ದೇವನಹಳ್ಳಿ

ದೇವನಹಳ್ಳಿ, ಇದನ್ನು "ದ್ಯಾವಂದಳ್ಳಿ", "ದೇವನದೊಡ್ಡಿ" ಮತ್ತು "ದೇವನಪುರ' ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣ ಪುರಸಭೆಯಾಗಿದೆ.^[೨] ಈ ಪಟ್ಟಣವು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಈಶಾನ್ಯಕ್ಕೆ ೪೦ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೨೫ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯು ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ ತಾಣವಾಗಿದೆ.^[೩] ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವ ಸುಮಾರು ೪೦೦ ಎಕರೆ (೧.೬ ಕಿಮೀ^೨) ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಹುಕೋಟಿ ಡಾಲರ್ ವೆಚ್ಚದ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಪಾರ್ಕ್ ಬರಲಿದೆ. ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಪಾರ್ಕ್, ಸೈನ್ಸ್ ಪಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ₹ ೧೦ ಬಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್ $ ೧೨೦ ಮಿಲಿಯನ್) ಹಣಕಾಸು ನಗರವೂ ಬರಲಿದೆ. ಹೊಸ ಉಪಗ್ರಹ ರಿಂಗ್ ರಸ್ತೆ ನಗರವನ್ನು ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಮುಂಬರುವ ₹ ೧,೫೦೦ ಬಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್ $ ೧೮ ಬಿಲಿಯನ್), ೧೨,೦೦೦ ಎಕರೆ (೪೯ ಕಿಮೀ^೨) ಬಿಐಎಎಲ್ ಐಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಪ್ರದೇಶದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಐಟಿ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ.^[೪]

ದೇವನಹಳ್ಳಿ ದೇವನದೊಡ್ಡಿ
ಪಟ್ಟಣ
ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಮಾಂಟೇಜ್ ಮೇಲಿನಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಾಕಾರವಾಗಿ: ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ, ಕೋಟೆಯಿಂದ ಪಟ್ಟಣದ ನೋಟ, ಕೋಟೆ ಗೋಡೆಗಳ ಹೊರಗಿನ ನೋಟ, ಕೋಟೆಯ ಒಳ ನೋಟ, ಡಿಮಾರ್ಟ್ ಸ್ಟೋರ್.
ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕರ್ನಾಟಕ, ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳ Show map of Karnataka ದೇವನಹಳ್ಳಿ ದೇವನಹಳ್ಳಿ (India) Show map of India
Coordinates: 13.23°N 77.7°E / 13.23; 77.7
ದೇಶ	India
ರಾಜ್ಯ	ಕರ್ನಾಟಕ
ಜಿಲ್ಲೆ	ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ
Government
• Body	ಟೌನ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್
Area
• ಪಟ್ಟಣ	೧೬ km೨ (೬ sq mi)
• Rural	೪೧೩ km೨ (೧೫೯ sq mi)
Population  (2011)
• ಪಟ್ಟಣ	೨೮,೦೫೧ [೧]
• Rural	೧,೪೬,೭೦೫
ಭಾಷೆ
• ಅಧಿಕೃತ	ಕನ್ನಡ
Time zone	UTC+5:30 (ಐಎಸ್‌ಟಿ)
ಪಿಐಎನ್	೫೬೨೧೧೦
Vehicle registration	ಕೆ‌ಎ-೪೩
Website	http://www.devanahallitown.mrc.gov.in

ಮುಂದಿನ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಒಟ್ಟು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ₹ ೨೦,೪೫೦ ಬಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್ $ ೨೫೦ ಬಿಲಿಯನ್) ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ.^[೫] ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ವಸತಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯೊಂದಿಗೆ, ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯು "ಮೈಸೂರಿನ ಹುಲಿ" ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಅವರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.^[೬]

ದೇವನಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ವಾಸ್ತವಿಕ ರಾಜಧಾನಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳ ಕಚೇರಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೬೪೮ (ಭಾರತ), ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ (೧೧ ಕಿ.ಮೀ) ಮತ್ತು ದೇವನಹಳ್ಳಿ (೧೨ ಕಿ.ಮೀ) ನಡುವೆ ವಿಶ್ವನಾಥಪುರ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದೆ.

ಇತಿಹಾಸ

ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಗಂಗವಾಡಿಯ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು, ನೊಳಂಬರು, ಪಲ್ಲವರು, ಚೋಳರು, ಹೊಯ್ಸಳರು ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರ ಆಡಳಿತಗಾರರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತು.

ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆ

ದೇವನಹಳ್ಳಿಯ ಇತ್ತೀಚಿನ ಇತಿಹಾಸವು ೧೫ ನೇ ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಹಿಂದಿನದು, ಕಾಂಜೀವರಂ (ಇಂದಿನ ಕಾಂಚೀಪುರಂ) ನಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಕುಟುಂಬವು ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟದ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿರುವ ರಾಮಸ್ವಾಮಿ ಬೆಟ್ಟದ ತಪ್ಪಲಿನ ಬಳಿ ಶಿಬಿರ ಮಾಡಿತು. ಅವರ ನಾಯಕ ರಾಣಾ ಬೈರೇಗೌಡರಿಗೆ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಸಾಹತು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರ ಮೊರಾಸು ಒಕ್ಕಲು ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಅವರು ನಂತರ ಅಹುತಿ ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ಇದನ್ನು ನಂತರ, ಆವತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಅವರ ಮಗ ಮಲ್ಲ ಬೈರೇಗೌಡರು ದೇವನಹಳ್ಳಿ, ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಸ್ಥಾಪಕರಾದ ಒಂದನೇ ಕೆಂಪೇಗೌಡರು ಸಹ ಮೊರಾಸು ಒಕ್ಕಲು ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು. ವಿಜಯನಗರದ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮಲ್ಲ ಬೈರ್‌ರವರು ೧೫೦೧ ರಲ್ಲಿ, ದೇವನದೊಡ್ಡಿ ಗ್ರಾಮದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ದೇವರಾಯನ ಒಪ್ಪಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭಿಕ ಮಣ್ಣಿನ ಕೋಟೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಅಥವಾ ದೇವಂಡಹಳ್ಳಿ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿದನು.^[೭] ಒಂದೇ ಕುಟುಂಬದ ಆಡಳಿತಗಾರರ ಸರಣಿಯು ದೇವನಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ೫೪ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಳಿತು. ದೊಡ್ಡ ಬೈರೇಗೌಡರು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಆಳಿದರು.

೧೭೪೭ ರಲ್ಲಿ, ಈ ಕೋಟೆಯು ನಂಜ ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಕೈಗೆ ಸೇರಿತು. ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, ಹೈದರಾಲಿಯು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ. ಅವನ ಮಗ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಇಲ್ಲಿಯೇ ಜನಿಸಿದನು. ಹೈದರಾಲಿಯು ಅಂಡಾಕಾರದ ಕಲ್ಲನ್ನು ಬಳಸಿ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಇದರ ಸುತ್ತಲೂ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಕೊತ್ತಲಗಳು ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕ್ಯಾವಲಿಯರ್‌ಗಳಿವೆ. ೧೭೯೧ ರಲ್ಲಿ, ಮೂರನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧದ ಭಾಗವಾಗಿ ಲಾರ್ಡ್ ಕಾರ್ನ್ವಾಲಿಸ್ ಮುತ್ತಿಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇದು ಅಪೂರ್ಣವಾಗಿತ್ತು.

೨೧ ನೇ ಶತಮಾನ

ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಂಕೀರ್ಣ

೨೦೨೩ ರಲ್ಲಿ, ಫಾಕ್ಸ್ಕಾನ್ ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ೩೦೦ ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿತು ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನಾ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಲು ೨೧,೯೧೧ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್ $ ೨.೬ ಬಿಲಿಯನ್) ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದೆ.^[೮][೯] ಬೋಯಿಂಗ್ ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ೪೩ ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ₹ ೧,೬೦೦ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್ $ ೧೯೦ ಮಿಲಿಯನ್) ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದೆ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಹೊರಗೆ ಬೋಯಿಂಗ್‌ಗೆ ಅತಿದೊಡ್ಡ ತಾಣವಾಗಿದೆ.^[೧೦]

ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ

ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಜೊತೆಗೆ, ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಮುಂಬರುವ ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.^[೧೧] ಇದು ೭೪ ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ೨೦೨೭ ರಲ್ಲಿ, ತೆರೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.^[೧೨]

ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ

೨೦೨೧ ರ ಭಾರತದ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ,^[೧೩] ದೇವನಹಳ್ಳಿಯು ೨೩,೧೯೦ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪುರುಷರು ೫೨% ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ೪೮% ರಷ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಸರಾಸರಿ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣವು ೬೬% ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೫೯.೫% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಪುರುಷ ಸಾಕ್ಷರತೆ ೭೩% ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಸಾಕ್ಷರತೆ ೫೮% ಆಗಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೧೨% ರಷ್ಟು ೬ ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನವರು.

ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ

ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಕೇವಲ ಒಂದು ಗಂಟೆಯ ಪ್ರಯಾಣ. ಬೆಂಗಳೂರು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು ನೀಡಿದ ಉತ್ತೇಜನದಿಂದಾಗಿ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪ್ರವಾಸಿಗರ ದಟ್ಟಣೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.

ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ (ವಿಷ್ಣು) ದೇವಸ್ಥಾನ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆಯು ನಂತರದ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಅವಧಿಗೆ ಸೇರಿದೆ.

ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆ

ಹನ್ನೆರಡು ಕೊತ್ತಲಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ೨೦ ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆಯು ೧೫ ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ ಆಳುವ ರಾಜವಂಶಗಳು ಹೊಂದಿದ್ದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ.^[೧೪]

ಕೋಟೆ ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ

ಕೋಟೆಯೊಳಗೆ ದೋಷರಹಿತ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹಲವಾರು ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಎಲ್ಲಾ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ, ವೇಣುಗೋಪಾಲ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಹೆಚ್ಚು ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಮತ್ತು ಹಳೆಯದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಅಂಗಳವು ವಿಶಾಲವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ರಾಮಾಯಣದ ವಿವಿಧ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಸುಂದರವಾದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ.

ಇತರ ದೇವಾಲಯಗಳು

ಹತ್ತಿರದ ಸಿದ್ಧಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಅಷ್ಟೇ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಚಂದ್ರಮೌಳೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕೂಟೆ ಮಾರಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಚಿಕ್ಕೇರೆ ಆಂಜನೇಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ನಂಜುಂಡೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ವೀರಭದ್ರಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ರಂಗನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕಾಳಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ, ರಾಘವೇಂದ್ರಸ್ವಾಮಿ ಮಠ, ಮಹಾಂತ ಮಠ, ಬಾಲಗೋಪಾಲ (ಹಳೆಯ), ನಗರೇಶ್ವರ, ಬಸವೇಶ್ವರ, ಜೈನ ದೇವಾಲಯಗಳು ಇತರ ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳಗಳಾಗಿವೆ.^[೧೫]

ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ದಿವಾನ್ ಪೂರ್ಣಯ್ಯ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುವ ಸರೋವರ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ದೊಡ್ಡ ಕೊಳವಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಆಂಜನೇಯನನ್ನು ಸರೋವರಾಂಜನೇಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ

ಮೈಸೂರು ಸುಲ್ತಾನ್ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆ ರಕ್ಷಿಸಿದ ಸ್ಥಳ.

ಕೋಟೆಯ ಒಳಗೆ, ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ತಮ್ಮ ಮನೆ ಎಂದು ಕರೆದ ಸ್ಥಳ ಇದಾಗಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ಜನಿಸಿದರು. ಕೋಟೆಯ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಈಗ ಸ್ಮಾರಕವಿದೆ.^[೧೬] ಇದು ಸುಮಾರು ಆರು ಅಡಿ ಎತ್ತರವಿದ್ದು, ಕಂಬಗಳ ಆವರಣ ಮತ್ತು ಚೌಕಾಕಾರದ ಮೇಲ್ಭಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿನ ಫಲಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಖಾಸ್ ಬಾಗ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪ್ರದೇಶವು ಈಗ ಅನೇಕ ಹುಣಸೆ ಮರಗಳು, ಕೆಲವು ಮಾವಿನ ಮರಗಳು ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಒಣಗಿದ ಕೊಳವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮನಮೋಹಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಟಿಪ್ಪುವಿನ ಖಾಸಗಿ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿತ್ತು.

ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ

ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ

ಟರ್ಮಿನಲ್ ೧

೨೪ ಮೇ ೨೦೦೮ ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು ದೇವನಹಳ್ಳಿಯ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ೫ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೩.೧ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಟರ್ಮಿನಲ್ ಅನ್ನು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ೧೨ ಮಿಲಿಯನ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ೧೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೪೪ ರಲ್ಲಿ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಕಹಳೆ ವಿನಿಮಯದಲ್ಲಿ ಎಡ ನಿರ್ಗಮನವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು.^[೧೭]

ಏರ್‌ಏಷ್ಯಾ ಇಂಡಿಯಾ ತನ್ನ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿರುವ ಆಲ್ಫಾ ೩ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದೆ.

ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨

ಕೆಐಎನ ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨ ಅನ್ನು ಅಮೆರಿಕದ ಚಿಕಾಗೋ ಮೂಲದ ಸ್ಕಿಡ್ಮೋರ್, ಓವಿಂಗ್ಸ್ & ಮೆರಿಲ್ (ಎಸ್ಒಎಂ) ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದೆ.^{[೧೮][೧೯][೨೦][೨೧][೨೨]} ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨೫೫,೦೦೦ ಚದರ ಮೀಟರ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು "ಉದ್ಯಾನದಲ್ಲಿನ ಟರ್ಮಿನಲ್" ಆಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಛಾಯಾಂಕಣ

• 
  ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಕಂಬಗಳ ವಿವರ, ಗಂಗವರಂ, ಚೌಡಪ್ಪನಹಳ್ಳಿ, ದೇವನಹಳ್ಳಿ, ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆ.^[೨೩]

• 
• 
• 
• 

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

1. "Census Data Handbook 2011" (PDF). Retrieved 29 September 2023.
2. "Office of the Deputy Commissioner Bangaluru Rural District". Archived from the original on 19 June 2016. Retrieved 20 June 2016.
3. "Karnataka approves Rs 943bn investment projects". iGovernment.in. 2010-03-30. Archived from the original on 2012-02-28. Retrieved 2013-08-18.
4. "Karnataka / Bangalore News : State Cabinet approves IT park near Devanahalli airport". The Hindu. 2010-01-29. Archived from the original on 2010-02-01. Retrieved 2013-08-18.
5. "Devanahalli aerospace park & SEZ gathering steam". Deccanherald.com. Retrieved 2013-08-18.
6. Hasan, Mohibbul (2005). History of Tipu Sultan. Aakar Books. p. 6. ISBN 81-87879-57-2. Retrieved 19 January 2013.
7. Gazetteer of Bangalore (1875). 1875. pp. 57–58. Retrieved 26 March 2024.
8. "iPhone maker Foxconn buys huge site in Devanahalli". The Hindu. Retrieved 2013-04-28.
9. "Foxconn receives Karnataka approval for additional investment of Rs. 13,911 crore". The Economic Times. Retrieved 2013-04-28.
10. "Boeing India to open its largest facility outside the US in Bengaluru". Moneycontrol. Retrieved 2013-04-28.
11. "WTC Devanahalli". World Trade Centers Association. Retrieved 2024-04-28.
12. "Upcoming tech parks in Bengaluru; over 25 mega projects to transform North B'luru". International Business Times. Retrieved 2024-04-28.
13. "Census of India 2001: Data from the 2001 Census, including cities, villages and towns (Provisional)". Census Commission of India. Archived from the original on 2004-06-16. Retrieved 2008-11-01.
14. "Devanahalli Fort & Venugopala Swamy Temple, Bangalore Rural, Karnataka".
15. Indrani (2008-05-23). "i Share: Temples in Devanahalli". Isharethese.com. Retrieved 2013-08-18.
16. "Devanahalli Fort – A Fort Guarding Yesteryear's Grandeur". 15 January 2014.
17. "AirAsia_India_Statement.pdf" (PDF). AirAsia India. 2016-10-31. Registered and Corporate Office Ground Floor, Alpha 3 Kempegowda International Airport Devanahalli, Bengaluru – 560300 Karnataka, India
18. "SOM's Design for New Garden Terminal at Kempegowda International Airport in Bengaluru, India Unveiled". Skidmore, Owings & Merrill (SOM).
19. "Kempegowda International Airport Bengaluru – Terminal 2". Skidmore, Owings & Merrill (SOM).
20. "SOM designs "terminal in a garden" for Bangalore airport". Dezeen.
21. "Kempegowda International Airport Bengaluru / Skidmore, Owings & Merrill + Enter Projects Asia". ArchDaily.
22. "Bengaluru's Kempegowda International Airport T2 is a 'terminal in a garden'". Architectural Digest.
23. Rice, Benjamin Lewis (1894). Epigraphia Carnatica: Volume IX: Inscriptions in the Bangalore District. Mysore State, British India: Mysore Department of Archaeology. Retrieved 14 July 2015.

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿ

• Rs 2.5k cr mega rail terminal to come up at Devanahalli The New Indian Express