Калањево

Калањево — раселено село во Општина Неготино, во областа Тиквеш, во околината на градот Неготино.

Калањево
Поглед на селото
Калањево Местоположба на Калањево во Македонија Калањево на карта
Координати 41°30′20″N 22°15′51″E
Регион	Вардарски
Општина	Неготино
Област	Тиквеш
Население	0 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	1440
Повик. бр.	043
Шифра на КО	18015
Надм. вис.	600 м
Слава	Илинден
Калањево на општинската карта Атарот на Калањево во рамките на општината
Калањево на Ризницата

Потекло и значење на името

Постарите мештани пренесуваат легенда во која се вели името на селото доаѓа поради тоа што во него се наоѓаат мноштво светликави камења, налик на калај па од калајот и името Калањево.

Географија и местоположба

Куќи во селото

Селото се наоѓа во крајниот источен дел на територијата на Општина Неготино, под јужната падина на планината Серта.^[2] Селото е ридско, на надморска височина од 600 метри.^[2]

Селото се наоѓа на левата страна од Раечка Река, притока на Војшанска Река, на падините на планината Серта и врвот Бел Камен. Во селото и во околината се наоѓаат повеќе јаки извори.^[3]

Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Крушиште, Нерезине, Драгојна, Вишеглав, Кшлакова Њива, Ума, Малотрн, Њивишта, Ранѓела, Раец, Бела Вода, Здражопили, Мандра, Лековита Вода и Караѓоз (Црно Око).^[3]

Главни места во селото се: Падарницата, возвишение на кое постојано стражарел турски падар и од каде го набљудувал теренот; Мандра, близу месноста Бела Вода каде биле бачилата, мандрите каде се чувал добитокот и се правело сирење; Ќумурницата, каде селаните правеле ќумур, а потоа им го продавале на ковачите во Неготино и другите места; Солиште, каде се крмела селската стока; Манастирбаир, каде во стари времиња постоел манастир; Ѓуровец, се наоѓа веднаш до селото и кога е денот Ѓурѓовден селаните тука играат и изнесуваат јадења да ручаат заедно; Ранѓела; Раец; Гробиштата; Обесената Коса; Дервишевото Гумно, каде според преданијата бил имотот на некој дервиш; Џамаларските Гробишта, кои се наоѓаат веднаш под селото каде се истепале две групи џамалари и потоа тука биле погребани и Јуручки Друм, по сртот на планината Серта, кој го користеле главно Јуруци.

Селото има збиен тип со повеќе маала, како што се Горно, Долно, Отадњо и Омерлер Маало.^[3] По Балканските војни куќите во селото биле распоредени во овие маала, додека пред овие војни во Калањево живееле 100 Македонци и 202 муслимани во 40 куќи (распоредени низ Шакалар и Омерлер Маало).

Историја

Селото спаѓа во оние стари населби што постоеле уште пред доѓањето на Турците. На почетокот живееле само Македонци, но од XVI век надошле поголем број јуручки семејства. Турците останале сè до 1913 година кога се иселиле во Мала Азија.

Од 29 јуни до 7 јули 1913 година, додека траело Тиквешкото востание, според пишувањата на дневникот кој го водел еден тиквешки свештеник, селото, заедно со други села во Тиквешијата, како и градот Неготино било запалено.^[4]

На сред село се наоѓале Кулата, запалена во 1912 година и Бегниските гумна, каде се собирал спаилокот, веднаш до Шарената чешма изградена од Турците.

Стопанство

Баткова чешма

Атарот зафаќа простор од 27,5 км².^[2]

Селаните главно биле сточари и земјоделци кои работеле на свои имоти. Имало чифлички семејства на бегот од Синановци од Кавадарци.^[3] Македонците христијани ги имале тесните странливи ниви во орманите. Тие биле копачишта. Најпрвин се сечела шумата и се разработувала земјата зашто подобрите ниви ги држеле Турците.

Во селото се одгледувале говеда од расата буша. Доста од нив се занимавале и со пчеларство, одгледување на планински чај, собирање лековити билки и шумски печурки. Се занимавале со експоатација на дрва, а имало и обиди за одгледување винова лоза, иако земјиштето на падините на планината не било погодно. Меѓу двете војни, калањевци на пазарот во Неготино носеле дрва, ќумур, волна, козина која ја продавале на мутавџиите за изработка на вреќи, зобници, постилки и слично, сирење, мед, 'рж и стока. Реката Вардар ја поминувале со скелиња.

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 135 —     1953 143 +5.9% 1961 83 −42.0% 1971 6 −92.8% 1981 0 −100.0%	Година Нас. ±% 1991 0 0.00% 1994 0 0.00% 2002 0 0.00% 2021 0 0.00%

Во средината на XIX век во селото имало 17 муслимански и 13 христијански куќи.

Според статистиката на бугарскиот етнограф Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, селото Калањево имало 302 жители, од кои 202 Јуруци и 100 Македонци.^[5] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Калањево имало 160 Македонци, под врховенството на Бугарската егзархија.^[6]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 100 Македонци.^[7]

Селото било наполно раселено по 1971 година, кога што броело шест жители, македонско население.^[2]

Според пописот од 2002 година, во селото Калањево немало жители.^[8] Истото било потврдено и на пописот од 2021 година.

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	302	160	135	143	83	6	0	0	0	0	0

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[9]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[10]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[11]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[12]

Родови

Калањево било муслиманско-христијанско село.^[3]

Според истражувањата на Воислав Радовановиќ во 1924 година родови во селото се:

• Македонски родови:
  • Староседелци: Кривошијовци (3 к.), Ѓоровци (3 к.), Ќировци (2 к.), Ташковци (3 к.) и Недевци (2 к.), староседелски родови; **Доселеници: Боќевци (4 к.), доселени се на почетокот од XIX век од селото Гарван кај Радовиш.
• Турски родови:
  • Доселеници: Алилер (1 к.), доселени се од селото Долни Промет во 1915 година, по потекло Јуруци.

Иселеништво

Јуруците се иселиле по Првата светска војна во Турција, а на нивно место дошле предците на денешните жители.^[3]

Самоуправа и политика

Баткова чешма

Во XIX век, Калањево било село во Тиквешката каза на Отоманското Царство.

Селото се наоѓа во Општина Неготино, која била една од ретките општини во Македонија, која не била воопшто менувана во поглед на нејзините граници со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година.

Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Неготино. Селото припаѓало на општината Неготино и во периодот 1957-1962 година.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Пепелиште, во која покрај селото Калањево, се наоѓале и селата Брусник, Војшанци, Јанешево, Криволак, Липа, Пепелиште, Пештерница, Црвени Брегови и Џидимирци. Во периодот 1950-1952, селото било дел од некогашната општина Бистренци, во која влегувале селата Бистренци, Војшанци, Иберли, Калањево, Корешница, Кошарка, Липа и Челевец.

Избирачко место

Селото е опфатено во избирачкото место бр. 1232 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште во селото Војшанци. Во ова избирачко место се опфатени и селата Брусник, Војшанци и Липа.^[13]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 315 гласачи.^[14] На локалните избори во 2021 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 320 гласачи.^[15]

Културни и природни знаменитости

Главната селска црква „Св. Петка“

Археолошки наоѓалишта^[16]

• Градиште — населба од доцноантичкото време;
• Падината — средновековна населба и некропола; и
• Чичан Тарла — населба од доцноантичкото време.

Цркви

• Црква „Св. Петка“ — главна селска црква, сместена високо на рид надвор од селото.
• Во минатото постоела друга црква под селото, која Турците рано ја разрушиле. Околу нејзе се наоѓаат христијански гробишта.

Џамии

• Во минатото постоела џамија, која изгорела по Првата светска војна. Според преданието, џамијата била ненамерно запалена од жена која живеела во една просторија на џамијата, откако нејзината магаре ја турнало сламата во огнот.

Чешми

Во селото постоеле и постојат бројни чешми: Шарена, Дедо Јакова (ја направил дедото Јако за душата на син му Фило кој го убиле кај Габер-Кајна и му го украле стадото), Велиова, Долна, Тодорова, Крстева, Џамиска, Караѓоз, Богоевска, Капеж, Бела, Баткова и други.

Редовни настани

Слави

• Илинден — главна селска слава.