Бањица

Бањица — село во Општина Чашка, во околината на градот Велес.

Бањица
Бањица Местоположба на Бањица во Македонија Бањица на карта
Координати 41°41′59″N 21°39′58″E
Регион	Вардарски
Општина	Чашка
Население	119 жит. (поп. 2021)[1]
Шифра на КО	07003
Надм. вис.	899 м
Бањица на општинската карта Атарот на Бањица во рамките на општината
Бањица на Ризницата

Географија и местоположба

Населбата се наоѓа во северниот дел на територијата на Општината Чашка, во средното сливно подрачје на реката Тополка, од нејзината лева страна. Селото е рамнинско, на надморска височина од 310 метри. Од градот Велес населбата е оддалечена 16,5 километри.

Историја

Стопанство

Атарот е голем и зафаќа простор од 20,9 км². На шумите отпаѓаат 747,7 ха, обработливото земјиште зазема површина од 638,2 ха, а пасиштата имаат површина од 611,1 ха. Селото има мешовита земјоделска функција.^[2]

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 525 —     1953 502 −4.4% 1961 422 −15.9% 1971 320 −24.2% 1981 213 −33.4%	Година Нас. ±% 1991 128 −39.9% 1994 102 −20.3% 2002 55 −46.1% 2021 119 +116.4%

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, селото имало 300 Македонци и 50 Албанци.^[3]

Поради емиграција на населението, бројот на жителите во Бањица се намалил од 422 во 1961 година, на 102 жители во 1994 година, од кои 91 се Македонци, а 10 жители Албанци.

Според пописот од 2002 година селото имало околу 55 жители, сите Македонци.

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 119 жители, од кои 19 Македонци, 98 Албанци и 2 лица без податоци.^[4]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	260	176	525	502	422	320	213	128	102	55	119

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[5]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[6]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[7]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[8]

Родови

Бањица е македонско село, а имало и Албанци во селото.

Според истражувањата од 1966 година, родови во селото се:

Македонски

• Староседелци: Еленовци (4 к.), Врковци (4 к.), Басаровци (5 к.), Шојлевци (3 к.), Ицковци (3 к.), Миовци (2 к.), Гочевци (2 к.), Радини (2 к.), Џимударовци (2 к.), Пинговци (1 к.), Кашлаковци (2 к.), Дупишовци (4 к.) и Леовци (2 к.)
• Доселеници: Отиштани (2 к.) доселени се од селото Отиштино. Таму биле староседелци; Ацевци (4 к.), Маркови (3 к.), Делимаровци (3 к.) и Митушеви (2 к.) доселени се во периодот од 1926-1928 година од селото Дреново. Таму биле староседелци; Коцеви (4 к.), Американовци (2 к.) и Бистричани (3 к.) доселени се од селото Бистрица; Црешневци (3 к.) доселени се од селото Црешнево; Бузалковци (1 к.) доселени се од селото Бузалково; Белештевци (2 к.) доселени се од селото Белештевица.

Албански

• Доселеници: Амитовци (3 к.) и Зејнуловци (1 к.) првите се од Горно Јаболчиште, а вторите од Долно Јаболчиште. Подалечно потекло од Горна Река.^[9]

Општествени установи

Самоуправа и политика

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 2227 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на објект на месна заедница.^[10]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 30 гласачи.^[11]

Културни и природни знаменитости

Археолошки наоѓалишта

• Бањичко Кале — градиште од доцноантичко време и природна знаменитост со фосили од праисториска морска фауна
• Глаучица — утврдена населба од римско време

Редовни настани

Личности

Култура и спорт

Иселеништво

Наводи

1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
2. Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија. Скопје: Патрија. стр. 19.
3. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
4. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
5. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
6. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
7. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
8. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
9. Трифуноски, Јован (1968). Областа на Бабуна и Тополка.
10. „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 3 ноември 2019.
11. „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.

Надворешни врски

• Бањица на Ризницата