GN-z11

GN-z11 — галаксија во соѕвездието Голема Мечка, најстарата галаксија и најдалечната галаксија во видливата вселена според тековните сознанија.^[3] Има спектроскопско црвено поместување од z = 11,1, што одговара на сопствена оддалеченост од околу 32 милијарди светлосни години (9,8 гигапарсеци) од Земјата.^{[4][б 1]}

GN-z11
GN-z11 ставена врз слика од GOODS-Север
Податоци од набљудување (епоха J2000[1])
Соѕвездие	Голема Мечка[1]
Ректасцензија	12ч 36м &1000000000000254600000025,46с[1]
Деклинација	+62° 14′ &1000000000000031400000031,4″[1]
Црв. помест.	11,09[2]
Оддалеченост	~3,2×1010 сг
Особености
Тип	галаксија
Маса	~1×109 M☉
Големина	4000 ± 2000 (1,2 ± 0,6 кпс)[2]
Други ознаки
GN-z10-1[2]

Називот на галаксијата е изведен од нејзината положба во галактичкото поле GOODS-Север (GOODS-North) и големото црвено поместување на Доплеровата z-скала (GN + z11).^[5] Сликата која ја имаме за GN-z11 е таква каква што била пред 13,4 милијарди години, само 400 милиони години по Големата експлозија;^[2][6] поради што постои заблуда^[7] дека таа е оддалечена 13,4 милијарди светлосни години од нас.^[8][9]

Откривање

Галаксијата е пронајдена од екипата што ги проучувала податоците од вселенскиот телескоп „Хабл“ и (проект CANDELS) на „Спицер“ (преглед GOODS-Север).^[10][11] Истражувачите се послужиле со широкополскиот апарат за спектроскопски да ја утврдат оддалеченоста на GN-z11, разделувајќи ја светлината на нејзините составни бои за да го измерат црвеното поместување предизвикано од ширењето на вселената.^[12] Наодите, објавени во март 2016 г. укажуваат на тоа дека галаксијата е подалеку отколку што претходно се мислело, на границата на досегот на вселенскиот телескоп „Хабл“. GN-z11 е околу 150 милиони години постара од претходната рекордно оддалечена галаксија, EGSY8p7,^[5] и е забележана „ многу блиску со крајот на таканаречената темна доба на вселената“,^[12] а „близу самиот почеток“ на ерата на рејонизација.^[10]

GN-z11 е 20 пати помала од нашата галаксија (Млечниот Пат) има 1% од нејзината маса и раѓа нови ѕвезди приближно 20 пати побрзо.^[12] поради просечната старост на нејзините ѕвезди од 40 милиони години.^[2] Сознанието дека постои толку масивна галаксија создадена толку бргу по настанокот на првите ѕвезди претставува предизвик за некои од тековните модели на образувањето на галаксиите.^[10][12]

Белешки

1. На прв поглед, растојанието од 32 милијарди светлосни години (9,8 гигапарсеци) делува невозможно големо во вселена која е стара стара 13,8 милијарди години, а ништо не може да се движи побрзо од светлината. Сепак, поради ширењето на вселената, растојанието од 13,4 милијарди светлосни години од GN-z11 до Земјата се проширило на 32 милијарди во текот на тие 13,4 милијарди години што ѝ требале на светлината за да дојде до нас.