From Wikipedia, the free encyclopedia
Современата руска азбука (рус. русский алфавит, русская азбука) е варијанта на кирилицата. Почнала да се употребува во Киевската Рус за време на нејзината христијанизација (988), или пак, доколку некои наоди се точно датирани, малку порано.
Тука азбуката е прикажана печатно. Ракописните руски букви се поинакви.
Руската азбука е следнава: (ⓘ)
Буква | Ракописно | Закосено | Назив | Стар назив | МФА | Македонски | Примери | Бројчена вредност | Уникод (Хекс) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Аа | А а | а [a] | азъ [as] | /a/ | А | два "два" | 1 | U+0410 / U+0430 | |
Бб | Б б | бэ [bɛ] | буки [ˈbukʲɪ] | /b/ или /bʲ/ | Б | оба "обајца" | – | U+0411 / U+0431 | |
Вв | В в | вэ [vɛ] | вѣди [ˈvʲedʲɪ] | /v/ или /vʲ/ | В | вода "вода" | 2 | U+0412 / U+0432 | |
Гг | Г г | гэ [ɡɛ] | глаголь [ɡɫɐˈɡolʲ] | /ɡ/ или /gʲ/ | Г | год "година" | 3 | U+0413 / U+0433 | |
Дд | Д д | дэ [dɛ] | добро [dɐˈbro] | /d/ или /dʲ/ | Д | да "да" | 4 | U+0414 / U+0434 | |
Ее | Е е | е [je] | есть [jesʲtʲ] | /je/, / ʲe/ или /e/ | Је | не "не" | 5 | U+0415 / U+0435 | |
Ёё | Ё ё | ё [jo] | – | /jo/ или / ʲo/ | Јо | ёж "еж" | – | U+0401 / U+0451 | |
Жж | Ж ж | жэ [ʐɛ] ( слушнете) | живѣте [ʐɨˈvʲetʲɪ][1]}} | /ʐ/ | Ж | жук "бубачка" | – | U+0416 / U+0436 | |
Зз | З з | зэ [zɛ] | земля [zʲɪˈmlʲa] | /z/ или /zʲ/ | З | зной "топлина" | 7 | U+0417 / U+0437 | |
Ии | И и | и [i] | иже [ˈiʐɨ] | /i/, / ʲi/, или /ɨ/ | И | или "или" | 8 | U+0418 / U+0438 | |
Йй | Й й | и краткое 'short i' [ˈi ˈkratkəjə] | и съ краткой [ɪ s ˈkratkəj] | /j/ | Ј | мой "мој" | – | U+0419 / U+0439 | |
Кк | К к | ка [ka] | како [ˈkakə] | /k/ или /kʲ/ | К | кто "кој" | 20 | U+041A / U+043A | |
Лл | Л л | эль (эл) [ɛlʲ] ([ɛɫ]) | люди [ˈlʲʉdʲɪ] | /ɫ/ или /lʲ/ | Л | луч "зрак" | 30 | U+041B / U+043B | |
Мм | М м | эм [ɛm] | мыслѣте [mɨˈsʲlʲetʲɪ][2] | /m/ или /mʲ/ | М | меч "меч" | 40 | U+041C / U+043C | |
Нн | Н н | эн [ɛn] | нашъ [naʂ] | /n/ или /nʲ/ | Н | но "но" | 50 | U+041D / U+043D | |
Оо | О о | о [о] | онъ [on] | /o/ | О | он "тој" | 70 | U+041E / U+043E | |
Пп | П п | пэ [pɛ] | покой [pɐˈkoj] | /p/ или /pʲ/ | П | под "под" | 80 | U+041F / U+043F | |
Рр | Р р | эр [ɛr] | рцы [rtsɨ] | /r/ или /rʲ/ | Р | река "река" | 100 | U+0420 / U+0440 | |
Сс | С с | эс [ɛs] | слово [ˈsɫovə] | /s/ или /sʲ/ | С | если "ако" | 200 | U+0421 / U+0441 | |
Тт | Т т | тэ [tɛ] | твердо [ˈtvʲerdə] | /t/ или /tʲ/ | Т | тот "тоа" | 300 | U+0422 / U+0442 | |
Уу | У у | у [u] | укъ [uk] | /u/ | У | куст "грмушка" | 400 | U+0423 / U+0443 | |
Фф | Ф ф | эф [ɛf] | фертъ [fʲert] | /f/ или /fʲ/ | Ф | фея "самовила" | 500 | U+0424 / U+0444 | |
Хх | Х х | ха [xa] | хѣръ [xʲer] | /x/ или /xʲ/ | Х | дух "дух" | 600 | U+0425 / U+0445 | |
Цц | Ц ц | цэ [tsɛ] | цы [tsɨ] | /ts/ | Ц | конец "крај" | 900 | U+0426 / U+0446 | |
Чч | Ч ч | че [tɕe] | червь [tɕerfʲ] | /tɕ/ | Ч | час "час" | 90 | U+0427 / U+0447 | |
Шш | Ш ш | ша [ʂa] | ша [ʂa] | /ʂ/ | Ш | ваш "ваш" | – | U+0428 / U+0448 | |
Щщ | Щ щ | ща [ɕːa] | ща [ɕtɕa] | /ɕː/, /ɕ/ | Ш или Шч | щека "образ" | – | U+0429 / U+0449 | |
Ъъ | Ъ ъ | твёрдый знак 'hard sign' [ˈtvʲɵrdɨj znak] ( слушнете) | еръ [jer] | ’ | объект "објект" | – | U+042A / U+044A | ||
Ыы | Ы ы | ы [ɨ] | еры [jɪˈrɨ] | [ɨ] | ’ И | ты "ти" | – | U+042B / U+044B | |
Ьь | Ь ь | мягкий знак 'soft sign' [ˈmʲæxʲkʲɪj znak] ( слушнете) | ерь [jerʲ] | / ʲ/ | / ʲ/ | весь "сѐ" | – | U+042C / U+044C | |
Ээ | Э э | э [ɛ] | э оборотное [ˈɛ ɐbɐˈrotnəjɪ] | /e/ | Е | это "ова" | – | U+042D / U+044D | |
Юю | Ю ю | ю [ju] | ю [ju] | /ju/ или / ʲu/ | Ју | юг "југ" | – | U+042E / U+044E | |
Яя | Я я | я [ja] | я [ja] | /ja/ or / ʲa/ | Ја | ряд "ред" | – | U+042F / U+044F | |
Самогласните букви претставуваат и „тврди“ и „меки“ (палатализирани, во МФА претставени како < ʲ >) фонеми, зависно (со извесни исклучоци) од тоа дали следат јотирани или омекнувачки самогласки. The transcriptions of the names of the letters attempt to reflect the reduction of non-stressed vowels.
Буква | Ракописно | Закосено | Назив | Стар назив | МФА | Македонски | Слична руска буква | Примери | Бројчена вредност | Уникод (Хекс) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Іі | І і | – | і десятеричное [i dʲɪsʲɪtʲɪˈrʲitɕnəjə] | /i/, / ʲi/, или /j/ | И | Како и или й | стихотворенія (сега се пишува стихотворения) "стихотворби" | 10 | U+0406 / U+0456 | |
Ѣѣ | Ѣ ѣ | – | ять [jætʲ] | /e/ или / ʲe/ | Е | Како е | Алексѣй (сега се пишува Алексей) Алексеј | – | U+0462 / U+0463 | |
Ѳѳ | Ѳ ѳ | – | ѳита [fʲɪˈta] | /f/ или /fʲ/ или безгласно /θ/ | Ф | Како ф | орѳографія (сега се пишува орфография) "ортографија" | 9 | U+0472 / U+0473 | |
Ѵѵ | Ѵ ѵ | – | ижица [ˈiʐɨtsə] | /i/ или / ʲi/ | И | Обично како и | мѵро (сега се пишува миро) "миро" | 400 | U+0474 / U+0475 | |
Буква | Ракописко | Закосено | Назив | Стар назив | МФА | Македонски | Слична руска буква | Примери | Бројчена вредност | Уникод (Хекс) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ѕѕ | – | Ѕ ѕ | – | зѣло [zʲɪˈɫo][3] | /z/ или /zʲ/ | Ѕ | Како з | sѣлѡ (не се користи повеќе) "многу" |
6 | U+0405 / U+0455 |
Ѯѯ | – | Ѯ ѯ | – | кси [ksʲi] | /ks/ или /ksʲ/ | Кс | Како кс | Н/П | 60 | U+046e / U+046f |
Ѱѱ | – | Ѱ ѱ | – | пси [psʲi] | /ps/ или /psʲ/ | Пс | Како пс | Н/П | 700 | U+0470 / U+0471 |
Ѡѡ | – | Ѡ ѡ | – | омега [ɐˈmʲeɡə] | /o/ | Како о | Како о | Н/П | 800 | U+0460 / U+0461 |
Ѫѫ | Ѫ ѫ | – | юсъ большой [jus bɐlʲˈʂoj] | /u/, /ju/ или / ʲu/ | Како ј или ју | Како у | Н/П | – | U+046a / U+046b | |
Ѧѧ | Ѧ ѧ | – | юсъ малый [jus ˈmaɫɨj] | /ja/ или / ʲa/ | Како ја | Како я | Н/П | 900 | U+0466 / U+0467 | |
Ѭѭ | – | Ѭ ѭ | – | юсъ большой іотированный [jus bɐlʲˈʂoj jɪˈtʲirəvənnɨj] | /ju/ или / ʲu/ | Како ју | Како ю | Н/П | – | U+046c / U+046d |
Ѩѩ | – | Ѩ ѩ | – | юсъ малый іотированный [jus ˈmaɫɨj jɪˈtʲirəvən.nɨj] | /ja/ или / ʲa/ | Како ја | Како я | Н/П | – | U+0468 / U+0469 |
Првичниот изговор на мекиот знак, кој се изгубил најдоцна до 1400, бил многу кратка предна скретена самогласка /ĭ/ но веројатно се изговарала како ɪ или [jɪ]. Во современиот јазик сѐ уште постојат остатоци од ова древно читање, во коегзистентните варијанти на постоечки имиња, кои се читаат различно, како во името Марья и Мария (Марија).
Тастатурниот распоред на руските букви за Microsoft Windows компјутери е:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.