметничкото друштво „Гоце Делчев“, 1978, стр. 146.
  9. [9]
    Блаже Тренески, Стојна ситноода. Скопје: Студентски збор, 1981, стр. 110.
  10. [10]
    Блаже Тренески, Стојна ситноода. Скопје: Студентски збор, 1981, стр. 111-112.
  11. [11]
    Блаже Тренески, Стојна ситноода. Скопје: Студентски збор, 1981, стр. 112-113.
  12. [12]
    Блаже Тренески, Стојна ситноода. Скопје: Студентски збор, 1981, стр. 113.
  13. [13]
    Блаже Тренески, Стојна ситноода. Скопје: Студентски збор, 1981, стр. 113-114.
  14. [14]
    Народне лирске песме. Београд: Просвета, 1963, стр. 71-72.
  15. [15]
    Народне лирске песме. Београд: Просвета, 1963, стр. 79.
  16. [16]
    Вук Караџић, Српске народне приповијетке. Београд: Лагуна и Вукова задужбина, 2017, стр. 400.
  17. [17]
    Петре М. Андреевски, Дениција. Скопје: Три, 2005.
  18. [18]
    Svetislav Basara, Uspon i pad Parkinsonove bolesti. Beograd: Dereta, 2011.
  19. [19]
    Блаже Конески, Збор и опит 1. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 67.
  20. [20]
    Блаже Конески, Збор и опит 1. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 117.
  21. [21]
    Miroslav Krleža, Lirika. Sarajevo: Svjetlost, 1966, стр. 52-56.
  22. [22]
    Васил Куноски, Песни. Скопје: Просветно дело, Редакција „Детска радост“, 2004, стр. 58.
  23. [23]
    Оливера Николова, Приказни за Зоки Поки, Скопје: Култура, Наша книга, Мисла, Македонска книга, Детска радост, 1980, стр. 12.
  24. [24]
    Борис Леонидович Пастернак, Изабране песме. Нови Сад: Orpheus, 2011, стр. 46-50.
  25. [25]
    Борис Леонидович Пастернак, Изабране песме. Нови Сад: Orpheus, 2011, стр. 51.
  26. [26]
    Radoslav Petković, Izveštaj o kugi. Beograd: Laguna, 2020, стр. 23-32.
  27. [27]
    Radoslav Petković, Čovek koji je živeo u snovima. Beograd: Laguna, 2020, стр. 43-63.
  28. [28]
    Поетска читанка: Избор од македонската и светската поезија за деца, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2005, стр. 104-107.
  29. [29]
    Живко Ст. Ризовски, Дете и светулка. Скопје: Наша книга, 1995, стр. 17.
  30. [30]
    Бошко Смаќоски, Модричка тетратка. Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 67.
  31. [31]
    Оливера Ќорвезироска, Престапни години (прозен календар). Скопје: Бегемот, 2021, стр. 558.
  32. [32]
    Антологија руске лирике – X-XXI век. Књига III: Средина XX века – поч. XXI века (неомодернизам, неоавангарда, постмодернизам и нова трагања). Београд: Paidea, 2007, стр. 238.
  33. [33]
    Живко Чинго, Пасквелија. Скопје: Култура, 1968, стр. 198-204.
  34. [34]
    Ацо Шопов, Песни. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 135-136.
  35. [35]
    YouTube, ANTHRAX - Spreading The Disease [Full Album] HQ (пристапено на 22.12.2016)
  36. [36]
    Beastie Boys, Licensed to Ill, Def Jam Recordings, 1986.
  37. [37]
    DISCOGS, Dinosaur* ‎– Dinosaur (пристапено на 30.7.2020)
  38. [38]
    Discogs, Echo And The Bunnymen* ‎– Heaven Up Here (пристапено на 26.3.2021)
  39. [39]
    YouTube, THE SMITHS · The Smiths · FULL ALBUM HQ AUDIO (пристапено на 6.6.2017)
  40. [40]
    DISCOGS, Tindersticks ‎– Tindersticks (пристапено на 19.8.2018)
  41. [41]
    Toy Dolls – We're Mad! (The Anthology) (пристапено на 26.12.2023)
  42. [42]
    Toy Dolls – We're Mad! (The Anthology) (пристапено на 26.12.2023)
  43. [43]
    DISCOGS, Fugazi ‎– In On The Kill Taker (пристапено на 21.8.2020)
  • Хепатит Б (македонски)
Edit in WikipediaRevision historyRead in Wikipedia

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.

Chrome
Wikiwand for Chrome
Edge
Wikiwand for Edge
Firefox
Wikiwand for Firefox

Видови болести

Некои од познатите болести во секојдневието

Болеста како тема во уметноста и во популарната култура

Наводи

Надворешни врски