Аслам информация Хар кюнде тарихде болуула ...
Джаб
Аслам информация 1 январь, 2 январь ...
|
|
|
- 1492 — Гранаданы (суратда) къазауат этиб алыу, Реконкиста кёзюуню ахырын чертгенди.
- 1547 — Дж. Л. Фиески, Генуяда властны къолгъа алыргъа кюрешгенди.
- 1860 — Француз илмула академияны олтурууунда Вулкан (en) планетаны табылгъаны баямланнганды.
- 1870 — Нью-Йоркда Бруклин кёпюрню ишлеу башланнганды.
- 1901 — Зигмунд Фрейд, «Хар кюн джашауну психопатологиясы» деген китабын басмагъа чыгъаргъанды.
- 1905 — Орус-япон къазауатны заманында Порт-Артурну къоруулау бошалгъанды.
- 1959 — Айны тинтирге деб биринчи совет косомос аппарат джиберилгенди.
- 1992 — Россияда багъаланы либерализациясы.
|
|
Джаб
Аслам информация 3 январь, 4 январь ...
|
- 1795 — Россия империя бла Австрия империяны, Польшаны ючюнчю юлешиниуюню юсюнден Петербург декларациясы.
- 1851 — Физик Фуко кесини юйюню тюбюнде Джерни бурулгъаныны кертилигин кёргюзген эксперементни салгъанды (суратда).
- 1868 — Муцухито, Японияда властны императоргъа къайтаргъан манифестни чыгъаргъанды.
- 1958 — Вест-Индияны федерациясы къуралгъанды.
- 1962 — XXIII Иоанн, Кубада католик дин къуллукъчулагъа къаршчы репрессияла ючюн Фидель Кастрону клисадан харам этгенди.
- 1987 — Арета Франклин, рок-н-роллну Махтау залына аты джазылгъан биринчи тиширыу болгъанды.
- 1993 — Джордж Буш бла Б. Н. Ельцин, СНВ-II кесаматха къол салгъандыла.
- 1994 — Иркутскну къатында Ту-154 самолётну катастрофасы.
|
|
|
|
- 1254 — Каракорумда фламандлы Гийом де Рубрук хан Мунке бла тюбешгенди.
- 1494 — «Осмогласник» чыкъгъанды (кириллица бла басмаланнган биринчи къыбыла-славян китаб).
- 1698 — Лондонда ингилиз патчахланы къаласы кюйгенди.
- 1717 — Гаагада Испаниягъа къаршчы тёртюнчю альянс къуралгъанды.
- 1884 — Лондонда Фабиан джамагъат къуралгъанды.
- 1894 — Письмола алмашыуну эсебинде Француз-орус биригиу къуралгъанды.
- 1989 — АБШ-ны тенгиз кючлерини эмда Ливияны хауа кючлерини истребителлерини арасында хауа сермешиу.
- 2004 — «Спирит» марсоход Марсда къоннганды (суратда).
|
|
Джаб
Аслам информация 5 январь, 6 январь ...
|
- 1477 — Бургунд къазауатла: Лотарингиялы II Рене, Нансини къатында сермешиуде Батыр Карлны аскерин ууатханды.
- 1757 — Робер-Франсуа Дамьен, король XV Людовикни ёлтюрюрге чабханды.
- 1769 — Джеймс Уатт, тылпыу машинагъа патент алгъанды.
- 1919 — Карл Харрер, Готфрид Федер, Дитрих Экарт эмда Антон Дрекслер, Миллет-социалист немец ишчи партияны къурагъандыла.
- 1933 — Сан-Францискода Алтын Къабакъ кёпюрню (суратда) ишлеб башлагъандыла.
- 1956 — Антарктиданы джагъасына биринчи совет комплексли Антарктика экспедиция тюшгенди.
- 1968 — Чехословакияда Александр Дубчекни властха келиую бла Прага джаз башланнганды.
- 2005 — Паломар обсерватория, Эрида планетаны болгъанын кертиди деб бегитгенди.
|
|
|
|
- 1579 — Нидерландланы католикликге кертичи провинциялары, Аррас унияны къабыл этгендиле.
- 1848 — Испанлыла, французланы талай сагъат артха къоюб, адам джашамагъан Чафаринас айрымканны алгъандыла.
- 1896 — Люмьер къарнашланы «Поездни Ла-Сиота вокзалгъа келиую» фильмлерини премьерасы.
- 1918 — ВЦИК, Бютеуроссия къураучу джыйылыуну чачылгъаныны юсюнден декретни къабыл этгенди.
- 1943 — Къызыл Аскерчилеге погонла берилгендиле.
- 1978 — АБШ-ны кърал секретары Сайрус Вэнс, маджар правительствогъа Сыйлы Иштванны таджын (en; суратда) къайтаргъанды.
- 1992 — Т. Китовани бла Дж. Иоселиани башчылыкъ этген сауутлу бёлекле, Звиад Гамсахурдияны тайдыргъандыла.
- 1998 — Копенгагенде Русалочканы (en) статуясыны башын ким эсе да мычхы бла кесиб алгъанда.
|
|
Джаб
Аслам информация 7 январь, 8 январь ...
|
- Православ байрам: Иисус Христосну (Иса файгъамбарны) Туугъан кюню (суратда).
- 1558 — Франция, континентал Европада ахыр ингилиз джерлени кючлегенди.
- 1610 — Галилео Галилей, Юпитерни ачханды.
- 1785 — Жан-Пьер Бланшар, тарихде биринчи кере Ла-Манш ачыкъбогъазны юсю бла учуб ары джанына тюшгенди.
- 1839 — Фотографияны джаратылгъан кюню: Франсуа Араго, Француз илмула академияда дунияда биринчи кере суратны оптика-химия мадар бла этилиуюню юсюнден доклад этгенди эмда бу амалны джаратхан суратчы Луи Дагерни танытханды.
- 1953 — АБШ-ны президенти Гарри Трумэн, АБШ-ны водород бомбасы болгъанын билдиргенди.
- 1979 — Вьетнам аскер, Камбоджада Пол Потну режимин къурутханды.
- 1980 — Индира Ганди, Индияны джангыдан премьер-министри болады.
- 1989 — Японияны принци Акихито, джангы император болады.
|
|
|
|
Джаб
Аслам информация 9 январь, 10 январь ...
Джаб
Аслам информация 11 январь, 12 январь ...
|
|
|
|
|
- 1816 — Францияны правительствосу, Бонапартны юйюрюн къралдан ёмюрлюкге къыстаргъа буйрукъ чыгъаргъанды.
- 1919 — Берлинде Спартакистлени къозгъалыулары малтаннганды.
- 1945 — Экинчи дуния къазауат: Къызыл аскер, нацист Германиягъа къаршчы масштаблы алгъа къымылдауну башлагъанды.
- 1950 — СССР-де кърал сатыу, шпионаж эм саботаж ючюн асмакъ ызына къайтарылгъанды.
- 1959 — Берри Горди, Motown Records (суратда) деген таууш джазыучу компанияны регистрация этгенди.
- 1964 — Занзибар революция (en): Занзибарны ахыр араб солтаны тайдырылгъанды.
- 1967 — Психологияны профессору Джеймс Бедфорд биринчи крионланнган адам болгъанды.
- 1990 — Румыния, Кюнчыгъыш Европаны къралларындан биринчи болуб, коммунист партияны джасакълагъанды.
- 2010 — Гаитиде джер тебрениуню эсебинде 220 минг адам ёлгенди.
|
|
Джаб
Аслам информация 13 январь, 14 январь ...
|
- 532 — Константинополда Византияны тарихинде эм уллу къаршчы туруу башланнганды.
- 1703 — Орус тилде басмаланнган биринчи газет болгъан «Ведомости»-ни дебют номери чыкъгъанды.
- 1813 — Ата Джурт къазауат: Кутузов башчылыкъ этген орус аскер Неманны ётгенди.
- 1840 — «Лексингтон» американ пароходда ёртен (суратда); 143 адам ёлгенди.
- 1898 — «Орор» газетде Эмиль Золяны «Мен терслейме…» деген ачыкъ письмосу басмаланнганды.
- 1915 — Авеццанода джер тебрениу, 30 000 итальянлыны къурман этгенди.
- 1953 — СССР-де «врачланы ишлерини» юсю бла арестле башланнгандыла.
- 1991 — Совет аскер, штурм бла Вильнюсда телецентрни мекямын алгъанды; 14 адам ёлгенди.
|
|
|
|
- 1506 — Эсквилинни джюзюм тереклерини ичинде «Лаокоон бла джашлары» деген антик скульптура композиция табылгъанды (суратда).
- 1761 — Дурраний империя, маратхланы Панипатда хорлагъанды.
- 1814 — Киль кесамат; бу кесаматха кёре Дания, Норвегияны Швециягъа къойгъанды.
- 1900 — Римдеги Костанци театрда Джакомо Пуччинини «Тоска» операсыны дуния премьерасы берилгенди.
- 1967 — «Сюймеклик джай»-ны аллы бла «Алтын къабакъла» паркда (Сан-Франциско) хиппилени «тайпаларыны джыйылыулары» ётгенди.
- 1989 — МДМ-ни студиясында «Любэ» къауумну биринчи джырлары джаздырылгъанды.
- 2004 — Гюрджю, беш къач бла байракъны миллет байракъ кибик бегитгенди.
- 2005 — «Гюйгенс» деген европалы космос зонд, Титанда къоннганды.
|
|
Джаб
Аслам информация 15 январь, 16 январь ...
|
- Википедияны кюню
- 730 — Византияда иконалагъа табыныу джасакъланнганды.
- 1582 — Ям-Заполь мамырлыкъ кесамат Ливон къазауатны ахырын салгъанды.
- 1759 — Лондондагъы Блумсбери кварталда Британ музей эшиклерин ачханды.
- 1890 — Мариин театрны сахнасында «Джукълаб тургъан ариука» балет биринчи кере салыннганды (суратда).
- 1892 — Джеймс Нейсмит кеси къурагъан баскетбол оюнну 13 джоругъун басмагъа чыгъаргъанды.
- 1919 — Бостон американ шахарны патокагъа батыуу.
- 1957 — Японияда Куросаваны «Къаннга боялгъан тах» фильмини премьерасы ётгенди.
- 2006 — «Стардаст» аппаратны капсуласы космос материяны бичимлерин алыб къайтханды Джерге.
|
|
|
|
|
|
Джаб
Аслам информация 17 январь, 18 январь ...
|
- 1770 — Кристиансборгда (суратда) Данияны королевасыны фаворити И. Ф. Струэнзени тутхандыла.
- 1773 — Джеймс Кук командири болгъан «Resolution» кеме, тарихде биринчи кере болуб Къыбыла поляр тёгерекни ётгенди.
- 1893 — АБШ-ны правительствосу гавай королева Лилиуокаланини тахдан къысталыуун организация этгендиле.
- 1904 — Москва санат театр, А. Чеховну «Балий терек бачха» пьесасын салгъанды.
- 1912 — Британ джолоучу Роберт Ф. Скотт Къыбыла полюсха джетгенди.
- 1966 — Испанияны кёгюнде авиакатастрофа, аны эсеби бла тёрт термоядролу бомба тас болгъандыла.
- 1991 — Дислокациялары Перс богъазны зонасында болгъан кёбкъраллы аскер кючле «Къум тюзде боран» операцияны башлагъандыла.
- 2002 — Нирагонго вулканны къусууу, Гома шахарда 4500 мекямны къурутханды.
|
|
|
|
Джаб
Аслам информация 19 январь, 20 январь ...
|
- 1127 — Чжурчжен кёчгюнчю халкъ, къытай императорланы урлагъанды.
- 1764 — Радикал политик Джон Уилкс, Британ парламентден къысталгъанды.
- 1817 — Генерал Сен-Мартин (суратда), аскерин Андладан ётдюргенди.
- 1839 — Британ аскер Аденнге киргендиле.
- 1853 — Римде Вердини «Трубадур» операсыны премьерасы ётгенди.
- 1945 — Экинчи дуния къазауат: совет аскер Лодзь геттону азатлагъанды.
- 1977 — Майами бла Багама айрымканлада къар джаугъанды.
- 1978 — Эмдендеги заводдан ахыр «Фольксваген Къамыжакъ» чыкъгъанды.
|
|
|
|
- 1265 — Симон де Монфор, биринчи Ингилиз парламентни джыйгъанды.
- 1752 — Луиджи Ванвителли, Европада эм уллу мекям — Казерт къаланы (суратда) ишлеб башлагъанды.
- 1892 — Биринчи баскетбол матч ётгеди (Спрингфилд, Массачусетс, АБШ).
- 1921 — Дагъыстан Автоном Совет Социалист Республика къуралгъанды, бусагъатда — Дагъыстан Республика.
- 1944 — Экинчи дуния къазауат: Уллу Британияны аскер-хауа кючлери Берлиннге 2300 тонна бомба атхандыла.
- 1990 — Бакугъа совет аскер киргенди.
- 1991 — Кърымда ётген референдумда Кърым АССР-ни джангыдан къуралыууна чёб атылгъанды.
- 1996 — Ясир Арафат Палестина автономияны президенти болгъанды.
|
|
Джаб
Аслам информация 21 январь, 22 январь ...
|
|
|
- 565 — I Юстиниан монофизитликни джакъларгъа унамагъан патриарх Евтихийни орнундан къоратыр мадар табханды.
- 1861 — Анри Муо Камбоджаны джунглилеринде Ангкор-Ват деген атылыб тургъан уллу дин мекямладан толу шахарны (суратда) табханды.
- 1863 — Россия империяны кюнбатышында Январь къозгъалыу башланнганды.
- 1905 — Санкт-Петербургда «къанлы ыйых кюн».
- 1919 — Злуканы акты бла УХР бла КУХР бирикген Украина къралгъа джыйылгъандыла.
- 1944 — Экинчи дуния къазауат: Джандашланы аскерлери Римни къатындагъы Неттуно шахарда тюшюб башлагъандыла.
- 1991 — СССР-де уллу купюраланы ауушдуруу башланнганды.
- 2005 — Ким Ке Гван КХДР-ни ядролу сауутха ие кърал болгъанын баямлагъанды.
|
|
Джаб
Аслам информация 23 январь, 24 январь ...
|
|
|
|
|
- 1458 — Матьяш Хуньяди Маджарны королю баямланнганды.
- 1797 — I Павелни француз чепкенни джасакълагъан буйругъу чыкъгъанды.
- 1895 — Адамны Антарктидагъа тарихде биринчи тюшюую.
- 1924 — Петроградны аты Ленинградха тюрленилиннгенди.
- 1935 — Америкада Ричмонд шахарда къалай банкада сыра биринчи сатылыб башланнганды.
- 1984 — Биринчи энчи компьютер — Apple Macintosh чыгъарылгъанды.
- 1986 — «Вояджер-2» (суратда), Урандан 107 минг км узакълыкъда ётгенди.
- 2006 — Танэгасима космос аралыкъдан H-IIA ракетаны кючю бла космосха спутник чыгъарылгъанды.
|
|
Джаб
Аслам информация 25 январь, 26 январь ...
Джаб
Аслам информация 27 январь, 28 январь ...
|
|
|
|
|
|
|
Джаб
Аслам информация 29 январь, 30 январь ...
|
- 1710 — I Пётрну буйругъу бла орус граждан алфавит бегитилгенди.
- 1804 — Харьков университетни ачылыуу.
- 1814 — Французла, Бриенни къатында сермешиуде хорлагъандыла.
- 1845 — Нью-Йоркну газетлерини биринде Эдгар Пону «Къаргъа» назмусу басмаланнганды.
- 1886 — Карл Фридрих Бенц бензин двигатели бла биринчи тыйыншлы автомобилге патент алгъанды.
- 1959 — Уолт Диснейни «Джукълаб тургъан ариу» деген мультфильмини премьерасы ётгенди.
- 1996 — Венециядагъы «Ла Фениче» театр (суратда), кёзюу кере кюйгенди.
- 2002 — Джордж Буш конгрессге джыл сайын айтхан сёзюнде Иракга, Ираннга эмда Къыбыла Кореягъа «аманлыкъны осю» дегенди.
|
|
|
|
Джаб
Аслам информация 31 январь ...
|
- 1714 — I Пётр Петербургда Кунсткамераны (Россияда эм эски музей) буюргъанды.
- 1915 — Биринчи дуния къазауат: Кюнчыгъыш Европадагъы театрда биринчи газ-баллон атака.
- 1929 — Къралны къурагъанладан бири болгъан Лев Троцкий СССР-ден къысталгъанды.
- 1953 — Шимал тенгизни джагъаларын кючлю шторм ургъанды; 2000-ден артыкъ адам къурманы болгъанды.
- 1958 — Джерни радиация белин табхан биринчи американ спутник (суратда) ийилгенди.
- 1977 — Парижде Помпиду аралыкъ келгенлеге эшиклерин ачханды.
- 1990 — СССР-де биринчи McDonald’s ресторан ачылгъанды.
- 2009 — Коми Республикада Ветеранланы юйю кюйгенди. Интернатда джашагъанла барысы да (23 къарт адам) ёртенни заманында ёлгендиле.
|
|
Джаб