From Wikipedia, the free encyclopedia
Тале Огненовски (27 април 1922, село Брусник (Битолско), Битола — 19 јуни 2012, Скопје) — македонски[1] музичар и композитор, најпознат како кларинетист, но свирел и на гајда, зурла и тапан [2].
 | Оваа статија можеби бара дополнително внимание за да ги исполни стандардите за квалитет на Википедија. Ве молиме подобрете ја оваа статија ако можете. |
| Тале Огненовски | |
|---|---|
.jpg) | |
| Животописни податоци | |
| Роден(а) | април 27, 1922 село Брусник (Битолско), Битола |
| Починал(а) | јуни 19, 2012 (возр. 90) Скопје |
| Жанрови |
|
| Занимања |
|
| Инструменти | Кларинет, кавалче, гајдарка, зурла, тапан |
| Период на активност | 1937 — 2012 |
| Издавачи | PGP-RTB,Jugoton, Македонска радио-телевизија, Independent Records |
| Мреж. место | taleognenovski.mk |
Тале Огненовски е еден од најзначајните ликови во македонската народна музика. Македонските ора на Огненовски се изведувани во Швајцарија, Франција, Шведска, Финска, Велика Британија, Данска, Австрија. Со ансамблот „Танец“ настапувал на најпознатите концертни сцени во Северна Америка и во Европа со фантастичен успех. Особено се издвојува неговиот концерт во престижната концертна сала „Карнеги хол“ во Њујорк во 1956 година, како прв Македонец кој настапил на таа сцена. За тие настапи се здобил и со извонредни оценки од публиката и критиката од страна на „Њујорк Тајмс“ (New York Times), „Лајф“ (Life), „Л.А. Тајмс“ (LA Times).[3]
Тале Огненовски е композитор или аранжер на 300 македонски ора, композитор на концертот за кларинет “Tale Ognenovski Concert for Clarinet No. 1” и на 12 џез композиции.[2]. Неговите дела се издадени на 12 носачи на звук (ЦД, плочи, касети). Во септември 2008 година го објавил албумот „Македонски џез-композиции за кларинет од Тале Огненовски“, во издание на американската издавачка куќа „Индепендент рекордс“ (Independent Records), кој бил одлично оценет од музичките критичари. Претходно, во 2006 година го издал албумот „Концерти за кларинет на Моцарт и Огненовски“, посветен на 250-годишнината од раѓањето на Моцарт, на кој го обработил концертот на Моцарт за кларинет. Во декември 2005 година го издал албумот „Џез, македонски народни ора и класична музика“. Албумот е снимен во студиото „Промузика тра-ла-ла“ во Скопје, а објавен е од страна на „Индепендент рекордс“.[4]
За своите дела, Огненовски добивал блескави оцени од повеќе страни. Така, 2008 година, во својот осврт на третиот албум на Огненовски, познатото мрежно место „Ол абаут џез“ (All About Jazz) оценила дека „...Музиката на Огненовски е безвременска...Тале Огненовски очигледно е далеку пред своето време и тоа е класика што ќе постои засекогаш... Тој е најголемиот кларинетист, флејтист, зурлаџија и гајдаџија на сите времиња... Тале Огненовски е еден од најголемите композитори во светот на музиката“.[5]
Познатиот македонски музичар Драган Даутовски рекол дека Огненовски „е еден од последните мохиканци, чувари на нашиот звук. Неговото значење е особено изразено во однос на чалгијата“.
По повод смртта на Огненовски, пејачката на групата „Љубојна“ истакнала дека со пребогатиот опус што го оставил зад себе, тој може да се смета за Моцарт на македонската музика: „Донесе едно сосема поинакво видување кон чалгијата и кон народната музика, еден вистински пресврт. Тој сам по себе е национална школа, стандард. Таков човек се раѓа еднаш во векови“.[3][6]. Тале Огненовски беше партизан, учесник во НОБ и носител на Партизанска споменица 1941. [7][8].
Во својата книга, „За Наша Музика Душко Димитровски напиша: „Но чудото се вика Тале Огненовски ... Невозможното станува можно “иманентно анталогиските” хоризонтални звучни светови Европа – Ориент низ музицирањето на Тале Огненовски се ракуваат, препознаваат и љубат ... Македонија по сила на обата мелосни света што ги носи и содржи во својата звучна галаксија е предодредена да ја изврши улогата на тонски катализатор за утрешното универзално поврзување и природни прелевања и циркулации на творечка мисла Исток – Запад – Исток ? [9][10][11][12][13][14]
Во книгата под наслов „Основен водич за светската музика, том еден: Африка, Европа и Блискиот Исток“ (“Rough Guide to World Music Volume One: Africa, Europe & The Middle East”), уредена од Simon Broughton и Mark Ellingham на страница 203 во поднасловот: „Незгоден музички ритам во Македонија“ (“Macedonia tricky rhythms“), Ким Бартон (Kim Burton) забележа: „„ Еден од ретките кларинетисти кои успешно настапиле и со чалгија и со помодерен стил е Тале Огненовски, роден во 1922 година и еден од највлијателните музичари од повоениот ера. Тој беше член на ансамблот Танец во 1950-тите години и беше солист на кларинет на оркестарот “Чалгија“ на “Радио Скопје“.Тој е композитор на многу музички мелодии што станаа стандарди и што е основа за сопствената нова компонирана народна музика во Македонија. “[15][11]
Тале Огненовски беше вклучен во книгата со наслов „Најголемите кларинетисти на сите времиња во светот: Топ 100“ (“The Greatest Clarinet Players of All Time: Top 100”) напишана од Alex Trost (автор) и Vadim Kravetsky (автор)” [16][11][17][18][19][18][20] Музичката мрежа MI2N (Mi2n Music Industry News) објави статија со наслов, “Кларинетистот Тале Огненовски е вклучен во книгата со наслов „Најголемите кларинетисти на сите времиња во светот: Топ 100“ од Alex Trost и Vadim Kravetsky, издавач: CreateSpace” / “Clarinetist Tale Ognenovski Is Included In The Book Entitled "The Greatest Clarinet Players Of All Time: Top 100" By Alex Trost And Vadim Kravetsky, Publisher: CreateSpace”. [17] Американска компанија за информации од областа на уметноста “Top40-Charts” од Њујорк објави статија со наслов: “Моцарт и Огненовски се најдобрите концерти за кларинет во светот, кларинетистот Тале Огненовски е вклучен во книгата со наслов „Најголемите кларинетисти на сите времиња во светот: Топ 100“ напишана од Alex Trost (автор) и Vadim Kravetsky (автор)” (”Mozart And Ognenovski Is The Best Clarinet Concertos In The World, Clarinetist Tale Ognenovski is included in the book entitled "The Greatest Clarinet Players of All Time: Top 100" written by Alex Trost (Author) and Vadim Kravetsky (Author)”) [18] Весникот Дневник објави статија со наслов: “ГОЛЕМО ПРИЗНАНИЕ ЗА НАШИОТ МУЗИЧАР И КОМПОЗИТОР - ТАЛЕ ОГНЕНОВСКИ МЕЃУ 100-ТЕ НАЈДОБРИ КЛАРИНЕТИСТИ НА СИТЕ ВРЕМИЊА” [20]
Тале Огненовски бил Македонски партизан (1941 - 1945) и учествувал во НОБ во Втората светска војна во Македонија како член на Народноослободителната војска и партизанските одреди на Македонија во многу партизански единици, вклучително и: Битолско-преспански партизански одред „Даме Груев“, Битолски партизански одред „Гоце Делчев“, Партизански баталјон „Мирче Ацев“, „Првата македонско-косовска бригада“, Народноослободителен баталјон „Страшо Пинџур“, „Втората македонска ударна бригада“ и „Седмата македонска ударна бригада“. Носител е на Партизанска споменица од 1941. [21]
Од 11 септември 1944 до 4 ноември 1944 година, Тале Огненовски бил командант на првиот партизански затвор во Демократска Федерална Македонија со указ на Президиумот на АСНОМ (Антифашистичкото собрание на народното ослободување на Македонија).[21] Демократска Федерална Македонија било името на Македонија како федерална држава во составот на новопрогласената Демократска Федеративна Југославија. Ова име се користело во периодот од 2 август 1944 до 8 март 1946 кога Президиумот на Народното Собрание на Македонија донесува закон со кое се менува во Народна Република Македонија. Бидејќи на 21 септември 1944 година во Битола, во Демократска Федерална Македонија и во нејзината околина биле концентрирани големи германски сили (Германски сили кои се повлекувале од Грција и Албанија преку Македонија) кои воделе тешки борби со македонските партизани од “Седмата македонска ударна бригада” заради безбедност на првиот партизански затвор тој бил преместен од островот Голем Град на Преспанското Езеро на друга безбедна локација во Ресен а подоцна на друга безбедна локација во Битола.[22] [21][23][24][25][26][27][28]
Тале Огненовски бил носител на Партизанска споменица од 1941, Бр. 25021 и Медал бр. 24198) со указ потпишан од министерот за одбрана на поранешна Југославија, армискиот генерал Иван Гошњак на 20 јуни 1961 година во Белград, Социјалистичка Федеративна Република Југославија. Носител бил и на „Орденот за храброст“ (бр. 97333, Указ бр. 172 од 15.07.1949 година.) кој му го доделил Президиумот на Националното собрание на Демократска Федеративна Југославија.
Неговата мајка Фанија (Ванка) Огненовска била учесник во НОБ од 1941 година и за нејзините големи заслуги за слободата на Македонија и била доделена национална пензија со Решение на Административната комисија на Сојузниот извршен совет на Социјалистичка Федеративна Република Југославија број 05-4010 од 1962 година и број 58-689/65 (П.бр. 3052) од 01.01.1965 година а Јосип Броз - Тито [29], претседател на Социјалистичка Федеративна Република Југославија, и го доделил одликувањето „Орден за заслуги за народ со сребрена звезда“ со Указ бр. 197 од 7 декември 1963 година за организирање и зајакнување на националната одбрана, безбедност и независност на земјата и нејзино учество во Народноослободителната војна на Македонија и Југославија во Втората светска војна (1941 - 1945). Нејзината куќа во селото Брусник, Битола се користела за одржување состаноци и врски на комунистичката партиската организација со партизанскиот одред. [21][23][24][25][26][27][28]
Неговиот брат Цане (Александар) Огненовски бил Македонски партизан и загинал во НОБ во април 1944 година во село Рудари, Грција. Посмртно на 29 ноември 1950 година во Белград, Југославија, година Министерот за одбрана, Врховниот командант на Југословенската армија Јосип Броз - Тито [29] му доделил ”Споменица за вечен спомен и слава на паднатите борци на Народноослободителна војна на Југославија” (број на Споменицата 234705). Посмртно на Цане (Александар) Огненовски на 12 септември 1982 година во Битола, Република Македонија му била доделена „Спомен плакета“ и медал (ја примил Тале Огненовски) во знак на признавање на припадност кон партизанските одреди како член на народноослободителната армија на Македонија и учество во југословенската националноослободителна војна од Одборот за одбележување на 40 годишниот јубилеј на партизанските одреди: Битолски партизански одред „Пелистер“, Битолско-преспански партизански одред „Даме Груев“ и Битолски партизански одред „Јане Сандански“. Цане (Александар) Огненовски бил Македонски партизан (1941 - 1945) и учествуваше во Втората светска војна во Македонија како член на Народноослободителната војска и партизанските одреди на Македонија во многу партизански единици, вклучително и: Битолско-преспански партизански одред „Даме Груев“, Битолски партизански одред „Гоце Делчев“, Партизански баталјон „Мирче Ацев“, „Првата македонско-косовска бригада“, Народноослободителен баталјон „Страшо Пинџур“ и „Втората македонска ударна бригада“ [21][23][24][25][26][30][31][27][28]
Панде Ташкоски во својата книга насловена "Доследни на заветот" на страна 65 напишал: "Тале Огненовски, многу убаво свиреше на кларинет. Сам се беше научил да свири. Тој беше прочуен и популарен кларинетист во Битолско. Сите го сметаа за најдобар. Низ селото или по полето, тој постојано свиреше на кавалче. Кога подрасна ја замоли мајка си Фанија (Ванка) да му купи кларинет. Оваа желба му беше исполнета. За една година Тале стана вистински "мајстор" на кларинетот. Свиреше на сите приредби во Брусник, а и во другите села. Свиреше и на свадби и разни празнични денови. " Тале Огненовски им изјавил на своите соборци партизаните Панде Ташковски, Панде Јовчевски – Кајзеро и Јонче Савевски од Битолски партизански одред „Гоце Делчев“ на 21 јуни 1943 година во шумата во близина на селото Лавци, Битолско: "Ако останам жив после војната, ви ветувам ќе се посветам на музиката. Ќе ги совладам и нотите и ќе свирам во некој голем оркестар". Ова е напишано на страна 67 од книгата на Панде Ташковски насловена "Доследни на заветот" . Заветот што Тале Огненовски го даде на 21 јуни 1943 година во шумата во близина на селото Лавци, Битола а кое свое ветување Тале Огненовски го исполнил после војната: "Ако останам жив после војната, ви ветувам ќе се посветам на музиката. Ќе ги совладам и нотите и ќе свирам во некој голем оркестар" беше инспирација на Панде Ташковски да го именувал насловот на својата книга "Доследни на заветот".[21] [32][33][34][35][36][37] [38][39][18] [40][41][42][12][19][21][43][21][23][24][25][26][27][28][44][19][45][46][47][48][33][17][49][50][16][51][52][52][53][54][15][55][56][57][58][59][60][61][62][63][64][65][66][67][68]
16 партизани, дел од борците членови на Битолскиот партизански одред „Гоце Делчев“: Панде Јовчевски – Кајзеро , Тошо Даскалот - Строгов, Панде Ташковски, Фана Кочовска, Тале Огненовски, Цане (Александар) Огненовски (брат на Тале Огненовски), Сотир Брбески - Ило, Крсте Самарковски - Веле, Пецо Гудовски-Мустаклијата, Милан Илиевски - Сашо, Јонче Савевски, Крсте Шапревски - Веле, Сотир Брбески - Ило, Јосиф Неделковски - Ноне, Тоде Дериоски - Кумо и Васко Карангелевски биле опколени од бугарската полиција и војска во селото Лавци, Битола во близина на селото и во нееднаква борба на 22 јуни 1943 година, партизанот Панде Јовчевски – Кајзеро во херојска борба загинал убивајќи 11 бугарски полицајци и 3 бугарски војници во близина на селото Лавци, Битола а следниот ден, на 23 јуни 1943 година, партизанот Тошо Даскалот - Строгов загинал во борба со бугарската полиција и бугарската армија во селото Лавци, Битола. Другите партизани го пробиле обрачот водејќи борба со бугарската полиција и војска. Од март 1943 година, Тошо Даскалот – Строгов бил командант на Штабот на Втората оперативна зона на Генералштабот на Народноослободителната војска и партизанските одреди на Македонија. и во нееднаква борба на 22 јуни 1943 година, партизанот Панде Јовчевски – Кајзеро во херојска борба загинал убивајќи 11 бугарски полицајци и 3 бугарски војници во близина на селото Лавци, Битола а следниот ден, на 23 јуни 1943 година, партизанот Тошо Даскалот - Строгов загинал во борба со бугарската полиција и бугарската армија во селото Лавци, Битола. Другите партизани го пробиле обрачот водејќи борба со бугарската полиција и војска. Од март 1943 година, Тошо Даскалот – Строгов бил командант на Штабот на Втората оперативна зона на Генералштабот на Народноослободителната војска и партизанските одреди на Македонија. Настаните опишани на 22 и 23 јуни 1943 година, што се случиле во селото Лавци, Битола и во нејзина близина се опишани и во книгите насловени "Доследни на заветот", од Панде Ташкоски“ и "БОРБЕНИ АКТИВНОСТИ ВО ЗАПАДНА МАКЕДОНИЈА 1941 - 1944“ од Дане Петковски и Владо Стрезовски а се прикажани и во филмот Македонски дел од пеколот.[69][70][21][23][24][25][26][27][28][21]
Тале Огненовски бил присутен на 11.11.1943 година во селото Сливово , Република Македонија каде „Првата македонско-косовска бригада“ била формирана а заедно со Тале Огненовски бил присутен и неговиот брат Цане (Александар) Огненовски, заедно со останатите 800 борци. Борци на „Првата македонско-косовска бригада“ биле и партизаните: Фана Кочовска, Митревски Видан - Крсте (Господ), Наум Веслиевски Овчарот, Петар Брајовиќ - Буро , командант на „Првата македонско-косовска ударна бригада“, Чеде Филиповски - Даме , заменик командант на „Првата македонско-косовска ударна бригада“… Членот на Врховниот штаб на Народноослободителната војска на Југославија и делегатот на Централниот комитет на Комунистичката партија на Југославија, Светозар Вукмановиќ – Темпо го објавил формирањето на Првата македонско-косовска ударна бригада и одржал говор. [21]
Од 14 ноември 1943 година, „Првата македонско-косовска бригада“ водела неколку битки со германската и бугарската војска во околината на Кичево, Велес, Брод, Крушево, Дебар, Демир Хисар , Ресен ... Ноќта на 5 декември 1943 година, бригадата започнала да маршира од селото Сливово (заедно со бригадата бил и Главниот штаб на Народноослободителната војска и партизанските одреди на Македонија и Централниот комитет Сојузот на комунистите на Македонија) низ планината Галичица помеѓу Преспа и Охридското Езеро, преку албанскиот дел ја преминала грчката територија и на 9 декември се одморила во селото Герман (Леринско) во Грција. Жителите на селото биле воодушевени од доаѓањето на партизаните и се одржала народна прослава на која свирел кларинетистот Тале Огненовски, кој исто така бил македонски партизан и борец на бригадата. На 17 декември 1943 година, минувајќи 300 километри за 11 дена, бригадата пристигнала во селото Фуштани, Грција заедно со Главниот штаб на Народноослободителната војска и партизанските одреди на Македонија и Централниот комитет Сојузот на комунистите на Македонија.
На 20 декември 1943 година, во селото Фуштани во Грција била формирана „Втората македонска ударна бригада“, составена од 500 борци меѓу кои биле и Фана Кочовска, Митревски Видан - Крсте (Господ), Наум Веслиевски Овчарот, Петар Брајовиќ - Буро , командант на „Првата македонско-косовска ударна бригада“, Чеде Филиповски - Даме , заменик командант на „Првата македонско-косовска ударна бригада“… . Тале Огненовски со неговиот брат Цане (Александар) Огненовски биле присутни на формирањето на бригадата во селото Фуштани во Грција.Командант на „Втората македонска ударна бригада“ бил Диме Туриманџовски а негов заменик бил Лазар Калајџиски. Членот на Врховниот штаб на Народноослободителната војска на Југославија и делегат на Централниот комитет на Комунистичката партија на Југославија Светозар Вукмановиќ – Темпо и генералот Михајло Апостолски командант на Главниот штаб на Народноослободителната војска и партизанските одреди на Македонија биле присутни на формирањето на „Втората македонска ударна бригада“ на 20 декември 1943 година. [21]
Народноослободителната војска и партизанските одреди на Македонија од 7.000 партизани кон крајот на 1943 година, до завршните воени операции во Втората светска војна во Демократска Федеративна Југославија во април 1945 година достигнала број од 100.000 редовни војници. Респектот на своите Сојузници Македонија го стекнала преку придонесот кон победата над фашизмот. Народноослободителната војска и партизанските одреди на Македонија командувани од генерал Михајло Апостолски била дел од Народноослободителнатата војска на Југославија командувана од Јосип Броз - Тито. [29][29][21][23][24][25][26][27][28]
Тале Огненовски како солист на кларинет ги изведуваше македонските народни ора „Женско Чамче“ и „Беранче“ со ансамблот „Танец“ во филмот „Ритам и звук“ во продукција на Вардар филм од 1955 година. Орото „Женско Чамче“ почнува со технички многу комплицирани соло виртуозни импровизации на Тале Огненовски кои не егзистираат во оригиналната верзија на ова оро. [71][72][57][58][12][58][73][14]
_in_Skopje,_Republic_of_Macedonia_in_1955.jpg)
Тале Огненовски настапи со „Македонскиот ансамбл за народни игри и песни „Танец““ на концертите во Соединетите Американски Држави (65 концерти, од 22 јануари 1956 до 12 април 1956 година), Канада (Торонто, Massey Hall, 13 февруари 1956 година), Германија (74 концерти, од 15 август 1956 година до 27 октомври 1956 година и 17 и 18 септември 1959 година во Дортмунд), Франција (83 концерти, од 20 септември до 25 ноември, г. 1959), Швајцарија (Берн, 7 и 8 јули, Женева, 9 и 10 јули 1959 година), Бугарија (ноември и декември 1955 година), Романија, (9 концерти, декември 1957 и јануари 1958 година), Албанија (9 концерти, октомври 1957 година), Босна и Херцеговина, Црна Гора, Словенија, Србија и Хрватска и секаде публиката широко го отвори срцето и со аплаузи ги поздрави изведбите на Ансамблот „Танец“. Тале Огненовски свирел како виртуозен солист на кларинет и кавалче во поголемиот дел на програмата, вклучително и македонските народни ора „Невестинско оро“, „Чупурлика“, ‘Шопска подрипнувачка, „Копачка“, „Овчарско оро“, „Соборски игри“, други македонски песни, српски народни танци и песни и „Шоте“, албанска народна игра. [74][75][14][76]
Craig Harris од музичкиот портал Allmusic напиша за „Македонскиот ансамбл за народни игри и песни „Танец““ и за кларинетист Тале Огненовски: „Ансамблот „Танец“ го достигна својот врв во доцните 50-ти години, кога влијателниот инструменталист на дувачки инструменти (кларинет, кавалче, гајдарка зурла...) Тале Огненовски беше член. [34][12][11][76]
Турнејата низ Северна Америка на ансамблот „Танец“ започна со нивното деби на CBS ТВ[77] програмата Омнибус (американска ТВ серија)[78] на 22 јануари 1956 година. Нивниот прв настап во живо на американската телевизија беше снимен на видеокасета и архивиран во Конгресната Библиотека во Вашингтон (LIBRARY OF CONGRESS) [79]Во каталогот е запишана содржина: „Југославенски национален народен балет / режиран од Elliot Silverstein[80] со ансамблот „Танец“ од Македонија (20 минути.) Продуцент Robert Saudek[81].” [60][82][12][83][84][14]
За секој концерт од северноамериканската турнеја на македонскиот ансамбл за народни игри и песни „Танец“ во скоро секоја критика во весниците за македонското народно оро “Шопска подрипнувачка” беше напишано: “... во случај на една игра “Шопска подрипнувачка” не беше само игра за истакнување туку беше високо ефектна ... “Шопска подрипнувачка” го создаде шоуто ... Брзината со која се играше и исклучително големата енергија и прецизност на шесте мажи во играта се единствени и бараа повторување ...” Биографот на Тале Огненовски, неговиот син м-р Стеван Огненовски{[11][12][85][86][87][19]}} во неговата книга Tale Ognenovski Virtuoso of the Clarinet and Composer / Тале Огненовски виртуоз на кларинет и композитор (2000), забележа: ”Тале Огненовски беше витуозен солист на кларинет во изведбата на “Шопска подрипнувачка”, но истовремено и аранжер на музиката бидејќи тој додаде свои сопствени импровизации во некои делови од ова оро... Ова беше случај и со другите ора каде Тале Огненовски настапил како солист на кларинет и кавалче. [88][89][14][76]
На 27 јануари 1956 година, Тале Огненовски настапи во Карнеги Хол (Carnegie Hall)[90] во Њујорк како солист на кларинет и кавалче на ансамблот „Танец“. [11][91][12][76][92][93]
За овој концерт во Карнеги Хол музичкиот критичар на весникот „Њујорк Тајмс“ (New York Times), Џон Мартин (John Martin) [94] , Страница на англиска википедија за John Martin] напиша во својот напис од 28 јануари 1956 година: “… Ансамблот „Танец“ кој е дел од националната програма за зачувување на народните уметности доаѓа од Македонија… ја доби нашата наклонетост со поедини брилијантно спектакуларни и прекрасни непознати игри …сите игри восхитуваат, и нивната уметничка скала навистина воодушевува ... извонредна музика на стандардни и нестандардни инструменти: рапавото и незаборавно кавалче... “[95][96][92][97][14]а во написот од 5 февруари 1956 година напиша: „Спектакл… зачудувачко шоу на кое на било кој гледач ќе му биде тешко да одолее… илјадници различни нијанси на динамика… голема брзина на движење… забележителна заедничка виртуозност… правилни и неправилни ритми на ората од Македонските планини … необични музички инструменти кои ги придружуваат многу од ората … безвременско кавалче ... ” [98][97][92][14]
„И овие музички тактови, придружувани понекогаш со овчарско кавалче ... Македонската група „Танец“ со околу четириесет играорци и музичари покажаа многу од своето богато фолклорно богатство ... Во “Шопска подрипнувачка” главни беа петте млади играорци ... Публиката што Карнеги Хол го наполни до врвот радосно извикуваше и му аплаудираше на големиот ентузијазам на народните игри, како да беше сведок на изведба од класичен сценски балет во неговиот најсовршен раскош.. ” напишано од Walter Terry, наслов “Југословенски фолклорен балет” (Yugoslav Folk Ballet), New York Herald Tribune, Њујорк, 28 јануари 1956 г. [99][100][92][12][101][14]
„Во последно време имавме некои интересни концерти од исток и запад, но ниеден немаше толку голем успех и толку големо прифаќање од публиката како што имаше југословенскиот фолклорен балет „Танец“. Ценетиот Карнеги Хол вистински трепереше, а почитуваната публика беше неуморна во аплаудирањето... ...” напиша Robert Coleman во весникот “New York Daily Mirror” [102][103][104][14][76][12]
„Вчера вечер југословенскиот национален фолклорен балет ја започна трансконтиненталната турнеја во Карнеги Хол ... Ова е најсвеж, најжив и стручно најуспешен танцов настан што во тек на години се појавил на нашиот хоризонт ... Ние примивме многу новости од Ориентот и од Западот, но ниеден не доби поентузијастички прием од југословенскиот национален фолклорен балет.” Нпишано од William Hawkins во весникот „New York World Telegram” на 28 јануариi, 1956 г. [103][104][14][76][12]
Стјепан Пуцак, поранешен дописник на Танјуг (новинска агенција на поранешна Југославија) и хрватски новинар напиша во весникот Нова Македонија: „Од седумнаесетте бурно поздравени точки на програмата навистина е многу тешко и ризично да се каже кои точки беа најуспешни ... „Шопска подрипнувачка“ дури беше повторена, а повторувањето на американските сцение навистина редок и и исклучив настан. [105][106][12][107][14][76]
Наум Начевски, новинар на весникот Нова Македонија, Скопје, Народна Република Македонија напиша: „ Публиката мошне често со спонтано ракоплескање го прекратуваше прикажувањето на некои народни игри, во кои оставија особено силен впечаток фолклорните богаства на носиите и необичниот ритам на македонската народна музика. „Танец“ не наиде на вонредно убав прием само кај њујоршката публика туку и кај њујоршкиот печат.“ [99][108][92][12][109][14][76]
Ансамблот Танец настапуваше во поголеми аудиториуми, вклучувајќи ги, Кил Аудиториум (Kiel Auditorium ), Сент Луис, Мисури (St. Louis, Missouri) на 26 февруари 1956 година и Денвер Арена Аудиториум, Колорадо (Denver Arena Auditorium, Colorado), на 4 март 1956 година. Кил Аудиториум (Kiel Auditorium) [110] (првично именуван во 1934 година кога беше изграден како Општински аудиториум (Municipal Auditorium)) со капацитет за седење од 9.300 и беше домаќин на најразлични рок-концерти. Аудиториумот Кил (Kiel Auditorium) беше по капацитет на посетители само зад Медисон Сквер Гарден (Madison Square Garden) како најпознатата арена за борење во Северна Америка. Денвер Арена Аудиториум (Denver Arena Auditorium) [111] е чисто спортско место со капацитет за седење од 6.841. [112][113][76][14][12]
„За концертите во Граѓанската оперска куќа (Civic Opera House) во Чикаго, Илиноис на 4 февруари и 5 февруари 1956 година, музичкиот критичар на весникот Chicago Daily Tribune[114] , Клаудија Касиди (Claudia Cassidy[115], истакна: „… Ансамблот наречен Танец, кој е македонски збор за танц, оваа група од 37 танчери, пејачи и музичари е калеидоскоп на Балканот ... Кога петмина од нив ја играат „Шопска подрипнувачка“, која очигледно само значи дека им се додворуваат на девојките. Нивните изведби би ги гледал секој ден но тоа би било неправедно кон четирите мали лебеди од балетот ”Лебедово езеро” (Swan Lake) [116]{{sfn|Cassidy|1956}[117][12][118][76][14]
За концертот во “Академијата за музика“ (Academy of Music) [119] во Филаделфија, Пенсилванија на 7 февруари 1956 година, ' музичкиот критичар Самуел Сингер (Samuel Singer) на весникот The Philadelphia Inquirer[120] коментира, „„ Танец “ значи 'танц', но 'танц' во поголема форма од вообичаеното. Покрај танцот, тој пренесува драма, ритуал, традиција, песни, дури и воени маневри ... имаше извонредна прецизност и во танцување и во играње ... Кларинетот , контрабасот, виолината, тапанот, гитарата и флејтата обезбедија најголем дел од придружбите во разни комбинации. “[121][122][12][123][76][14]
За концертот во “Constitution Hall“[124] во Вашингтон, на 9 февруари 1956 година, Пол Хјум (Paul Hume) [125], музичкиот критичар на “WASHINGTON POST and TIMES HERALD“ [126] забележа, „„Шопска подрипнувачка“ е создадена да им покаже на девојkите колку се убави и прекрасни, брилијантни, возбудливи и сензационални уметничките вештини на нивните машки пријатели. Брзината со која тие играа и исклучително големата енергија и прецизноста на шестте мажи кои играа е единствена и беше побарано да се повтори... ."[12][122][64][123][76][14]
За концертот во “Massey Hall“[127] во Торонто, Онтарио, Канада на 13 февруари 1956 година, музички критичар од весникот “The Globe and Mail“[128] John Kraglund[129] напиша: „Првиот впечаток, сепак е ритмичка прецизност ... Немаше изведба без спектакл ... во случајот на орото, „Шопска подрипнувачка“, не беше само пофалба, туку тоа беше многу ефектно изведено... ."[130][131][12][132][76][14]
За концертот во "Воената меморијална оперска куќа" (War Memorial Opera House[133] во Сан Франциско, Калифорнија, на 7 март 1956 година, музичкиот критичар на весникот "San Francisco Chronicle"[134], R. H. Hagan вели: „Самата музика, вклучувајќи неколку народни инструменти, е заслужна за вредноста на шоуто, и никогаш повеќе точките на програмата не треба да се насловат поинаку од "македонска музичка мелодија", кои во нивните заплетени ритми и тажни мелодии, најмалку што би можеле да направат е Dave Brubeck да испрати итен повик до Darius Milhaud... “[135][136][12][137][76][14]
За концертот во Филхармонискиот аудиториум (The Philharmonic Auditorium)[138] во Лос Анџелес, Калифорнија, на 12 март 1956 година, музичкиот критичар на весникот „Л.А. Тајмс“ (Los Angeles Times)[139] Алберт Голдберг (Albert Goldberg[140] коментира: Со автентичното необично, а покрај тоа и слободно фолклорно играње со заплеткани теми од сопственото наследство, оваа група би рекле дека би било тешко да се победи ... Играорците се придружувани од група музичари составена од виолинист, гитарист, хармоникаш, флаутист, кларинетист, контрабасист а често се вклучени тапани од различни типови, како и овчарското кавалче... "[65][141][12][142][76][14]
Музичкиот магазин Dance Observer коментира: „Публиката во салата Карнеги Хол на 27 јануари 1956 година во Њујорк на концертот на Југословенскиот народен фолк балет Танец, уживаше во еден фасцинантен пресек од над 2000 години човечка историја и култура. Танец е група од Македонија... " Vol. 23-24, стр. 55. 1956.[62][76]
По завршувањето на турнејата, „Лајф“ (Life (magazine) [143])коментираше: „Пред стотина години, на нерамните патишта во Македонија, банди од разбојници ги крадеа караваните на богатите трговци и како Робин Худ, дел од пленот им го даваа на сиромашните... Југословенскиот национален фолклорен балет оваа пролет ја направи својата прва и и многу успешна турнеја во Соединетите американски држави... Уметничката група која е составена од извежбани експерти, 40 играорци и музичари беше формирана за да ја зачува културата на нивната земја. Сите овие игри произлегуваат од церемонијата на венчавање ... Заедно тие прават силен приказ на игри каков што Соединетите американски држави никогаш не виделе... 9 април 1956 г. Vol 40, No. 15. стр. 173-174. [61][144][145][12][146][76][14]
За време на 84-дневно патување низ Соединетите Држави и Канада, ансамблот „Танец“ помина десет илјада километри и даде 66 концерти во 53 различни градови. Тие беа опишани како голем културен настан од страна на американскиот печат, со написи што се појавуваат во: The New York Times, The New York Daily Mirror, The New York Herald Tribune, The New York World Telegram, The New York Daily News, Boston Traveler, Chicago Daily News, Chicago Daily Tribune, Boston Traveler, Boston Globe, Saint Louis Globe Democrat, San Francisco Chronicle, Los Angeles Times, San Diego Union, The Milwaukee Journal, Washington News, Baltimore Sun, The Christian Science Monitor, Denver Rocky Mountain News, Life, The Philadelphia Inquirer, The Globe and Mail, The Washington Post и Times Herald... [147][148][14][12][76]
Во својата книга, „Tale Ognenovski Virtuoso of the Clarinet and Composer / Тале Огненовски виртуоз на кларинет и композитор (2000) м-р Стеван Огненовски[85] напиша: „По завршување на концертите публиката ги опкружувала членовите на ансамблот „Танец“, честитајќи им за покажаните исклучително големи уметнички вештини, барајќи од нив автограми. Многу од нив му велеле на Тале Огненовски дека е тој е кларинетист број еден ... Северно американските весници во нивните коментари толку величествено ги опишаа настапите на ансамблот „Танец“, што може да се заклучи дека Македонија е „центар на фолклорниот универзум“.[149][12][76][150][14]
Тале Огненовски како солист на кларинет и кавалче со Ансамблот „Танец“, ја обиколи Германија од 15 август до 27 октомври 1956 година. Ансамблот изведе 72 концерти во многу градови, вклучувајќи ги Штутгарт, Франкфурт, Бон, Гетинген, Минхен и Висбаден, а секоја претстава била распродадена. [151] Како дел од нивната турнеја низ Франција во 1959 година, тие изведоа два концерти во Дортмунд, Германија на 18 и 19 септември 1959 година, пред публика од 7000 посетители. Концерт со голем успех беше изведен и во Бајројт (Bayreuth) во оперската куќа Бајројт Фестивал театар (Bayreuth Festspielhaus или Bayreuth Festival Theatre).[152] Тоа е оперска куќа посветена исклучиво на изведбата на оперите на германскиот композитор од 19 век Рихард Вагнер (Richard Wagner).[153][154][155][12][14][156][157] “Веќе неколку недели нашиот фолклорен ансамбл „Танец“ гостува во Германија. Насекаде „Танец“ наидува на воодушевен прием. Весникот “Hildesheimer Presse“ од градот Hildesheim во написот под наслов „„Танец“ - волшебен збор на Балканот“ напиша: “Се работи за национален балет, за избран прв ансамбл на земјата. Јас никогаш нема да го заборавам тешкото оро на македонските овчари, хрватското свечено оро, гајдаџиите и човекот со кавалчето... “ Ова е напишано во написот под наслов „Голем успех на Танец во Германија“ во весникот Нова Македонија на 21 октомври 1956 година. [158][155][159][160][14]
Тале Огненовски настапи како солист на кларинет и кавалче со Ансамблот „Танец“ за време на нивната турнеја во Швајцарија за време на периодот 7-10 јули 1959 година. Концертите беа изведени во Берн на 7 и 8 јули 1959 година и на 9 и 10 јули 1959 година во Женева. Ансамблот „Танец“ настапи со голем успех. Тале Огненовски го имаше своето деби на специјалната програма што се емитува на Швајцарската телевизија. Свирејќи како соларист на кларинет, тој ги изведе своите лично компонирани македонски народни ора: „Битолско оро“ и „Брусничко оро.“[161] За концертот на ансамблот „Танец“ во “Port Gitana Bellevue“ во Женева на 10 јули 1959 година, весникот Tribune de Geneve коментира: „Ние присуствувавме на значајни спектакли приредени од југословенскиот национален фолклорен балет „Танец“ од Македонија... Ретко згодна прилика да се има спектакл на отворено во Женева. За оваа прилика “Port Gitana Bellevue“ организираше игри на светлина коишто се натпреварува со вештини... Ништо што потсетува на нашите класични игри од нашиот западен свет... Тие го имаат ритмот на танците на нивните земја во нивната крв .... " Женева, 11 јули 1959 г.[162] [163][164][165][166][14]
Тале Огненовски беше солист на кларинет и кавалче со Ансамблот „Танец“ за време на нивната турнеја низ Франција од 20 септември до 25 ноември 1959 година. Тие изведоа 83 концерти во 58 градови и градови во Франција. Ансамблот двапати имаше претстави емитувани на Француската телевизија, на 21 и 22 септември 1959 година. 20 милиони луѓе ги виделе настапите на најпопуларната програма на Француската телевизија. Радио Париз сними 45-минутна програма на македонски народни ора и песни. Првиот концерт во Франција беше изведен на сцената на "Grand Palais" во Бурж, на 23 септември 1959 година. ."[167][168][169][12] За концертот на ансамблот „Танец“ во “Grand Palais” во Бурж (Bourges), Франција на 23.09.1959 година, весникот “La nouvelle republique du Centre” коментираше на 24 септември 1959 година: „Првиот настап на Националниот балет на Македонија доживеа огромен успех... Салата аплаудираше воодушевено овде во “Grand Palais” во Bourges на првиот настап на Националниот балет на Македонија во Франција... “, [167][170][169][12] а весникот “Le Berry Republicain” коментираше: „Квалитетот и талентот на оваа група е восхитувачки ... Ова е првпат што тие настапија во Франција ... На крајот на нивниот концерт, членовите на Ансамблот “Танец“ остана на сцената и аплаузот од публиката на Бурж траеше повеќе од една четвртина од час “.[171][172][169][12] Во интервјуто од 1964 година, за весникот Вечер, Скопје, Народна Република Македонија Рејмон Гије (Raymond Guillier од Париз, Франција, Директор на своја компанија - “Les grands spectacles internationaux Les productions Raymond Guillier, Paris. Тој се специјализираше за управување со меѓународни ревии во Франција.), менаџер турнејата на ансамблот “Танец“ низ Франција коментира: „Сите што го виделе ансамблот “Танец“ во Париз и во другите градови во 1959 година кога вашиот ансамбл престојуваше нешто повеќе од два месеци беа фасцинирани. Да, публиката широко го отвори срцето и не ги штедеше дланките да ги поздрави успешните изведби на вашите играорци. Тоа што “Танец“ го игра, мислам на она што е ваше изворно македонско, верувајте ниеден ансамбл на светот не може да го исполни... Вашите девојки и момчиња го инвестираат срцето во играта а пример за тоа е кларинетистот Тале Огненовски... “, 14 септември 1964. Новинар на весникот „Вечер“ беше М. Георгиевски. [173][174][169][12][175][14]
За неговите заслуги во развојот на македонската народна музика, во 2003 година, Огненовски ја добил наградата „11 Октомври“, а во март 2012 година му била доделена и национална пензија.[176]
Тале Огненовски е автор на книгата „Македонски ора“ објавена од Културно просветната заедница на Скопје, Република Македонија во 1989 година. Книгата содржи музичка нотација од 68 композиции за кларинет компонирани и аранжирани од Тале Огненовски.
Во предговорот на книгата Кирил Тодевски, Етномузиколог и уредник на Редакцијата за народна музика при Радио Скопје – Скопје напиша: “Збиркава, со паралелно користење на трајните звучни записи претставува значајна литература за сегашните и идните генерации на инструменталисти, која секогаш ќе зрачи и ќе не потсетува на една исклучителна, уметнички надарена личност, како што е тоа народниот уметник Тале Огненовски”.
Во Рецензијата на оваа книга Д-р Трајко Бицевски, Етномузиколог, виш научен соработник при Институтот за фолкор “Марко Цепенков” – Скопје меѓудругото напиша: “... ни чини задоволство да го препорачаме за печат ракописот „Македонски ора“ од овој наш некогашен амбасадор за овој вид македонска музичка култура во светот.”
Во оваа книга во Биографијата на Тале Огненовски Јелица Тодорчевска, академски музичар – библиотекар при Народната и универзитетска библиотека „Климент Охридски“ – Скопје меѓудругото напиша: “... За мајсторството на Тале Огненовски неизбришлив доказ се повеќето тонски снимки во Радио Скопје, неколку грамофонски плочи и касети како што може да се види од приложената Библиографија на споменатите матерјали”[68][273][274]
Стеван Огненовски во својата книга со наслов "Tale Ognenovski Virtuoso of the Clarinet and Composer" / "Тале Огненовски виртуоз на кларинет и композитор" (2000), забележа: Бројните композиции на Тале Огненовски од различни жанрови: народна ора, класика и џез, го претставуваат кларинетот како еден инструмент кој има можност да го изрази највисокиот солистички опсег во музиката... Тале Огненовски е еден од најиновативните и најважните светски водечки инструменталисти и најголемиот кларинетист на сите времиња. Неговите композиции од различен вид музиката го прават него музички феномен.” [275][276][12][277][278][14]
Душко Димитровски, етномузиколог и рецензент на книгата, пишува: „Трудов се одликува со извонредна исцрпност и сеопфатност на истражувачката постапка. Огромен број богато илустрирани податоци за животниот и творечкиот пат на Тале Огненовски, овозможуваат мошне сестрано да се согледаат исклучителните вредности и димензии на уметниковата личност, како светски значаен мајстор на инструментоти неповторлив музичар - креативец..."
Кирил Тодевски, етномузиколог и рецензент на книгата, пишува: „Авторот на книгава објави написи за придонесот на Тале Огненовски во заедничката афирмација на нашите културни вредности со Ансамблот “Танец” на мамутските турнеи во САД и Канада во 1956 -тата година, потоа истата година во Германија а во 1956-тата година во Франција и Швајцарија. Најзначаен е неговиот настап со Ансамблот “Танец” во Карнеџи Хол во Њујорк во Америка на 27 јануари 1956 година. По овие значајни претставувања со Ансамблот “Танец” во светот, авторот во следното поглавје успеал во него да ги пренесе најзначајните новинарски и стручни искажувања за сенародниот гениј на кларинетот...” [279][280][12][281][282][14]
Промоцијата на книгата беше во Националната установа Центар за култура „Глигор Прличев“ - Охрид, Република Македонија на 9 јули 2001 година. Информации за промоција на книгата со наслов: „Тале Огненовски виртуоз на кларинет и композитор" / "Tale Ognenovski Virtuoso of the Clarinet and Composer", беше објавена во весниците: : „Нова Македонија“ (напис со наслов: „40-ти Балкански фестивал за народни песни и игри во Охрид и промоција на книгата со наслов: „ Тале Огненовски виртуоз на кларинет и композитор” , 2 јули 2001 година. [283]), „Вечер“ (напис насловен: „Балкански фестивал на 600 играорци во Охрид и промоција на книгата со наслов: „ Тале Огненовски виртуоз на кларинет и композитор”, 5 јули 2001 година. [284]) и „Утрински весник“ (напис со наслов: “Започна Балканскиот фестивал за народни песни и игри во Охрид и промоција на книгата со наслов: „Тале Огненовски виртуоз на кларинет и композитор” , 7 јули 2001 година. [285] ). На почетокот на промоцијата, авторот на книгата Стеван Огненовски, магистер на компјутерски науки ги прочита писмата од г -дин Борис Трајковски, претседател на Република Македонија и на г -дин Љубчо Георгиевски, претседател на Владата на Република Македонија.
Во писмото од г -дин Борис Трајковски, упатено до г -дин Тале Огненовски, кларинетист и композитор пишува: „Почитуван господине Огненовски, Несекојдневно е чувството кое несомнено го буди монографското дело на Вашиот огромен музички опус, како ретко инвентивен и надарен инструменталист и композитор. Многубројните гостувања и награди кај нас и во светот говорат за Вашата виртуозност во ненадминливиот спој на ориенталната и западната музика. Непроценлива е Вашата заслуга за афирмација на македонската изворна и народна музика ширум светотВашата музика, солистичките настапи, оставија белег на ненадминлив кларинетист кој својата непресушна инспирација ја наоѓа во највредното што го има ова поднебје – македонскиот фолклор. Мислам дека со зборови не може да се искаже се она што се доживува во миговите на Вашите интерпретации... Борис Трајковски, 9 јули 2001 година”
Во писмото од г -дин Љубчо Георгиевски, упатено до г -дин Тале Огненовски, кларинетист и композитор и до г -дин Стеван Огненовски, магистер на компјутерски науки пишува: “Почитувани Тале Огненовски и Стеван Огненовски, Поканата да присуствувам на промоцијата на книгата “Тале Огненовски виртуоз на кларинет и композитор”, ми причини посебна чест и задоволство. Ме радува што промоцијата на книгата е во исто време со одржувањето на Балканскиот фолклорен фестивал што ја збогатува содржината и на оваа Манифестација. Секако значајно е и тоа што сте успеале книгата да ја издадете на македонски и англиски јазик... Со почит, Љубчо Георгиевски, 9 јули 2001 година” [12]
Промоцијата на книгата е снимена на видео, вклучително и настап во живо на Тале Огненовски на кларинет со придружба на неговиот син Стеван Огненовски на тапан. Ова видео од промоцијата на книгата беше дел од биографијата на видеото на Тале Огненовски на Јутјуб насловено како: „Тале Огненовски, Најголемиот кларинетист на сите времиња во светот, музички гениј и композитор. “ / "Tale Ognenovski, The Greatest Clarinetist of All Time, Musical Genius, Composer." . Можеби ова музичко видео на Јутјуб е најдокументираната биографија за кој било музички уметник во светот со хронолошка презентација на работата на Тале Огненовски како кларинетист и композитор. [19][12][11]
Книгата во електронско и печатено издание е промовирана на Amazon.com на 15 ноември 2019 година. Музичката мрежа MI2N (Mi2n Music Industry News) објави статија со наслов, “БИОГРАФИЈА: “TАЛЕ ОГНЕНОВСКИ ВИРТУОЗ НА КЛАРИНЕТОТ И КОМПОЗИТОР, БИОГРАФИЈА И НОТОГРАФИРАНИ 69 КОМПОЗИЦИИ ЗА КЛАРИНЕТ: МАКЕДОНСКИ НАРОДНИ ОРА, ЏЕЗ И КЛАСИЧНА МУЗИКА”” / (“BIOGRAPHY, "TALE OGNENOVSKI VIRTUOSO OF THE CLARINET AND COMPOSER, BIOGRAPHY AND MUSIC NOTATION OF 69 CLARINET COMPOSITIONS: MACEDONIAN FOLK DANCES, JAZZ AND CLASSICAL MUSIC”)[85][14][66][67][11][286][19]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
