Salfrittum[1] est tritura fructuum herbarumque viridium concisarum, in oleo fricta, quae loco conditurae in praeparatione ferculorum gastronomiae Mediterraneae adhibetur. Inter fercula, ad quae praeparatur, et inter civitates regionesque differt. Fere semper e cepis, in Hispania saepe e lycopersiciscapsicisque dulcibus et allio, in Italia e carotisapioque conficitur.
Haec conditura in linguis vernacularibus variis nominibus agnoscitur, magna parte a Latino derivatis: Italicesoffritto, Occitanesaurenga,[2]Catalanesosenga[3] et recentius sofregit,[4]Hispanicesofrito, Lusitanerefogado sive estrugido, Galicianerustrido, Vasconicesueztitze.
Frictum est nomen Latinum ferculi e tali iure confectum.[5]Italiane a magistro Martino eodem nomine quo ius ipsum un suffrito,[6]Catalane eadem lege sosenga appellatur.[7] Praeceptum a Platina his verbis datur:
"FRICTUM EX QUAVIS CARNE. Frictum ex altilibus et quavis carne hoc modo facies. Carnem vel aves bene exenteratas et lotas aut minutatim aut quadriphariam concisas in olla cum larido ad ignem pones crebroque cocliari ne lateri serie adhereant convolves; ubi prope cocturam fuerint maiorem partem laridi eximes vitellaque duo cum acresta agitata cumque iure et aromatibus mixta in ollam fundes. Ebulliant tum necesse est ut recte coquantur. Hinc patine crocum addunt quidam ut coloracior fiat. Non erit et a voluptate alienum petroselinon minutatim concisum patine inspargere convivisque statim apponere ...".[5]
Rudolf Grewe, "Catalan Cuisine, in an Historical Perspective" in Alan Davidson, ed., National and Regional Styles of Cookery: Proceedings: Oxford Symposium 1981 (Londinii: Prospect Books, 1981) (pp. 170-178 apud Google Books)
Joan Santanach i Suñol, ed., Robin M. Vogelzang, interpr., The book of Sent Soví: medieval recipes from Catalonia (Woodbridge: Tamesis, 2008)
Praecepta
saec. XIV: Llibre de sent soví (Joan Santanach i Suñol, ed., Robin M. Vogelzang, interpr., The book of Sent Soví: medieval recipes from Catalonia [2008] pp. 56-57, no. vii, et passim)
c. 1470: Maestro Martino (Gillian Riley, interpr., Maestro Martino: Libro de Arte Coquinaria (CD-ROM. Quercupoli: Octavo, 2005. ISBN 1-891788-83-3) p. 9 versionis Anglicae
2005: Colman Andrews, Catalan Cuisine: Vivid Flavors from Spain's Mediterranean Coast (Harvard Common Press. ISBN 978-1-5583-2329-2) p. 332 ("sofregit")