Ny Boky faharoan' ny Mpanjaka na Mpanjaka faharoa dia boky ao amin' ny Testamenta Taloha ao amin' ny Baiboly izay anisan' ny atao hoe boky ara-tantara. Ao amin' ny Tanakh (Baiboly hebreo) izy dia anisan' ny bokin' ny mpaminany. Manohy ny tantaran' ny Fanjakan' i Jodà sy ny an' i Israely izay niantomboka tao amin' ny Boky voalohan' ny Mpanjaka ity boky ity.
Io boky io dia mitantara ny nanjakan' ireo mpanjaka tsirairay hatramin' i Ahazia (na Ôkôziasa) ka hatramin' ny faharavan' ny Fanjakan' i Jodà. Aseho tsirairay ny nitondran' ireo mpanjakan' i Isiraely sy ny an' i Jodà izay voahelok' Andriamanitra noho ny tsy fanarahan' izy ireo ny didiny. Ny Fanjakan' i Isiraely dia rava voalohany ka ny Asiriana no nahavita izany, fa ny Fanjakan' i Jodà kosa no rava farany tokony ho 130 taona taorian' izany tamin' ny fanafihan' ny Babilôniana.
Asehon' ilay boky fa navela ho rava ny Fanjakan' i Israely sy ny Fanjakan' i Jodà noho izy ireo nanjakan' ny tsy finoana an' Andriamanitra. Talohan' izany dia nandefa mpaminany Andriamanitra mba hananatra ny vahoaka sy ireo mpanjaka tsy hanompo andriamani-kafa fa hiverina amin’ ny finoana marina, nefa tsy nisy vokany firy izany.
Ny anaran' ilay boky
Ny Boky faharoan' ny Mpanjaka dia azo hafohezina amin' ny hoe Mpanjaka faharoa. Ao amin' ny Baiboly hebreo (Tanakh) dia mitambatra ao amin' ny atao hoe Melakhim ("Mpanjaka") ny Mpanjaka voalohany sy ny Mpanjaka faharoa (Jereo: Bokin' ny Mpanjaka; hebreo: Sefer Melakhim).
Voatery nosarahana izy roa ireo mba tsy ho lava loatra ny horonana nanoratana azy tany aloha. Ao amin’ ny Septanta na Septoaginta (Baiboly jiosy amin' ny dikan-teny grika) sy ny Volgata (Baiboly amin' ny dikan-teny latina) anefa dia atao hoe Bokin' ny Fanjakana (Libri Regnum) voalohany sy faharoa sy fahatelo ary fehefatra ireo boky efatra mifanarakaraka, dia ny Samoela voalohany, ny Samoela faharoa, ny Mpanjaka voalohany ary ny Mpanjaka faharoa.
| Septoaginta sy Volgata | Baiboly hebreo | Baiboly kristiana ankehitriny | |
| Bokin' ny Fanjakana
(Libri Regnum) |
Boky voalohan' ny Fanjakana
(Α' Βασιλειών) |
Bokin' i Samoela
(Sefer Shamuel) |
Boky voalohan' i Samoela |
| Boky faharoan' ny Fanjakana
(Β' Βασιλειών) |
Boky faharoan' i Samoela | ||
| Boky fahatelon' ny Fanjakana
(Γ' Βασιλειών) |
Bokin' ny Mpanjaka
(Sefer Melakhim) |
Boky voalohan' ny Mpanjaka | |
| Boky fahefatry ny Fanjakana
(Δ' Βασιλειών) |
Boky faharoan' ny Mpanjaka | ||
Ny mpanoratra
Araka ny lovantsofina dia i Jeremia no nanoratra ny Boky faharoan' ny Mpanjaka, sahala amin’ny Boky voalohan' ny Mpanjaka. Fa ireo mpikaroka momba ny Baiboly dia milaza fa olona maro tamin’ ny fotoana samihafa no nanoratra sy nanambatra ny lahatsoratra.
Azo zaraina roa na telo ny Boky faharoan' ny Mpanjaka:
Raha zaraina roa io boky io, ny fizaràna voalohany dia mahafaoka ny toko voalohany hatramin' ny faha-7 ary ny fizaràna faharoa ny toko faha-8 hatramin' ny farany (faha-25). Ny fizaràna voalohany dia fitantarana momba ny Fanjakana roa (i Israely sy i Jodà) hatramin’ ny nandravàna an’ i Samaria, renivohitr' i Israely ka nahalasa babo ny Israelita tany Asiria. Ny fizaràna faharoa indray dia mitantara ny fotoana nisian’ ny Fanjakan’ i Jodà hatramin' ny faharavany taorian’ ny naharavan' ny Fanjakan’ i Isiraely.
Raha zaraina telo indray ny boky dia izao izany fizaràna izany: ny tantaran' ny mpaminany Elisa (1 – 13) sy ireo Fanjakana roa hatramin' ny nandaravana an' i Samaria (14 – 17) ary ny fotoana faramparany teo amin' ny Fanjakan' i Jodà (18 – 25).
Ny tantaran' ny mpaminany Elisa (1 – 13)
- Tohin' ny asan' i Elia sy fanamelohan' Andriamanitra an' i Ahazia (1.1 – 1.18)
- Ny nampakarana an' i Elia any an-danitra sy ny fiantombohan' ny asan' i Elisa (2.1 – 2.24)
- Ny adin' i Israely sy i Jodà tamin' ny Môabita (3.1 – 3.27)
- Ireo fahagagana nataon’ i Elisa (4.1 – 6.7)
- Ny ady tamin' ny Asiriana (6.8 – 8.29)
- Ny tantaran' i Jeho (9.1 – 10.36)
- Hatramin' ny nanjakan' i Atalia ka hatramin' ny nahafatesan' i Elisa (11.1 – 13.25)
Ireo Fanjakana roa hatramin' ny nadravana an' i Samaria (14 – 17)
- I Amazia, mpanjakan' i Jodà (14.1 – 14.21)
- I Jerôbôama II, mpanjakan' i Israely (14.22 – 14.29)
- I Azaria, mpanjakan' i Jodà (15.1 – 15.12)
- I Samoma sy i Pekahia ary i Peka, mpanjakan' i Israely (15.13 – 15.31)
- I Jôtama sy i Ahaza, mpanjakan' i Jodà (15.32 – 16.1.20)
- I Hôsea, mpanjaka farany tao Israely (17.1 – 17.6)
- Natao sesitany ny Israelita ary nametrahana mpivahiny ny tao Samaria (17.7 – 17.40)
Ireo fotoana faramparany teo amin' ny Fanjakan' i Jodà (18 – 25)
Ny mpanjakan' i Jodà
Miisa 15 ireo mpanjaka nifandimby tao amin' ny Fanjakan' i Jodà izay resahina ao amin' ny Boky faharoan' ny Mpanjaka, dia i Jorama, i Ahazia, i Atalia, i Jôasy, i Amazia, i Ozia, i Jôtama, i Ahaza, i Hezekia, i Manase, i Jôsia, i Jôahaza, i Jôiakima, i Jôakina ary i Zedekia.
Ireo mpanjakan' i Israely
Miisa 11 ny mpanjaka nifandimby tao amin' ny Fanjakan' i Isiraely izay resahina ao amin' ny Boky faharoan' ny Mpanjaka, dia ireto avy izany: i Ahazia, i Jôrama, i Jeho, i Jôahaza, i Jôasy, i Jerôbôama II, i Zakaria, i Saloma, i Menahema, i Pekahia ary i Peka.
Ny mpanjakan' ny firenena hafa
Ireto avy ny mpanjaka hafa voaresaka ao amin' ny Bokin' ny Mpanjaka faharoa: i Hazaela (mpanjakan' i Arama-Damaskôsy), i Bena-Hadada III (zanak' i Hazaela), i Teglata-Falasara III (mpanjakan' i Asiria), i Salmanatsara V (mpanjakan' i Asiria), i Senakeriba (mpanjakan' i Asiria), i Ratsona (mpanjakan' i Arama-Damaskôsy) ary i Nebokadnetsara II (mpanjakan' i Babilôna).
Ny mpaminany
Ireto avy ireo mpaminany voalaza ao amin' ilay boky: i Elia, i Elisa, i Holda, i Isaia ary i Amôsa.
Boky ara-tantara prôtôkanônika:
- Bokin' i Jôsoa (na Jôsoe)
- Bokin' ny Mpitsara
- Bokin' i Rota
- Boky voalohan' i Samoela
- Boky faharoan' i Samoela
- Boky voalohan' ny Mpanjaka
- Boky faharoan' ny Mpanjaka
- Boky voalohan' ny Tantara
- Boky faharoan' ny Tantara
- Bokin' i Ezra (na Esdrasa)
- Bokin' i Nehemia
Boky ara-tantara deoterôkanônika:
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
