From Wikipedia, the free encyclopedia
Notatio scaccorum algebraica est solitissimum systema calculorum motus notandi, cuius primum Philippus Stamma usum repperit, quod in eius libello de ludo scaccorum (Francogallice "Essai sur le jeu des echecs") descripsit. Hodie omnes ludi in certaminibus inter omnes nationes hoc modo scribuntur.[1] Olim autem saepius notatio vetusta adhibebatur.
Incipiamus nominando omnes sedes scaccarii:
Scaccarium constat ex sexaginta quattuor sedibus, quia ab ordinibus octo et columnis octo partitur.
Quaeque columna littera vocatur incipiendo ex latere sinistro, ergo columnae primae nomen a erit, ultimae h.
Quisque autem ordo numero vocatur ex parte lusoris albi in partem lusoris nigri, ergo ordini primo nomen 1 erit, ultimo 8.
Nomen omnium calculorum, praeter pedites, abbreviatur maiuscula littera. Haec abbreviatio solet esse littera prima nominis calculi in lingua propria lusorum. Inspice, si vis, indicem abbreviationum calculorum in linguis nonnullis.
Rex abbreviatur littera R, Domina D, Turris T, Sagittifer S, Eques E et Pedes P. Ista nomina ex carmine Vidae "Scacchia, ludus" sumpta sunt, quia non solum puritatem sermonis Latini servant, sed etiam primarum litterarum iterationes vitant. Praeterea Marcus Hieronymus Vida scaccis recentibus (scacchi alla rabbiosa) ludebat[2]. Nota bene, pedites saepius non a littera, immo ab absentia litterae notantur.
In libris scriptis pro lectoribus omnium gentium, non litterae sed signa scribuntur.
Tracta notantur littera calculi moti, littera columnae quo movet et numero ordinis quo movet. E.g. Se5 indicat "Sagittiferum movisse in sedem e5"; c5 indicat "peditem movisse in sedem e5", quod littera peditis saepissime non scribitur.
Si calculus calculum capit, x vel : scribitur inter litteram calculi et litterarum sedis, e.g. Txe5 indicat "Turrem calculum cepisse in sede e5". Si pedes capit, littera columnae in loco litterae calculi scribitur, e.g. exd5 indicat "peditem ex columna e cepisse calculum in sede d5". Cum pedes peditis adversarii transitu insidiatur, hoc notatur tamquam in obliquum caperet.
Si pedes ad metam pervenerit, littera calculi, in quem promovetur, cum signo = scribitur post columae litteram et ordinis numerum, e.g. e1=D indicat "peditem nigrum (quod lusori nigro ordo ultimus est 1) in sede e1 promotum esse in Dominam".
Adroccare notatur 0-0 ad latus regis et 0-0-0 ad latus reginae.[3] Praeterea adroccandi motus numquam notatur nisi Rex primum moveat.
Cum calculus regi minatur, i.e. ei scaccum dat, signum + additur post motum. Si duo calculi simul scaccum regi dant, ++ additur. Cum Rex ad incitas extremas redigitur, i.e. mattus est, signum # additur post motum. Etiam satis est "Mattum" scribere post notationem.
Ludo finito, 1-0 indicat lusorem album vicisse, 0-1 lusorem nigrum et ½-½ ludum ancipitem esse.
Calliditas motus sic adnotari potest:
Motus in duobus modis scribi possunt:
(1) in duabus columnis, albi/nigri, ubi semper in primis erit numerus motuum:
(2) in textu: 1. e4 e5 2. Ef3 Ec6 3. Sb5 a6.
Textus motum interrumpit, et "..." indicat motum sequentem:
Exumplum notationis ludi dextra animati, "Mattum scholaris" appellati, est subter datum:
1. e4 e5
2. Dh5?! Ec6
3. Sc4 Ef6??
4. Dxf7# 1-0
Vide exemplum scaccorum ludi longior.
Lingua | rex | domina | turris | sagittifer | eques | pedes[5] | Scacci | "Scaccum!" | "Mattum!" |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
figura | ... | + | # | ||||||
Anglice | K king | Q queen | R rook | B bishop | N/Kt knight | (P) pawn | Chess | Check | Checkmate |
Arabice | م | ف | ر | فل | حص | شطرنج | |||
Batave | K koning | D dame | T toren | L loper | P paard | pion | Schaken | Schaak | Mat |
Bohemice | K král | D dáma | V věž | S střelec | J jezdec | (P) pěšec | Šachy | Šach | Mat |
Cambriane | T teyrn/brenin | B brenhines | C castell | E esgob | M marchog | (G) gwerinwr | Gwyddbwyll | Siach | Siachmat |
Catalane | R rei | D dama/reina | T torre | A alfil | C cavall | (P) peó | Escacs | Escac, Xec | Escac i mat |
Coreane | K 킹 | Q 퀸 | R 룩 | B 비숍 | N 나이트 | (P) 폰 | 체스 | ||
Danice | K konge | D dronning | T tårn | L løber | S springer | (B) bonde | Skak | Skak | |
Esperantice | R reĝo | D damo | T turo | K kuriero | Ĉ ĉevalo | (P) peono | Ŝako | Ŝak | |
Estonice | K kuningas | L lipp | V vanker | O oda | R ratsu | (E) ettur | Male | šahh | |
Finnice | K kuningas | D kuningatar | T torni | L lähetti | R ratsu | (S) sotilas | Sakki | Sakki | |
Francice | R roi | D dame | T tour | F fou | C cavalier | (P) pion | Jeu d'échecs | Échec | Échec et mat |
Germanice | K König | D Dame | T Turm | L Läufer | S Springer quoque Pferd vel Rössl nominatum | (B) Bauer | Schach | Schach | Matt |
Graece | Ρ βασιλιάς | Β βασίλισσα | Π πύργος | Α αξιωματικός | Ι ίππος | πιόνι | Σκάκι | Mάτ | |
Hebraice | מלך | מלכה | צריח | רץ | פרש | רגלי | שחמט | שח | מט |
Hibernice | R rí | B banríon | C caiseal | E easpag | D ridire | (F) fichillín/ceithearnach | Ficheall | Sáinn | Marbhsháinn |
Hispanice | R rey | D dama | T torre | A alfil | C caballo | (P) peón | Ajedrez | Jaque | Jaque mate |
Hungarice | K király | V vezér | B bástya | F futó | H huszár | (P) gyalog/paraszt | Sakk | Sakk | Skák og mát |
Iaponice | キング | クイーン | ルーク | ビショップ | ナイト | ポーン | チェス | 王手 | |
Islandice | K kóngur | D drottning | H hrókur | B biskup | R riddari | (P) peð | Skák, tafl | Skák | |
Indonesice | R raja | M menteri | B benteng | G gajah | K kuda | (P) pion | Catur | Skak | |
Italiane | R re | D donna | T torre | A alfiere | C cavallo | (P) pedone | Scacchi | Scacco | Scacco matto |
Lithuane | K karalius | V valdovė | B bokštas | R rikis | Ž žirgas | (P) pėstininkas | Šachmatai | Šach | Matas |
Lusitane | R rei | D rainha | T torre | B bispo | C cavalo | (P) peão | Xadrez | Xeque | Mate |
Luxemburgice | K kinnek | D damm | T tuerm | L leefer | P päerd | (B) bauer | Schach | Schach | Schachmatt |
Norvegice | K konge | D dronning | T tårn | L løper | S springer | (B) bønde | Sjakk | Sjakk | Sjakkmatt |
Polonice | K król | H hetman | W wieża | G goniec | S skoczek | (P) pion | Szachy | Szach | Mat |
Romanice | R rege | D regină | T turn | N nebun | C cal | (P) pion | Şah | Şah | Mat |
Russice | Кр король | Ф ферзь | Л ладья | С слон | К конь | (П) пешка | Шахматы | Шах | Мат |
Sicule | R re | D riggina | T turru | A alferu | S scecchu | (P) pidinu | Scacchi | ||
Sinice | K 王 | Q 后 | R 車 | B 象 | N 馬 | 兵 | 國際象棋 | 將軍 | 將死 |
Slovacice | K kráľ | D dáma | V veža | S strelec | J jazdec | (P) pešiak | Šach | Šach | |
Slovenice | K kralj | D dama | T trdnjava | L lovec | S skakač | (K) kmet | Šah | Šah | Mat / Šahmat |
Suecice | K kung | D dam | T torn | L löpare | S springare | (B) bonde | Schack | ||
Turcice | Ş/K şah/kral | V vezir | K kale | F fil | A at | (P) asker/piyon | Satranç | Şah | Mat |
Ucrainice | Kр король | D королева | T тура | C слон | K кінь | (П) пішак | Шахи | Шах | Мат |
Haec sunt nomina et abbreviationes militibus in linguis nonnullis:[4]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.