Singa efatra

Ny singa efatra na singa klasika dia singa nampiasain' ny Tontolo Tandrefana hatramin' ny Andro Taloha mba hamaritana ny zavatra mahaforona an' izao rehetra izao. Hevitra novolavolaina tao amin' ny fandalinana ny siansan' ny zavaboary amin' ny alalan' ny filôzôfia tamin' ny Andro Taloha izany. Ampiasaina amin' ny fanandroana koa io hevitra io ary ilazana ny singa mandrafitra ny zôdiaka. Ny hoe "singa efatra" na "singa klasika" dia matetika manondro ny tany, ny rano, ny rivotra, ary ny afo (nanampy azy ireo ny etera taty aoriana) izay natolotra mba hanazavana ny toetra sy ny hasaro-drafitry ny zavatra rehetra amin' ny alalan' ny fifanampian' ny akora na singa tsotra kokoa. Ny kolontsaina tamin' ny Andro Taloha tany Gresy, tany Angôla, tany Tibeta, tany India, ary tany Malỳ dia nanana lisitra mitovy amin' izany, ka ny singa fahefatra dia nantsoina hoe "foana".

Ireo kolontsaina samihafa ireo, ary na dia ny filôzôfa tsirairay aza, dia nanana fanazavana samihafa momba ny toetra sy ny fifandraisan' ireo singa ireo amin' ny tranga hita maso sy ny kôsmôlôjia. Indraindray ireo rijan-kevitra ireo dia nifanitsaka tamin' ny fedrà ary naseho ho andriamanitra. Ny sasany amin' ireo fiheverana ireo dia nahitana ny atômisma (ny hevitra momba ny ampahan-javatra kely tsy mety zaraina intsony), fa ny fandikana hafa dia nihevitra fa ireo singa ireo dia azo zaraina ho ampahany kely tsy misy fetra nefa tsy manova ny toetrany.

Raha ara-pilôzôfia kokoa ny fanasokajiana ny tontolo ara-materialy tany India, tany Ejipta Helenistika, ary tany Gresy taloha ho rivotra, tany, afo ary rano, nandritra ny Andro Antenatenany, ny mpahay siansa tamin' ny Andro Antenatenany, dia nampiasa fandinihana azo ampiharina sy andrana hanasokajiana ny zavatra materialy. Tany Eorôpa, ny foto-kevitra grika tamin' ny Andro Taloha, izay notarihin' i Empedôklesy, dia nivoatra ho amin' ny fanasokajiana matipaika nataon' i Aristôty sy i Hipôkratesy. Nivoatra kely tao amin' ny rafitra tamin' ny Andro Antenatenany izany, ary tamin' ny farany dia lasa fototry ny fanamarinana ara-panandramana tamin' ny taompolo 1600, tamin' ny fiandohan' ny Revôlisiôna Siantifika.

Ny siansa môderna dia tsy manohana ny singa klasika hanasokajiana ny karazana akora. Ny teôria atômika dia manasokajy ny atôma ho singa simika maherin' ny zato toy ny ôksizenina, ny vy ary ny merkiora (na volavelona), izay afaka mamorona tsama sy fifangaroana simika. Ny sokajy môderina mifanitsy amin' ny singa klasika dia ny toetry ny zavatra vokarina ao amin' ny hafanana sy tsindry samihafa. Ny vainga, ny ranoka, ny etona, ary ny plasma dia mizara toetra maro amin' ny singa klasika mifanitsy aminy, dia ny tany, ny rano, ny rivotra ary ny afo, saingy ireo toetra ireo dia mamaritra ny fomba mitovy ao amin' ny karazana atôma samihafa amin' ny haavon' angovo, mitovy fa tsy ny toetra mampiavaka ny atôma na ny akora sasany.

Jereo koa

• Tany
• Rano
• Rivotra
• Afo