Tertium Bellum Servile

Tertium Bellum Servile (73-71 a.C.n.) fuit ultimum bellum inter^? Rempublicam Romanam et servos rebellantes.

-2 Latinitas huius rei dubia est. Corrige si potes. Vide {{latinitas}}.

Statua Spartaci, facta a Denite Foyatier c. anno 1830 p.C.n. Proponitur ad Museum Lupariensem.

Plutarchus Bellum Gladiatorum et Bellum Spartaci etiam bellum appellavit. Bellum esse (rebellibus) secundissim e Bellis Servilibus videtur; inter repetitas victorias contra copias Reipublicae, rebelles multa oppida Italiae populati sunt. Tandem rebellio fracta est unice a labore consiliisque ducis Marci Licinii Crassi. Cum vere saluti reipublicae minitatum sit, bellum cursus gerendi Romae affecit multoas annos.

Anno 73 a.C.n., manus circa septuaginta gladiatorum effugerunt et adiecerunt sibi 120 000 hominum intra bellum. Manus trans Italiam vagatus est, Faciens incursiones sine contradictione diu sub multis ducibus, notissime Thraece Spartaco. Gladiatores emereti certabant bene omnia formas potestatis Romanae. Plutarchus narravit de rebellione ut conatus effugere a Roma ad Galliam Cisalpinam, sed Appianus et Florus ut bellum civile et conatus depopulari Romam ipsam.

Timens pessimum, Senatus conlegerunt octo legiones et delegaverunt Marcum Licinium Crassum imperatorem. Anno 71, recessens ab impetu Crassi, Spartacus copias Gnaei Pompeii Magni et Marci Terentii Varronis eum sepire conperit. Ita is imperavit gravate milites suos ut irruerent Crassum. Exercitus Spartaci adusque deletus est, bellum perfectum. Notandum est in hac deprimenda cursus Pompeii atque Crassi vere coepisse (deligati sunt consules anno 70).

Servitum in Republica Romana

Per aetatem Reipublicae, servitum maxima pars oeconmicae erat. Roma servos per alienam emptionem et militiam acquirit.^[1] Roma per multas novas terras adgressa primo et secundo saeculo a.C.n., supra 100,000 servorum putantur deportavisse ad Romam de Europa et Asia Minore.^[2] Nonnulli servi operati sunt ut calatores et artifices, sed plerusque laboravit strenue apud metalla et fundos in Sicilia et Italia Australe.^[3] In republica Romana, Romani partim ad servos cum parva reverentia elegantiave egerunt. De lege reipublicae, servi non erant homines, sed possessiones. Licet dominis laedere, abuti, aut necare servos sine poena. Iratissimi propter duras vitas suas et negligentiam Romanorum, Servi rebellare coeperunt. Primum et Secundum Bellum Servile, anno 135 a.C.n. et 104 a.C.n., eruperunt in Sicilia. Ambo rebelliones coegerunt milia quaerentes meliorem vitam. Senatus bella esse graves turbas putavit, sed manus servorum nunquam reipublicae minitati sunt. Nec Italia nec Roma timuerunt ne servi eas disruperint. Tertium Bellum, autem, posuit timorem in animis Romanarum in aeternum.

Rebellio coepit (73)

Secessio Capuana

Musivum Gladiatorium in Galleria Borghese

Ludi gladiatorii amati sunt a Romanis in primo saeculo a.C.n. Sic, ut gladiatores exercerentur, multi ludi, scholae gladiatorum, instituti sunt per Italiam.^[4] In his scholis, captivi et detenti didicerunt ad pugnandum ad mortem tamquam in ludis gladiatoriis.^[5] Anno 73, in schola Capuae, 200 servi conspiraverunt ut effugerent. Consilio indicato, septuaginta viri apprenderunt instrumentos in culina, pugnaverunt custodes prospere. E schola progressi, Servi plautra completas armibus gladiatorum apstulerunt.^[6]

Sibi absoluti, Servi statim duces inter se delegerunt: duo servi Gallici-Crixus et Oenomaus-et Thracius Spartacus, quis aut miles sub Roma condemnata ut Romae serviret aut captiva legionum Romanarum fuerat, ducatus acceperunt. ^[7]

(Notandum est: "Thraex" non solum "vir natus in Thracia" significat, sed etiam "figura gladiatoris". Sic, e Thracia non-fuerit, sed descriptus hocmodo propter modum suum pugnandi.) ^[8]

Hi effugiti servi parvas copias missas a Capua vicerunt, et arma militares a copiis acquisiverunt.^[9] Gerentes arma militares, manus servorum superavit plures copias Romanas, allegerunt servos ut milites, et recesserunt ad potiorem locum prope Montem Vesuvium.^[10]

Clades Praetoriorum

Quod rebellatio moverat ad Campaniam, regionem divitem, Senatus perturbatus cito factus est. Senatus putavit rem esse fluctus criminis, non rebellionem. Tamen, posterius in eo anno, Roma copias praetorias ad rebellionem deprimendam misit. Praetor Romanus, Gaius Claudius Glaber, 3000 tironum coegit "(Hi viri erant) decerpti celeriter casuque, Romani enim non iam rem esse bellum putaverunt, sed excursus, tamquam impetus aut rapinam."^[11] Ipsis solam viam e monte claudentes, Copiae Glaberis servos obsederant apud Montem Vesuvium et, servis septibus, Glaber decrevit manere ut eos fame vinceret.

Cum servi eruditionem militarem caruerit, exercitus Spartaci nitorem suum utenda ope locale et consilio novo demonstravit.^[12]

Fontes

• Appianus, primo libro Bellorum civilium 116-120
• Orosius libro quinto Historiarum adversum paganos 24
• Plutarchus, Crassus 8-11
• Titus Livius, Periochae 95-97.

Commemorationes

1. Smith, Dictionario Graecae Romanaeque Antiquitatis, "Servus", p. 1038; demonstrat facultatem legalem et militarem qua homines addicti sunt
2. Smith, Graeca et Romana Antiquitas, "Servus", p. 1040; C. Iulii Caesaris, Commentarii de Bello Gallico, 2:33. Smith narrat de emptione 10 000 servorum a piratis, et Caesar de captivatione 53 000 Aduatucorum a exercitu Romano.
3. Smith, Graeca et Romana Antiquitas, "Servus", p. 1039; Titi Livii, Historia Romae, 6:12.
4. Smith, Graeca et Romana Antiquitas, "Gladiatores", p. 574.
5. Mommsen, Historia Romae, paginae 3233–3238.
6. Plutharchi, Vita Crassi, 8:1–2; Appiani, Bella Civiles, 1:116; Titi Livii, Periochae, 95:2; Flori, Epitomus, 2.8. Plutarchus agnovit 78 servorum effugisse, Livius agnovit 74, Appianus "circa 70", et Florus narravit "30 aut plus virorum".
7. Appiani, Bella Civiles, 1:116; Plutarchi, Crassus, 8:2. Notatus: Status Spartaci ut alarius tradidatur a Loeb Anglica editio Appiani reditus a Horaco White, quis narrat "...quis olim Romanis serviverat ut miles" Conversio autem Anglica a Iohanne Carter in "Penguin Classics" versione dictat: "quis olim pugnaverat contra Romanos et captivatus venditusque."
8. Smith, Graeca et Romana Antiquitas, "Gladiatores", p. 576.
9. Plutarchi, Vita Crassi, 9:1.
10. Appiani, Bella Civiles, 1:116; Flori, Epitomus, 2.8; - Florus et Appianus narraverunt servos recessisse ad Vesuvium, sed Plutarchus solum locutus est "collem" dum scribet de Romano obsidio contra castra servorum.
11. Appiani, Bella Civiles, I.116 1:116.
12. S. Iulii Frontini, Stratagemmata, I, 5:20–22/VII:6.