Норвег тил
From Wikipedia, the free encyclopedia
Норвег тил (кеси аты norsk [nɔʂːk]) — герман къауумда тилди, Норвегияда джайылгъанды. Тамалында фарер эм исланд тилге джууукъду. Алай дат тилни кючлю эткисини, эмда швед тилден алыныуланы эсебинде, норвег тил бу эки тилге да джууукълашханды. Бусагъатдагъы классификация, норвег тилни,айрымкан скандинав тилледен айырыб, дат эмда швед тилле бла бирге континетал скандинав тиллени къауумларына къошады.я
norsk | |
---|---|
Къралла: | Норвегия |
Официал статусу: | Норвегия (эки официал тилди — букмол бла нюнорск) |
Бютеу сёлешгенле: | 4,6 млн. |
Джазыу системасы: | латиница |
Категориясы: | Индия-Европа тилле |
Индия-Европа юйюр
| |
ISO 639-1 | no — норвег тил nb — букмол nn — нюнорск |
ISO 639-2 | nor — норвег тил nob — букмол nno — нюнорск |
Бёлюмю: | |
тюрлендириу |
Норвегияны бир къауум бёлгелерини географиялыкъ изоляциясы себебли, норвег тилни сёзлюк къурамында, грамматикасында эмда синтаксисинде кёб тюрлю диалект башхалыкъ барды. Джюзле бла джылланы Норвегияны джазма тили дат тил болгъанды. Аны себебли джазма норвег тилни айныуу къыйын эмда къатыш болгъанды, ол миллетчилик бла, элчи-шахарчы дискурс бла эмда Норвегияны адабият тарихи бла къысыкъ байламлы болгъанды.
Кърал политика бла эмда закон бла къралда эки «официал» норвег тил шекел балды — букмол (норв. bokmål, китаб сёз) эм нюношк (норв. nynorsk, джангы норвег тил). Норвегияда тил соруу къатышды. Политика ситуация бла байланмагъанлыкъгъа, джазма норвег тилни «консерватив-радикал» спектр кибик халландырадыла. Букмол бла нюношкну бусагъатдагъы шекеллери норвег джазма тилни консерватив эмда радикал версияларыча кёрюледиле.
Официал тышында, алай а кенг хайырланнган риксмол (riksmål, «кърал тил») атлы джазма форма букмолдан эсе консервативге саналады, официал болмагъан høgnorsk («мийик норвегча») — нюношкдан консерватив. Норвеглиле эки официал тилледен бирин сайлаб окъуу алыргъа эркин болсала да, 86—90 % букмолну хайырланады, нюношкда уа 10—12 % джазады. Кенгирек къаралса буксмол бла риксмол шахарлада эмда шахар тёгерекледе хайырландырыладыла, нюношк эсе уа элледе. Норвегияны кърал телерадиосу (NRK) эки тилде да бериулени бардырады. Бютеу кърал учреждениядан эки тилге да дагъан боллукъларын изленеди. Букмол неда риксмол джазма басымны 92% хайырландырылады, нюношк эсе уа 8 % (данные на 2000 джылгъа билгиле). Эсебде алыныб къаралса нюношк 10-12% норвеглиле бла неда миллион джарым адам бла хайырландырылады. Диалектлени кючю уллу болса да, эртде кеч болса да бютеу норвеглиле букмолгъа джуукъ болгъан ортакъ норвег тилге кёчерикдиле .