Монголска инвазија на Киевска Русија

Монголската инвазија на Русија претставува инвазија која довела до распаѓање на Киевска Русија. Во 13 век, Киевска Русија се соочила со инвазија од страна на Монголците која инвазија довела до разрушување на голем број градови меѓу кои и Рјазањ, Коломна, Москва, Владимир и Киев.

Монголска инвазија на Русија
Освојувањата на Монголците
Датум 1223, 1237–1240 Место Русија, Украина и Белорусија Исход Монголска победа со која земјите од Киевска Русија станале вазали на Златната орда
Завојувани страни
Монголско Царство	Владимирско-суздаљско Кнежевство Киевско кнежевство Галициско-Волинско кнежевство Новгородска Република Смоленско кнежевство Кнежевство Туров и Пинск Ростовско кнежевство Черниговско кнежевство Рјазањско Кнежевство eyaslavl]]
Команданти и водачи
Бату хан	Mstislav the Bold Daniel of Galicia Mstislav III of Kiev Mstislav II of Chernigov Yuri II of Vladimir
Сила
20,000 во 1223 Во 1236, повеќе од 35,000 монголци и повеќе од 40.000 Турци	80,000 во 1223
Жртви и загуби
повеќе од 7,000	500,000 (6-7% од вкупното население)[1]

Заднина

Во почетокот на 13 век во Средна Азија на теритирията од Бајкал до горниот дел на Енисеј и Иртиш на север до јужните области на пустината Гоби и Кинескиот ѕид се создало Монголското Царство. Во 1206 година крај реката Онон се одржило собрание на монглските велможи на кое за водач на монголски племиња бил избран Џингис Хан, "испратен од Бога" (1206 - 1227). Откако ги победил своите противници, тој започнал да управува со земјата со помош на своите роднини и локалните велможи. Поконсолидацијата на својата власт тој започнал инвазија во Кина (1215), Кореја (1218), Средна Азија (1219). По ова тие навлегле на територијата на денешна Русија, каде ги поразиле на Куманите и Аланите, кои пак се обратиле на помош кон руските кнезови.

Инвазија

Куманите биле предводени од страна на Хан Котјан. На 31 мај 1223 година, монголските сили ги поразиле на сојузничките кумани и Руси во Битката кај реката Калка ^[2] Несогласувањата меѓу руските кнезови продолжила. Киевскиот кнез Мстислав Романович не зел учество во оваа битка и се упатил на еден рид, по кое барал дека ќе ги предаде земјите доколку Монголците ги поштедат. И покрај ветувањето, тој и неговите сили биле сите погубени, а по ова силите на Џингис Хан продолжиле кон реката Дњепар.

Ивазиите продолжиле и во 1230-тите, а на 4 февруари 1238 година, Монголците го запалиле градот Владимир,^[3] а истото го направиле и со другите поголеми градови во североисточна Русија. Русите, исто така доживеале пораз и во Битката кај реката Сит ^[4], по која Монголците се насочиле кон Полска и Унгарија.^[5] Монголците до тој момент ги имале освоено поголемиот дел од руските кнежевства.^[6] Единствено Новгородската Република ја избегнала окупацијата и продолжила да се развива во склопот на унијата Ханза.^[7]

Во текот на инвазијата, повеќе од 500.000 луѓе загинале или биле убиени, што претставува 7% од тогашниот број на население во земјата.

Бату хан

Во есента 1236 година, монголеките орди со околу 35.000 стрелци, ја преминале реката Волга и ја нападнале Волшка Бугарија. По една година тие успеале да ја заземат целата нејзина територија.

Во ноември 1237 година, Бату хан ги испратил своите пратеници кај Јуриј II кој одбил да ги прими. По само еден месец, ордите најпрвин го опседнале градот Рјазањ, а по шестдневна крвава битка градот бил срушен до темел. По ова следувало и пустошење на Коломна и Москва, за да на 4 февруари 1238 година под опсада биде ставен градот Владимир. По само три дена градот бил заземен и срушен до темел. Дел од кралското семејство загинале во пожарите.

Бату хан продолжил со ограбувањата на четиринаесет градови во денешна Русија. Малиот град Козелск бил целосно уништен, притоа загинале 4.000 негови жители. Од поголемите градови, недопрени останале само Новгород и Псков. При опсадата на Новгород, монголите и покрај напредувањето, неочекувано се повлекле.

Во летото 1238 година, Бату Кан го уништил Крим, а во 1240 ордата навлегла во Киев. По ова следувал напад кон Полска и Унгарија. До 1242, Бату хан веќе ги контролирал Австрија и Далмација, за да стигне веста за смртта на врховиот хан Угедеј. Како потенцијален негов наследник, тој се вратил во Средна Азија но не станал врховен хан. Во 1242 година тој заминал во градот Сарај на реката Волга, основајќи ја Златната орда.

Влијание

Влијанието на Монголското Царство на територијата на Киевска Русија било огромно. Културата на Киевска Русија била речиси уништена. Постарите руски центри како Киев и Владимир по војната не биле долго време обновени ,^[8], а поновите градови како Москва,^[9] Твер^[9] и Нижни Новгород^[10] започнале да се натпреваруваат за хегемонијата на монголската доминација во Русија. Иако руската војска ја поразила Златната Орда во Битката кај Куликово во 1380 година,^[11], монголската доминацијата на руска територија продолжила до 1480 година.^[9]

Наводи

1. Colin McEvedy, Atlas of World Population History (1978)
2. David Nicolle, Kalka River 1223: Genghiz Khan's Mongols Invade Russia, Osprey Publishing, 2001, ISBN 1-84176-233-4
3. Tatyana Shvetsova, The Vladimir Suzdal Principality
4. Janet Martin, Medieval Russia, 980–1584, Cambridge University Press, 1995, стр. 139, ISBN 052136832
5. Piero Scaruffi, A Time-line of the Mongols, 1999
6. „The Destruction of Kiev“. Архивирано од изворникот на 2016-08-19. Посетено на 2012-09-11.
7. Jennifer Mills, The Hanseatic League in the Eastern Baltic Архивирано на 29 јуни 2011 г., SCAND 344, мај 1998
9. Muscovy, извадок од Glenn E. Curtis (ed.), Russia: A Country Study, Department of the Army, 1998, ISBN 0-16-061212-8
10. Sigfried J. De Laet, History of Humanity: Scientific and Cultural Development, Taylor & Francis, 2005, стр. 196, ISBN 92-3-102814-6
11. „The Battle of Kulikovo (8 септември 1380)“. Архивирано од изворникот на 2007-06-07. Посетено на 2012-09-11.