Placodermi (a Graecis πλάξ 'lamina' + δέρμα 'cutis') est classispisciumpraehistoricorumarmatorum, solum ex fossilibus nobis notorum, qui ab aevo Siluriano ad finem aevi Devoniani vigebant. Eorum caput et thorax durissimis laminis articulatis tegebantur, et reliquium corporissquamosum vel nudum fuit, secundum speciem. Inter prima gnathostomata fuerunt; eorum maxillae ut videtur ex eorum primis arcibus branchiarum creverunt. Classis Placodermorum paraphyletica plerumque putatur, quia in nonnullis gregibus exterioribus vel distinctis omnium vertebratorum maxillis praeditorum viventiumque taxis sororalibus consistit, quae ex eis orta sunt. Quod ab Entelognatho monstratur, fossile abhinc annorum 419 milliones ex Sina orto, solo placodermo noto cui fuit maxilla ossea maxillarum in piscibus osseis hodiernis inventarum similis, mandibulo quod in homine sapiente aliisque tetrapodis invenitur non excluso.[1][2] Mandibula aliorum placodermorum simpliciora fuerunt, inque uno ore constiterunt.[3] Placodermi fuerunt primi pisces qui pinnas pelvicas evolverunt, praecursores membrorum posteriorum in tetrapodis, cum dentibus veris.[4] Greges paraphyletici ancipites sunt, quia coniunctiones phylogeneticae, proprietates, et exstinctio incertae sunt.[5][6] Fossilia Incisoscuti,Materpiscis, et Austroptyctodi, trium generum aliorum ex aevo abhinc annorum 380 milliones ortorum, sunt prima partus vivi exempla nota.[7]
Bothriolepis panderi (fossile) pinnas pectorales monstrat.
Cladogramma insequens coniunctiones inter placodermos monstrat.[8]
Stensioella
Placodermi
Pseudopetalichthys
Brindabellaspis
Acanthothoraci
Rhenanida
Yunnanolepis
Euantiarcha
Petalichthyida
Ptyctodontida
Arthrodira
Wuttagoonaspis
Actinolepidae
Phyllolepida
Phlyctaeniida
Brachythoraci
Holonema
Antineosteus
Buchanosteidae
Eubrachythoraci
Pholidosteus
Tapinosteus
Coccosteus
Torosteus
Plourdosteus
Dunkleosteus
Brachyosteus
Erromenosteus
Gorgonichthys
Titanichthys
Ahlberg, P. E., K. Trinajstic, Z. Johanson, et J. A. Long. 2009. "Pelvic claspers confirm chondrichthyan-like internal fertilization in arthrodires." Nature 460 (7257): 888–89. Bibcode:2009Natur.460..888A. doi:10.1038/nature08176. PMID 19597477.
Janvier, P. 1998. Early Vertebrates. Oxoniae et Novi Eboraci: Oxford University Press. ISBN 0-19-854047-7.
Long, J. A. 1983. "New bothriolepid fishes from the Late Devonian of Victoria, Australia." Palaeontology 26: 295–320.
Long, J. A. 1984. "New phyllolepids from Victoria and the relationships of the group." Proceedings of the Linnean Society of New South Wales 107: 263–308.
Long, J. A. 1996. The Rise of Fishes: 500 Million Years of Evolution. Baltimorae: The Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-5438-5.
Long, J. A., et K. Trinajstic. 2010. "The Late Devonian Gogo Formation Lagerstatte – Exceptional preservation and Diversity in early Vertebrates." Annual Review of Earth and Planetary Sciences 38: 255–79. Bibcode:2010AREPS..38..255L. doi:10.1146/annurev-earth-040809-152416.
Long, J. A., K. Trinajstic, G. C. Young, et T. Senden. 2008. "Live birth in the Devonian." Nature 453 (7195): 650–52. Bibcode:2008Natur.453..650L. doi:10.1038/nature06966. PMID 18509443.
Long, J. A., K. Trinajstic, et Z. Johanson. 2009. "Devonian arthrodire embryos and the origin of internal fertilization in vertebrates." Nature 457 (7233): 1124–27. Bibcode:2009Natur.457.1124L. doi:10.1038/nature07732. PMID 19242474.
Zhu, M, X. Yu, B. Choo, J. Wang, et L. Jia. 2012. "An antiarch placoderm shows that pelvic girdles arose at the root of jawed vertebrates." Biology Letters 8 (3): 453–56. doi:10.1098/rsbl.2011.1033. PMC 3367742. PMID 22219394.
Rücklin,M.;Donoghue,P. C. J.;Johanson,Z.;Trinajstic,K.;Marone,F.;Stampanoni,M.(2012)."Development of teeth and jaws in the earliest jawed vertebrates".Nature491(7426): 748–751.