ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್

ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ (pronounced /tʃiːˈtʃɛn iːˈtsɑː/;^[1] Yucatec Maya: [Chi'ch'èen Ìitsha'] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help),^[2] "ಇದು ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಜಲವೇಗದ ಬಾವಿಯಲ್ಲಿದ್ದಇಟ್ಜಾ") ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಅತಿದೊಡ್ಡಪೂರ್ವ-ಕೊಲಂಬಿಯನ್ ನಪುರಾತತ್ವ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಾಯಾ ನಾಗರಿಕತೆ ಯಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.ಇದು ಉತ್ತರದ ಯುಕಾಟಾನ್ ದ್ವೀಪ,ದ ಮಧ್ಯ ನೆಲೆಸಿದ್ದು ಯುಕಾಟಾನ್ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿದೆ, ಇಂದಿನ-ಕಾಲದ ಮೆಕ್ಸಿಕೊದಲ್ಲಿದೆ

ಯುನೆಸ್ಕೊ ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣ

Pre-Hispanic City of Chichen-Itza
ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ನಮೂದಾಗಿರುವ ಹೆಸರು
ಪ್ರಕಾರ	Cultural
ಮಾನದಂಡಗಳು	i, ii, iii
ಉಲ್ಲೇಖ	483
ಯುನೆಸ್ಕೊ ಪ್ರದೇಶ	Latin America and the Caribbean
ದಾಖಲೆಯ ಇತಿಹಾಸ
Inscription	1988 (12th ಸಮಾವೇಶ)

ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರಧಾನ ನಕ್ಷೆ.

ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಉತ್ತರ ಮಾಯಾದ ಇಳಿಜಾರು ಕಣಿವೆ ಪ್ರದೇಶದ ಹಿಂದಿನಲೇಟ್ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ ನಲ್ಲಿದ್ದು ಅದರ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಾನ ಟೆರ್ಮಿನಲ್ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ ಮೂಲಕ ಹಾದು ಹೋಗುತ್ತದೆ.ಅಲ್ಲದೇ ಅದರ ಪೂರ್ವ ಆರಂಭಿಕ ಪೊಸ್ಟ್ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶದ ಹವಾಗುಣದ ಪುರಾತತ್ವದ ಶೈಲಿಗಳನ್ನು ಕಣ್ಮುಂದೆ ತರುತ್ತದೆ.ಅದನ್ನು "ಮೆಕ್ಸಿಕನೈಸ್ಡ್ "ಎಂದೂ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.ಕೇಂದ್ರ ಮಿಕ್ಸಿಕೊ ಭಾಗದಲ್ಲಿನ ಪೂಕ್ ವರೆಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ಶೈಲಿಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸುತ್ತವೆ.ಉತ್ತರ ಇಳಿಜಾರು ಪ್ರದೇಶದ ಪೂಕ್ ಮಾಯಾ ಸ್ಥಳದ ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ ಶೈಲಿಗಳ ಅಸ್ತಿತ್ವವು ಈ ಹಿಂದಿನ ನೇರ ವಲಸೆಯಿಂದ ಅದರ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತವೆ.ಇಲ್ಲವೆ ಅದು ಕೇಂದ್ರ ಮಿಕ್ಸಿಕೊದ ವಿಜಯದ ಗುರುತಾಗಿಯೂ ಇರಬಹುದು.ಆದರೆ ಕೆಲವು ಸಮಕಾಲೀನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರ ಮೇರೆಗೆ ಈ ಮಾಯಾ-ರಹಿತ ಶೈಲಿಗಳು ಬಹುಶಃ ಆಗಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿಭಜನೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸುತ್ತವೆ.

ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ದ ಹಾಳು ಅವಶೇಷಗಳು ಫೆಡೆರಲ ನ ಆಸ್ತಿಯಾಗಿವೆ.ಇವುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಆ ಪುರಾತತ್ವದ ಸ್ಮರಣಿಕೆಗಳನ್ನು ಮೆಕ್ಸಿಕೊದ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟುಟೊ ನ್ಯಾಸಿಯೊನಿಲ್ ಡೆ ಅಂಟ್ರೊಪೊಲೊಜಿಯಾ ಹಿಸ್ಟೊರಿಯಾ (ನ್ಯಾಶನಲ್ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟುಟ್ ಆಫ್ ಅಂಥ್ರೊಪೊಲಾಜಿ ಅಂಡ್ ಹಿಸ್ಟರಿ , INAH) ರಕ್ಷಿಸಿ ತನ್ನ ಉಸ್ತುವಾರಿಯಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದೆ. ಈ ಭೂಮಿಯು ಸ್ಮಾರಕಗಳ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು ಹಲವಾರು ದಿನಗಳ ವರೆಗೆ ಅಂದರೆ 2010 ಮಾರ್ಚ್ 29 ವರೆಗೆ ಖಾಸಗಿ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿತ್ತು.ನಂತರ ಇದನ್ನು ಯುಕಾಟಾನ್ ರಾಜ್ಯ ಖರೀದಿಸಿ ತನ್ನ ಸುಪರ್ದಿಗೆ ಪಡೆಯಿತು.^[3]

ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಅದರ ಶೈಲಿಯ ಹಿರಿಮೆ

ಗರಿಗಳಿರುವ ಸರ್ಪದ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ El ಕ್ಯಸ್ಟಿಲ್ಲೊದ ಸ್ಟೇರ್ ಕೇಸ್

ಈ ಮಾಯಾ ಎಂಬ ಹೆಸರು "ಚಿಚೆ'ಎನ್ ಇಟ್ಜಾ " ಅಂದರೆ "ಇಟ್ಜಾದ ಮುಖಭಾಗದ ಆಳದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ." ಇಲ್ಲಿ ಚಿ, ಎಂದರೆ "ಬಾವಿ" ಅಥವಾ"ಅಂಚು", ಮತ್ತು ಚ್'ಎ'ಎನ್, ಅಂದರೆ"ಬಾವಿ." ಇಟ್ಜಾವೆಂಬುದು ಹಿಂದಿನ ಜನಾಂಗವೊಂದರ ಪೀಳಿಗೆಯ ಸಮೂಹ, ಆಗಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಪರ್ಯಾಯ ದ್ವೀಪದ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಪಡೆದಿತ್ತು. ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಈ ಹೆಸರನ್ನು ಮಾಯಾ ಇಟ್ಜ್, ನಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ.ಇದರರ್ಥ "ಮಾಯೆ," ಮತ್ತು (ಹ)ಎ, ಅಂದರೆ"ಜಲರಾಶಿ." ಇಟ್ಜಾ ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಯಾನಿಶ್ ನಲ್ಲಿ "ಬ್ರುಜಾಸ್ ಡೆಲ್ ಅಗ್ವಾ (ನೀರಿನ ಮಾಂತ್ರಿಕ ಹರಿವು)"ಆದರೆ ಪೂರ್ಣಾರ್ಥವೆಂದರೆ ಜಲ ಮಾಂತ್ರಿಕರು ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು.^{[ಸೂಕ್ತ ಉಲ್ಲೇಖನ ಬೇಕು]}

ಈ ಹೆಸರು ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ನಲ್ಲಿ ಚಿಚೆನ್ ಇಟ್ಜಾ ಅದನ್ನು ಇನ್ನೊಂದು ಅನುವಾದವನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಅದರ ಹೆಸರಿನ ಅಂತ್ಯದ ಪದಗುಚ್ಛವನ್ನು ಒಂದೇ ತೆರನಾಗಿ ಉಚ್ಚಾರ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇನ್ನುಳಿದ ಆದ್ಯತಾ ಶಬ್ದವೆಂದರೆ ಅಕ್ಷರ ಸಂಯೋಜನೆ ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಆಗಿದ್ದರೂ ಅದನ್ನು ಮಾಯಾ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಚಿಚೆನ್ ಇಟ್ಜಾ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.(ಅದರ ಉಚ್ಚಾರ ಹೀಗಿದೆ[tʃitʃʼen itsáʔ]) ಈ ರಚನೆಯ ಧ್ವನಿಸ್ವರವು ಚ್ ' ಮತ್ತು ಚ್ 'ಇದು ಮೂಲ ಶಬ್ದ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಚ್ 'ಎ'ಎನ್ ಎಂದೂ ಪದ ಉಚ್ಛರಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.ಇದರಲ್ಲಿ 'ಇ'ಎಂಬುದು ತಟಸ್ಥವಾಗಿರದೇ ಮಾಯಾ ಶಬ್ದೋಚ್ಛಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಅದರಲ್ಲಿ ಮಾಯಾ ದ ಭಾವಸೂಚಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ).ಇಲ್ಲಿ ಕಂಠ ಧ್ವನಿ ಬಳಕೆಯ ಪರಿಣಾಮ ಇದರಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ, ಈ ಪದ "ಇಟ್ಜಾ'" ನಲ್ಲಿನ ಕೊನೆಗೆ ಉಚ್ಚರಿಸುವ 'ಎ'ಅಕ್ಷರದ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತು ಕೊಡಲಾಗುತ್ತದೆ.ಅದರ ನಂತರ ಧ್ವನಿಸ್ವರಾಚರಣೆಯ ಪೂರ್ಣವಿರಾಮ ಬರುತ್ತದೆ.(ಇದು ಅಪೊಸ್ಟ್ರೊಫಿ ಅಥವಾ ಪ್ರತ್ಯಯ ಪದದ ಸೂಚನೆಯಾಗಿದೆ).

ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಲಾಮ್ ಬಲಾಮ್ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷಿ ದೊರಕಿದ್ದು ,ಉತ್ತರದ ಯಾಕಟಾನ್ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಇಟ್ಜಾ ಅವರ ಜನಾಂಗೀಯ ಆಗಮನಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ಈ ಜಾಗೆಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಹೆಸರಿತ್ತು. ಈ ಹೆಸರನ್ನು ಉಚ್ಚರಿಸಲು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ ಯಾಕೆಂದರೆ ಇದರ ಅಕ್ಷರ ಸಂಯೋಜನೆಯು ಜಟಿಲವಾಗಿದ್ದು ಇದನ್ನು ಉಕ್ ^[4] ಯಾಬ್ನಾಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ,ಇಲ್ಲವೆ ಉಕ್ ಹಬ್ ^[5] ನಾಲ್ ಅಥವಾ ^[6] ಉಕ್ ಅಬ್ನಾಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ”ಆದರೆ ಕೆಲವು ಮೂಲಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಮೊದಲ ಶಬ್ದವೆಂದರೆ ಏಳು ಎಂದರ್ಥ,ಆದರೆ ಇನ್ನುಳಿದ ಪದಗುಚ್ಛದ ಅನುವಾದದ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನೂ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.ಇದರಲ್ಲಿ ಅನುವಾದಗಳು "ಸೆವೆನ್ ಬುಶಿಸ್ ","ಸೆವೆನ್ ಗ್ರೇಟ್ ಹೌಸಿಸ್ "ಅಥವಾ ಸೆವೆನ್ ಲೈನ್ಸ್ ಆಫ್ ಅಬ್ನಾಲ್ " ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಇತಿಹಾಸ

ಸಿನೋಟ್ ಸಾಗ್ರಡೊ. (ಜಲರಾಶಿ ಭಾಗ

ಉತ್ತರ ಯುಕಾಟಾನ್ ರಾಜ್ಯವು ಹೆಚ್ಚು ಶುಷ್ಕ ಭೂಮಿ ಹೊಂದಿದ್ದು,ಆಂತರಿಕ ನದಿಗಳು ಅಂತರ್ಮುಖಿಯಾಗಿ ಹರಿಯುತ್ತಿವೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ದೊಡ್ಡ ನೈಸರ್ಗಿಕ ನೀರಿನ ಹೊಂಡಗಳಿದ್ದು ಅವುಗಳನ್ನು ಅಂತರ್ಜಲರಾಶಿ ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.ಇವುಗಳು ಚೆಚಿನಿಯಾಕ್ಕೆ ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ಬೇಕಾಗುವ ಸಾಕಷ್ಟು ನೀರಿನ ಪೂರೈಕೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ.ಹೀಗಾಗಿ ಇದು ಜನವಸತಿಗೆ ಆಕರ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಈ ಎರಡು ಜಲಸಂಗ್ರಹಗಳ ಜಲರಾಶಿಯಲ್ಲಿ "ಸೆನೊಟೆ ಸಗಾರ್ಡೊ " ಅಥವಾ ಪವಿತ್ರ ಜಲರಾಶಿ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ.(ಇದನ್ನೇ ಬಹುದಿನಗಳಿಂದ ಪವಿತ್ರ ಬಾವಿ ಇಲ್ಲವೆ ತ್ಯಾಗದ ಬಾವಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ)ಇದೀಗ ಬಹಳ ಪ್ರಸಿದ್ದಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಇದರ ಯುದ್ದದ ಗೆಲುವಿನ ನಂತರದ ಸಂದರ್ಭದ ಮೂಲಗಳ ಪ್ರಕಾರ (ಮಾಯಾ ಮತ್ತು ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ )ಆಗ ಪೂರ್ವ ಕೊಲಂಬಿಯನ್ ಮಾಯಾ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆ ಜಲರಾಶಿಯಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಅಮೂಲ್ಯ ವಸ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಮಾನವ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಬಲಿಕೊಟ್ಟು ಮಾಯಾ ವರುಣ ದೇವ ಚಾಕ್ ನನ್ನು ತೃಪ್ತಿಪಡಿಸಲು ಮಳೆ ಬರಿಸಲಾಯಿತೆಂಬ ನಂಬಿಕೆಯೂ ಇದೆ. ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಹರ್ಬೆರ್ಟ್ ಥಾಂಪ್ಸನ್ ಇದನ್ನು 1904 ರಿಂದ1910,ರ ವರೆಗೆ ಈ ಹೊಂಡದ ಜಲರಾಶಿಯಲ್ಲಿನ ಸೆನೊಟೆ ಸ್ಯಾಗ್ರಾಡೊ ದ ಹೂಳೆತ್ತುವ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡಿಸಿದ.ಅದರಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಪುರಾತನ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳಾದ ಚಿನ್ನ, ಹಳೆ ರತ್ನ, ಪಾತ್ರೆಗಳು, ಮತ್ತುಸುವಾಸಿತ ವಸ್ತು,ಗಳಲ್ಲದೇ ಮಾನವ ದೇಹದ ಅವಶೇಷಗಳು ದೊರೆತಿವೆ.^[7] ಇತ್ತೀಚಿನ ಅಧ್ಯಯನದ ಪ್ರಕಾರ ಮನುಷ್ಯನ ದೊರೆತ ಅವಶೇಷ ಗಮನಿಸಿದರೆ ಅವು ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೀವವನ್ನು ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿರುವಾಗ ಉಂಟಾದ ಗಾಯಗಳಂತೆ ಗೋಚರಿಸಿವೆ.^[8]

ಕುಕಲ್ಕ್ಯಾನ್ ಜಾಗೋರ್ ಥ್ರೋನ್ "El ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲೋ"ದ ಆಂತರಿಕ ದೇವಾಲಯ.

ಮೇಲೇರಿಕೆ, ಉನ್ನತೀಕರಣ

ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ದರ್ಜೆ ಪಡೆಯಿತು.ಆರಂಭಿಕ ಉನ್ನತ ಕಾಲಮಾನದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತೀಕರಣ ಹೊಂದಿತು. (ಸುಮಾರು 600 AD) ಅದಲ್ಲದೇ ನಂತರದ ಉನ್ನತಿಕರಣದ ಕಾಲಮಾನದಲ್ಲೂ ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ಅವಧಿಯ ಉನ್ನತಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ.ನಂತರ ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಖ್ಯಾತವಾಯಿತು.ಇದರಿಂದಾಗಿ ಇದು ಬಹುತೇಕ ರಾಜಕೀಯ,ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಭಾಗದ ಮಾಯಾ ಇಳಿಜಾರು ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ ಇದು ತನ್ನ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಚೆಚಿನಿಟ್ಜಾದ ಸಹಬಾಂಧ್ಯವು ಅದರ ಇಳಿಮುಖ ಮತ್ತು ಅದರ ವಿಭಜನೆ ಅವಧಿಯಲ್ಲೂ ಅದು ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದ ಮಾಯಾ ಇಳಿಜಾರು ಕಣಿವೆ ಪ್ರದೇಶದ ಸ್ಥಳಗಳಾದ ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಟಿಕಾಲ್ ಇತ್ಯಾದಿ.

ಕೆಲವು ಜನಾಂಗ ಇತಿಹಾಸದ ಮೂಲಗಳ ಪ್ರಕಾರ 987 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಟೊಲ್ಟೆಕ್ ಆಳರಸ ಟೊಪಿಲ್ಟಜಿನ್ ಅಕಾಟಲ್ ಕ್ವಿಜಾಲ್ಕೊಟಾ ಎಂಬಾತ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಮೆಕ್ಸಿಕೊದಿಂದ ಸೈನ್ಯಪಡೆಯೊಂದಿಗೆ ಬಂದು (ಅಲ್ಲದೇ ಸ್ಥಳೀಯ ಮಾಯಾ ಮಿತ್ರಕೂಟವೂ ಅವನೊಂದಿಗಿತ್ತು) ನಂತರ ಆತ ಚೆಚೆನಿಟ್ಜಾವನ್ನು ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ ಟುಲಾ ಎಂಬುದನ್ನು ಎರಡನೆಯ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿಸಿದ. ಇಲ್ಲಿನ ಕಲೆ ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಡ ವಾಸ್ತು ವಿನ್ಯಾಸ ಶೈಲಿಗಳು ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಮಾಯಾ ಮತ್ತು ಟೊಲ್ಟೆಕ್ ಎರಡೂ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಹೇಗೆಯಾದರೂ ಇತ್ತೀಚಿನ ಚೆಚಿನಿಟ್ಜಾದ ಮರು ದಿನಾಂಕ ಗಮನಿಸಿದರೆ (ಕೆಳಗೆ ನೋಡಿ)ಚೆಚಿನಿಟ್ಜಾ ಈ ಹಿಂದಿನ/ಅವಧಿಗಿಂತ ಮೊದಲ ಉನ್ನತೀಕರಣದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿರುವ ಕ್ಷೇತ್ರ ಪರಿಚಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.ಅದೇ ರೀತಿ ಟುಲಾ ಆರಂಭಿಕ ಉನ್ನತೀಕರಣದ ನಂತರದ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ.(ಹೀಗೆ ಅದು ಅಧ್ಯಯನದ ದಿಕ್ಕನ್ನು ಪ್ರಭಾವದೊಂದಿಗೆ ಬದಲಾವಣೆಗೊಳಪಡಿಸುತ್ತದೆ.)

ರಾಜಕೀಯ ಸಂಘಟನೆ

ಸಾವಿರ ಯೋಧರ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ವಿಭಾಗಗಳು.

ಹಲವಾರು ಪುರಾತತ್ವಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ 1980 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಮಾಯಾ ರಾಜಕೀಯತೆ ಆರಂಭಿಕ ಉನ್ನತಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಯಾವುದೇ ಏಕೈಕ ರಾಜನಿಂದ ಆಳಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಒಂದೇ ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಪ್ರಾದೇಶಿಕತೆ ಯಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ.ಎಂಬುದು ಧೃಡವಾಗಿದೆ. ಬದಲಾಗಿ ನಗರದ ರಾಜಕೀಯ ಸಂಘಟನೆಯು "ಮಲ್ಟೆಪಾಲ್ " ನಿಂದ ರಚಿತ ಪದ್ದತಿಯಾಗಿರಬೇಕಿತ್ತು.ಆದರೆ ಇದು ಉನ್ನತ ಶ್ರೇಣಿಯ ಸದಸ್ಯರ ಸಮೂಹಯುಳ್ಳ ಜನರಿಂದ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತಿತ್ತು.^[9] ಈ ಪದ್ದತಿಯು 1990 ರಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತಾದರೂ ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸಂಶೋಧನೆಯಿಂದಾಗಿ ಈ "ಮಲ್ಟೆಪಲ್ " ಪದ್ದತಿಯು ಎಲ್ಲರಿಂದ ಪ್ರಶ್ನೆಗೊಳಗಾಗುತ್ತಿದೆ.ಇದರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಉತ್ತಮ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ತರಬೇಕಾದರೆ ಇದರಲ್ಲಿನ ಅನುಮಾನಗಳನ್ನು ಹೊಡೆದು ಹಾಕಿತು. ಸದ್ಯದ ಮಾಯಾ ಕುಶಲತೆಯ ಸೂತ್ರಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮಾದರಿಗಳಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ.ಮಾಯಾ ರಾಜ್ಯಾಡಳಿತದ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟವು ದಕ್ಷಿಣ ಕೆಳ ಇಳಿಜಾರು ಭಾಗವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.^[10]

ಆರ್ಥಿಕತೆ

ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ಆರ್ಥಿಕ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಯಾವಾಗಲೂ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.ಉತ್ತರ ಮಾಯಾ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ದೂರದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಅದು ನೆಲೆಯಾದರೂ ಅದು ತನ್ನ ಹೆಸರು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಸುತ್ತಲೂ ನೀರು ಆವರಿಸಿರುವ ದ್ವೀಪದ ವ್ಯಾಪಾರ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಅದು ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದೆ.ಈ ಜಲಾವೃತ್ತ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಇಂಬು ನೀಡಿದೆ.ಅದರ ಬಂದರು ಇಸ್ಲಾ ಕೆರಿಟೋಜ್ ,ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅದು ವ್ಯಾಪಾರಿ ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗೆ ಹಾದಿ ಕಂಡುಕೊಂಡಿದೆ. ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ತನ್ನ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಮೆಕ್ಸಿಕೊ (ಆಬ್ಸಿಡಿಯನ್) ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದ ಕೇಂದ್ರ ಅಮೆರಿಕಾ (ಗೊಲ್ಡ್) ನಿಂದಾಗಿ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.

ಇಳಿಮುಖ

ಹಳೆಯ ಮಾಯಾ ಕಾಲಮಾನದ ಗತಿಯನ್ನು ಅವಲೋಕಿಸಿದಾಗ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ,ಚಿಲಾಮ್ ಬಲಾಮ್ ಚುಮೆಯೆಲ್), ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಅದರ ಆಡಳಿತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ವಿವರ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.ಹುನಾಕ್ ಸೀಲ್ ಎಂಬಾತನ ಮಾಯಾಪಾನ್,ಆಡಳಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ನ್ನು 13 ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದುಕೊಂಡನು. ಹುನಾಕ್ ಸೀಲ್ ಎಂಬಾತ ತನ್ನ ಆಡಳಿತದಲ್ಲೇ ಸ್ವತಃ ಗೆದ್ದು ತನ್ನ ಸ್ವಯಂ ಪ್ರವಾದಿತನದ ಶೌರ್ಯವನ್ನು ತೋರಿದ. ಆಗಿನ ಆಚರಣೆ ಪ್ರಕಾರ ಅಲ್ಲಿನ ಜಲರಾಶಿಯ ಬಾವಿಗೆ (ಸಿನೊಟ್ ಸಾಗ್ರಾಡೊ) ತಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತಾನೋ ಆತ ಬದುಕಿದರೆ ಒಬ್ಬ ಪ್ರವಾದಿಯಾಗಿ ಹೊರಬರುತ್ತಾನೆಂಬುದು ಆಗಿನ ಜನರ ನಂಬಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಈ ಸಮಾರಂಭವೊಂದರಲ್ಲಿ ಹಳೆಯ ಕಾಲಮಾನದ ಗತಿ ವಿಧಿಗಳ ಗಮನಿಸಿದರೆ ಅಲ್ಲಿ ಬದುಕುಲಿದವರೇ ಇರಲಿಲ್ಲ.ಆಗ ಹುನಾಕ್ ಸೀಲ್ ಸಿನೊಟ್ ಸಾಗ್ರಾಡೊದಲ್ಲಿ ನುಸುಳಿದ,ನಂತರ ಹೊರಬಂದಾಗ ಆತ ತನ್ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ತಾನೇ ಪ್ರವಾದಿತ್ವದ ಉನ್ನತಿ ಪಡೆದ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ

ಅದರೆ ಆಗಿನ ಪುರಾತತ್ವದ ಸರ್ವೆ ಪ್ರಕಾರ ಚೆಚಿನಿಟ್ಜ್ ವನ್ನು ದಾಳಿಮಾಡಿ ಲೂಟಿ ^[11] ಮಾಡಲಾಯಿತು;ಆದರೆ ಇದು ಮಾಯಾಪಾನ್ ಆಡಳಿತದ ಕೆಲಸವಲ್ಲ ಎಂಬುದರ ಸಾಕ್ಷ್ಯವೂ ಇದೆ. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಚೆಚಿನಿಟ್ಜ್ ಒಂದು ನಗರ ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಪುರಾತತ್ವದ ಸರ್ವೆ ಪ್ರಕಾರ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ AD 1000,ಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಇಳಿಕೆ ಕಂಡಿತೆನ್ನಬಹುದು.ಅಂದರೆ ಮಾಯಾಪಾನ್ ಆಡಳಿತದ ಎರಡು ಶತಮಾನಗಳಿಗೆ ಮುಂಚೆ ಇದು ತನ್ನ ಅವನತಿ ಕಂಡಿತ್ತು.^[12] ಸದ್ಯ ಮಾಯಾಪಾನ್ ವಲಯದ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಈ ಪುರಾತನ ಇತಿಹಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಬಹ್ದುದೆಂಬ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಇದೆ.

ಯಾವಾಗ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ "ಕುಸಿಯಿತೋ" (ಅಂದರೆ ನಾಗರಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಸ್ತಬ್ದಗೊಂಡು ಅಲ್ಲಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಕ್ಷೀಣಿಸತೊಡಗಿತು).ಆದರೆ ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತ್ಯಜಿಸಿ ಬಯಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇದರ ವಿಜಯದ-ನಂತರದ ಮೂಲಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಮಾಯಾ ಮತ್ತುಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಗಳ ಅವದಿಯಲ್ಲಿ ಸಿನೊಟ್ ಸಾಗ್ರಾಡೊ (ಜಲರಾಶಿ ಅಂತರ್ಕೊಳ) ಯಾವಾಗಲೂ ತನ್ನ ಪವಿತ್ರ ಯಾತ್ರಿ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.

ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ರ ಆಗಮನ

ಆಗ 1526 ರಲ್ಲಿಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಗೆದ್ದುಕೊಂಡ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ಡೆ ಮೊಂಟೆಜೊ (ಗ್ರಿಜೆಲ್ವಾ ಮತ್ತು ಕೊರ್ತೇಜ್ ಗಳ ದಾಳಿಗಳ ಪ್ರಸಿದ್ದ ನೇತಾರ) ಇದರ ಗೆಲುವಿನ ನಂತರ ಆತ ಸ್ಪೇನ್ ರಾಜನಲ್ಲಿ ಯುಕಾಟಾನ್ ನ ಉತ್ತರದಾಯಿತ್ವ ವಹಿಸಿಕೊ ಎಂದು ಭಿನ್ನವಿಸಿಕೊಂಡ. ಆತನ ಮೊದಲ ಪ್ರಚಾರವು 1527,ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಯುಕಾಟಾನ್ ನ ಎಲ್ಲಾ ದ್ವೀಪ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಪೂರ್ಣಒಳಗೊಳಿಸಿತ್ತು.ತನ್ನ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಕಳಿಸಿದನಾದರೂ ಕೇವಲ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಕೋಟೆ ಕ್ಸಮಾಹಾ ',ಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿತ್ತು.ಅದರ ಬಳಿ ಇರುವ ಪ್ರದೇಶ ಅಂದರೆ ಸದ್ಯ ದಕ್ಷಿಣದ ಕಾಂಕುನ್ ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿದೆ. ಮೊಂಟೊಜೊ ಯುಕಾಟಾನ್ ಗೆ 1531 ರಲ್ಲಿ ಮರಳಿದ.ತನ್ನೆಲ್ಲಾ ಮೊದಲಿನ ಶಕ್ತಿಗಳ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿಸಿ ತನ್ನ ಪ್ರಧಾನ ಕ್ಯಾಂಪ್ ಮೂಲವನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿಯ ಕ್ಯಾಂಪೆಚೆಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡ.^[13] ಆತ ತನ್ನ ಪುತ್ರ, ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ಮೊಂಟಾಜೊ ಕಿರಿಯವನಾದವನನ್ನು 1532 ರ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಯುಕಾಟಾನ್ ನ ಉತ್ತರದ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ದ್ವೀಪ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಭಾಗಗಳ ಗೆದ್ದುಬರುವಂತೆ ಕಳುಹಿಸಿದ. ಆತನ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವೆಂದರೆ ಚಿಚೆಯಿಟ್ಜ್ ಗೆ ಹೋಗುವುದು ಅಲ್ಲಿ ತನ್ನ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು ಆತನ ಗುರಿಯಾಗಿತ್ತು.^[14]

ನಂತರ ಕಿರಿಯ ಮೊಂಟಾಜೊ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಗೆ ಬಂದು ಅದನ್ನು ಸಿಯುಡಾಡ್ ರಿಯಲ್ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿದ. ಮೊದಲಲ್ಲಿ ಆತ ಕೆಲ ವಿರೋಧ ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು,ನಂತರ ನಗರದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಆಯಾ ವಲಯನ್ನಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿ ಅದಕ್ಕೆ ತನ್ನ ಸೈನಿಕರನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡಿದ. ಆಗ ಮಾಯಾ ಇನ್ನಷ್ಟು ಏಕಾಂಗಿತನ ಅನುಭವಿಸಿತು,ಬರಬರುತ್ತಾ ಅವರು ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಮೇಲೆ ದಿಗ್ಬಂಧನ ವಿಧಿಸಿದರು.ಕರಾವಳಿಗೆ ಅವರ ಪೂರೈಕೆಯ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಬಂದ್ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.ಅವರನ್ನು ಹಳೆಯ ನಗರದ ಹಾಳು ಕೊಂಪೆಯಲ್ಲಿಯೇ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ನಿರ್ಭಂಧ ವಿಧಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ತಿಂಗಳುಗಳು ಕಳೆದರೂ ಮರುಉತ್ತೇಜನ ಬರಲೇ ಇಲ್ಲ. ಕಿರಿಯ ಮೊಂಟೆಜೊ ಮಾಯಾದ ವಿರುದ್ದ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದಾಗ ತನ್ನ ಉಳಿದ ಪಡೆಗಳಲ್ಲಿ 150 ನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ. ಹೀಗೆ ಆತ ಕತ್ತಲೆಯ ಕರಾಳ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ನ್ನು 1534 ರಲ್ಲಿ ಯಾರಿಗೂ ಗೊತ್ತಾಗದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಜಾಗ ಖಾಲಿ ಮಾಡಿದ. ಹೀಗೆ 1535, ರಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ರನ್ನು ಯುಕಾಟಾನ್ ದ್ವೀಪದಿಂದ ಹೊರ ಹಾಕಲಾಯಿತು.^[15]

ನಂತರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮೊಂಟೊಜೊ ಯುಕಾಟಾನ್ ಗೆ ಬಂದು ಕಾಂಪೆಚೆ ಮತ್ತು ಚಾಂಪ್ಟೊನ್ ಮಾಯಾ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಇಂಡಿಯೊ-ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಸೈನ್ಯಪಡಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿ ದ್ವೀಪವನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡ.^[16] ನಂತರ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ರಾಜ್ಯಾಧಿಕಾರವು ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೀಡಿತಲ್ಲದೇ ಅದರ ಜೊತೆಗೇ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ವನ್ನೂ ಕೊಡಮಾಡಿತು. ಅದಲ್ಲದೇ 1588 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅದು ದನದ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲಿಗಾಗಿ ಕೆಲಸ ಆರಂಭಿಸಿತು.^[17]

ಕ್ಷೇತ್ರ ವರ್ಣನೆ

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:FixHTML

ಮೇಲ್ಭಾಗದಿಂದ ಛಾಯಾ ಚಿತ್ರ ತೆಗೆದ ಎಲ್ ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲ್ಲೋ ದ ಭಾಗಗಳು.

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:FixHTML

ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲ್ಲೋ El ಪೂರ್ವ ಭಾಗ.

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:FixHTML

ಗ್ರೇಟ್ ಬಾಲ್ ಕೋರ್ಟ .(ಒಳಗಿನ ಚಿತ್ರ)

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:FixHTML

ಟೆಂಪಲೊ ಡೆ ಲೊಸ್ ಗೆರೆರ್ಸ್(ಯೋಧರ ದೇವಾಲಯ )

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:FixHTML ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:FixHTML

ಚಿತ್ರ:HighPriestTemple.JPG

ಒಸಾರೀಯೊ

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:FixHTML

"El ಕ್ಯಾರಿಕೊಲ್ " ( ಯೋಧರ ದೇವಾಲಯ ವೀಕ್ಷಣಾಲಯ)

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:FixHTML

ಲಾಸ್ ಮೋಜಾಸ್ ಸಂಕೀರ್ಣದ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿರುವ" ಲಾ ಇಗ್ಲೆಸಿಯ."

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:FixHTML

ಈ ಕ್ಷೇತ್ರ ಪ್ರದೇಶವು^[18] ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಶಿಲೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.ರಾಜ್ಯದ ಹಲವೆಡೆ ಅವುಗಳನ್ನು ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲಾಯಿತು ಈ ಕಟ್ಟಡಗಳು ನಿಬಿಡವಾದ ಜಾಲವನ್ನು ರಸ್ತೆ ರಹದಾರಿಯನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ.ಹಳೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಪಾದಚಾರಿ ಮಾರ್ಗಗಳು ಅವುಗಳನ್ನು ಸಾಕ್ಬೆಒಬಿ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.^[19] ಪುರಾತತಜ್ಞರು ಇದರಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ 100 ಸಾಕ್ಬಿಯೊಬ್ ಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿದರು.ಇಡೀ ಅಡ್ಡದಾರಿಯಡಿ ಇವುಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.ಇದು ಎಲ್ಲೆಡೆಯಿಂದಲೂ ನಗರದೆಡೆಗೆ ತಮ್ಮ ದಿಕ್ಕನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ.^[20] ಪುರಾತತಜ್ಞರು ಇದರಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ 100 ಸಾಕ್ಬಿಯೊಬ್ ಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿದರು.ಇಡೀ ಅಡ್ಡದಾರಿಯಡಿ ಇವುಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.ಇದು ಎಲ್ಲೆಡೆಯಿಂದಲೂ ನಗರದೆಡೆಗೆ ತಮ್ಮ ದಿಕ್ಕನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ.^[21]

ಆಂತರಿಕ ಗೋಡೆಗಳ ಎತ್ತರದ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿಭಜಿತ್ ಅಂಚುಗಳ ಮೇಲೆ ಆಟಗಾರರ ತಂಡದ ಸಮೂಹವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಒಂದು ಸಮೂಹದಲ್ಲಿ ಓರ್ವ ಆಟಗಾರನ ಶಿರ್ಶ್ಛೇದನ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದು ಅದರ ಗಾಯದಿಂದ ಏಳು ರಕ್ತದ ಹರಿವುಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಅದರಲ್ಲಿ ಆರು ಹಾವಿನಂತೆ ನಲಿದಾಡಿದಂತೆ ಕಂಡರೆ ಮಧ್ಯದ್ದು ಕೊನೆಯಾದ ಗಿಡದಂತೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ.

ಗ್ರೇಟೆ ಬಾಲ್ ಕೋರ್ಟ್ ನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ದೇವಾಲಯ ವಿದೆ,ಇದನ್ನು ದಿ ಟೆಂಪಲ್ ಆಫ್ ಬಿಯರ್ಡೆಡ್ ಮ್ಯಾನ್ (ಗಡ್ಡವಿರುವ ಮನುಷ್ಯನ ದೇವಾಲಯ) ಎಂದು ಕರೆಯುವುದು ಅಲ್ಲಿನ ವಾಡಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಸಣ್ಣ ಕಟ್ಟಡದ ಒಳಪಾರ್ಶ್ವದ ಗೋಡೆಗಳ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯದ ಕೆತ್ತನೆಯು ಗದ್ದದ ಮೇಲಿನ ಕೂದಲನ್ನು ಹೋಲುವ ಗಡ್ಡವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.^[22] ಅದರೆ ದಕ್ಷಿಣ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿರುವ ದೇವಾಲಯವು ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ; ಆದರೆ ಹಾಳು ಬಿದ್ದಿದೆ.

ಪೂರ್ವ ಭಾಗದ ಗೋಡೆಗಳಿಗೆ ತಾಗಿದಂತೆ ಕಟ್ಟಲಾದ ಇದು ಟೆಂಪಲ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಜಾಗ್ವರ್ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಟೆಂಪಲ್ ಆಫ್ ಜಾಗ್ವರ್ ಬಾಲ್ ಕೋರ್ಟ್ ನ್ನು ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯಿಂದ ತೋರಿಸಿದರೆ ಅದರ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ಕಾವಲಿನವರಿದ್ದಾರೆ.ಅದರ ವಿಭಜಿತ ಕೋನದಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಗರಿಗಳಿರುವ ಸರ್ಪದ ಪ್ರತಿಕೃತಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಒಳಗಿರುವ ಗೋಡೆ ಮೇಲಿನ ಭಿತ್ತಿಯು ಬಹಳಷ್ಟು ಹಾಳಾಗಿದ್ದು,ಅದು(ಕದನದ) ಯುದ್ದವೊಂದರ ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಲೋವರ್ ಟೆಂಪಲ್ ಆಫ್ ದಿ ಜಾಗ್ವರ್ ನ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಇದು ಬಾಲ್ ಕೋರ್ಟ್ ನ ಹಿಂದಿನ ಭಾಗವನ್ನು ತೆರೆದಿಡುತ್ತದೆ,ಇಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದು ಚಿರತೆ ಚಿತ್ರದ ಸಿಂಹಾಸನ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ.ಇದು El ಕಾಸ್ಟಿಲ್ಲೊದ ದೇವಾಲದಂತೆ ಇದ್ದರೂ ಇದರಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಅಲಂಕಾರ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರದಿಂದ ರೂಪರೇಷಗಳ ಕೆತ್ತನೆ ಮಾತ್ರ ಚಿತ್ರಲೋಕದಿಂದ ಮಾಯವಾಗಿದೆ. ಗೋಡೆಯ ಹೊರ ವಿಭಾಗದ ಮೂಲೆಗಳು ದೇವಾಲಯದ ಒಳಗೋಡೆಯಂತೆಯೇ ಉತ್ತಮ ಕೆತ್ತನೆ ಮತ್ತು ಬಿಡಿಬಿಡಿಯಾದ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.

ಝೋಪಂಟ್ಲಿ

ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಮಾರಕಗಳಿಗಿಂತ, ಈ ಝೋಪಂಟ್ಲಿ ಯುಮೆಕ್ಸಿಕನ್ ಪ್ರಸ್ಥ ಭೂಮಿ ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹತ್ತಿರವಾದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಈ ಸ್ಮಾರಕವು ಉಬ್ಬಿದ ಒಂದು ಸಮಪಾತಳಿಯಲ್ಲಿನ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮಾನವವ ಬುರುಡೆಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.

ಗರುಡ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಮತ್ತು ಚಿರತೆಯ ಹೋಲುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ವೇದಿಕೆ

El ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲ್ಲೊ ದ ನಂತರದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಈ ವೇದಿಕೆಗಳ ಸರಣಿಗಳು ಇವೆ. ಗರುಡ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಚಿರತೆಗಳಿಗೆ ಮಾಯಾ ಮತ್ತು ಟೊಲ್ಟಿಕ್ ಶೈಲಿಯ ಮಿಶ್ರಣದಲ್ಲಿ ವೇದಿಕೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಭಾಗದ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಮೇಲೆ ಏರಿಹೋಗಲು ಸ್ಟೇರ್ ಕೇಸ್ ಗಳಿವೆ.(ಮೇಲೇರುವ ಮೆಟ್ಟಲು) ಆಚೀಚೆ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಿಗದಿತ ಕೋನದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿರುವ ಹೆಂಗಸಿನ ಮುಖಯುಳ್ಳ ಗರುಡ ಗಳು ^[23] ಮತ್ತು ಚಿರತೆಗಳು ಮಾನವನ ಹೃದಯಗಳಂತೆ ಕಾಣುವ ವಸ್ತುವೊಂದನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತಿವೆ.

ಪ್ರೇಮದ ಅಧಿದೇವತೆಯ ವೇದಿಕೆ

ಈ ಭಿತ್ತಿ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಗ್ರಹ ಶುಕ್ರ ನನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪುರಾತತ್ವಜ್ಞರು ಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಕೆತ್ತಿದ ಮೂಲೆ ಆಕೃತಿಯ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳು ಕಾಣುತ್ತವೆ,ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ;ಆದರೆ ಇವುಗಳನ್ನು ಏಕೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ ಅಥವಾ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಗೊತ್ತಾಗದ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು El ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲ್ಲೊ ಮತ್ತು ದಿ ಸಿನೊಟ್ ಸಾಗ್ರಾಡೊ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸಲಾದ ಒಂದು ಚಿತ್ರಣವಾಗಿದೆ.

ಸಾಕ್ಬೆ ನಂಬರ್ ಒನ್ (ಪ್ರಥಮ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಕಟ್ಟಡ ವಿನ್ಯಾಸ)

ಈ ಸಾಕ್ಬೆ , ಸಿನೊಟ್ ಸಾಗ್ರಾಡೊಗೆ ಹಾದಿ ಮಾಡಿ ಕೊಡುತ್ತದೆ ,ಇದು ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ನಲ್ಲಿಯೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ವಿಶಾಲ ತಳಹದಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾಗಿದೆ. ಈ “ಶ್ವೇತ ರಸ್ತೆ ” 270 metres (890 ft) ಯು ಉದ್ದ ಮತ್ತು ಸುಮಾರು 9 metres (30 ft) ರಷ್ಟು ಉದ್ದಗಲವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಕೆಳಮಟ್ಟದ ಗೋಡೆಯಿಂದ ಆರಂಭಗೊಳ್ಳುವ ಇದು ಶುಕ್ರದ ವೇದಿಕೆಯಿಂದ ಕೆಲವೇ ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ರಸ್ತೆಯ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನ ರಚನೆಯ ವಿಸ್ತೃತ ಕಟ್ಟಡಗಳಿದ್ದವು.

ಸಿನೊಟ್ ಸಾಗ್ರಾಡೊ (ನೆಲದೊಳಗಿನ ಜಲರಾಶಿಯ ಕೊಳದ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಪ್ರದೇಶ)

ಈ ಯುಕಾಟಾನ್ ದ್ವೀಪವು ಒಂದು ಸುಣ್ಣದ ಕಲ್ಲಿನ ಸಮಪಾತಳಿಯ ನೆಲವಾಗಿದೆ,ಇಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ನದಿಗಳಾಗಲೀ ಹಳ್ಳಗಳಾಗಲೀ ಇಲ್ಲ. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ತಗ್ಗು-ಕಂದಕಗಳ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸ್ಥಳಗಳಿವೆ;(ನೆಲಕುಸಿತದಿಂದುಂಟಾದ ನೀರಿನ ಕಂದಕ)ಸಿಂಕ್ ಹೋಲ್ಗಳು, ಇವುಗಳನ್ನು ನೆಲಕೊಳಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಭೂಮಿಯೊಳಗಿನ ಆಂತರಿಕ ಅಂತರ್ಜಲಮಟ್ಟ ವನ್ನು ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿಯೇ ಗುರುತಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವ ನೈಸರ್ಗಿಕ ತಾಣವೆಂದರೆ ಸಿನೊಟ್ ಸಾಗ್ರಾಡೊ ಇದು ಸುಮಾರು 60 metres (200 ft)ರಷ್ಟು ವ್ಯಾಸಯುಳ್ಳದ್ದಾಗಿದೆ.ಇದರ ದಂಡೆಗಳಲ್ಲಿನ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಇದರ ಅಂತರಜಲಮಟ್ಟದ 27 metres (89 ft) ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಎನ್ನುವಷ್ಟು ಇಳಿಮುಖಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ.

ಈ ಸಿನೊಟ್ ಸಾಗ್ರಾಡೊ ಮಾಯಾ ಪ್ರದೇಶದ ಯಾತ್ರಿಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.ಈ ಹಿಂದಿನ ಜನಾಂಗೀಯ ಕಥೆಗಳ ಆಧಾರ ನೋಡಿದರೆ ಬರಗಾಲ ಮತ್ತು ಕ್ಷಾಮದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಜನರು ವರುಣನ ಕೃಪೆಗಾಗಿ ತಮ್ಮ ತ್ಯಾಗ ಬಲಿದಾನ ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಜಲರಾಶಿ ಸಿನೊಟ್ ನ ತಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗಾಗಿ ಚಿನ್ನ, ರತ್ನಾಭರಣ, ಕಪ್ಪು ಖನಿಜದ ವಸ್ತು, ಚಿಪ್ಪು, ಕಟ್ಟಿಗೆ, ಬಟ್ಟೆ,ಅಲ್ಲದೇ ಮಕ್ಕಳ ಮತ್ತು ಪುರುಷರ ತಲೆ ಬುರುಡೆಗಳು ದೊರೆತಿವೆ.

ಬಲಿಪೀಠಗಳ ದೇವಾಲಯ

El ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲ್ಲೊದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಸರಣಿ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಬಲಿಪೀಠಗಳ ದೇವಾಲಯ ಉತ್ತರದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿತಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಹೆಸರನ್ನು ಏಕೆ ಇಡಲಾಯಿತೆಂಬುದಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲಿನ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ ಪುರುಷರು ಕಟ್ಟಡದ ಕಂಬಗಳನ್ನು ತಮ್ಮೆರೆಡು ಕೈಯೆತ್ತಿ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಹಿಡಿದಿರುವಂತೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ.ಇದನ್ನು "ಅಟ್ಲಾಂಟಾಸ್ "ಅಥವಾ ಪುರುಷ ಸ್ಥಂಬಗಳೆನ್ನುತ್ತಾರೆ.

ಯೋಧರ ದೇವಾಲಯದ ವಿವರ ತೋರಿಸುವ ಚಾಕ್ ಮೂಲ,

ಯೋಧರ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥದ ದೇವಾಲಯಗಳು

ಈ ಯೋಧರ ಸ್ಮಾರಕ ದೇವಾಲಯಗಳ ಪ್ರಮುಖ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಮೆಟ್ಟಲಿನ ಪಿರಾಮಿಡ್ ಆಕಾರಗಳ ವಿಶಾಲ ಸಾಲುಗಳಿವೆ.ಈ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಯೋಧರ ಚಿತ್ರಗಲನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಟ್ಟಡದ ಸಂಕೀರ್ಣವು ದೇವಾಲಯದ ಮತ್ತೊಂದು ಭಾಗವಾದ ಬಿ ಯನ್ನು ಟೊಲ್ಟಿಕ್ಟುಲಾದ,ರಾಜಧಾನಿ ಮತ್ತು ಇದು ಇವೆರಡೂ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಇರುವ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ನಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾರೆ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಇವುಗಳ ರಚನೆಯಾಗಿದೆ. ಪಿರಾಮಿಡ್ ನ ಮೇಲೇರಿ ಹತ್ತುವ ಮೆಟ್ಟುಲುಗಳು ಅದರ ಶೃಂಗಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತವೆ.(ಇದು ಮುಂದೆ ಪಿರಾಮಿಡ್ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದ ವರೆಗೂ ಕೊಂಡುಯ್ಯುತ್ತದೆ ) ಅದನ್ನೇ ಚಾಕ್ ಮೂಲ್ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಈ ಹಿಂದಿನ ಕಟ್ಟಡವೊದನ್ನು ಹೂತುಹೋಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ,ಅದೇ ಚಾಕ್ ಮೂಲ್ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ತ್ವರಿತ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಈ ಕಟ್ಟಡದ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಕಾರ್ನೆಗೆ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟುಟ್ ಆಫ್ ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್ ಸುಮಾರು 1925-1928 ರಿಂದ ಅದರ ಉಸ್ತುವಾರಿ ನೋಡುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. ಇದರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣರಾದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದರೆ ಅರ್ಲ್ ಎಚ್ . ಮೊರಿಸ್ ಇದರ ಸಂಪೂರ್ಣ ದಂಡಯಾತ್ರೆಯ, ಪಯಣದ ಬಗ್ಗೆ ಆತ ಪುಸ್ತಕವೊಂದನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಅದರ ಸಂಪುಟ ಟೆಂಪಲ್ ಆಫ್ ದಿ ವಾರಿಯರ್ಸ್ .

ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಸಾವಿರಾರು ಸ್ಥಂಬಗಳ ಸಮೂಹ

ಯೋಧರ ದೇವಾಲಯದ ಕಂಬದ ಸಾಲಿನ ಸರಣಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಇಂದು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಲ್ಪಡುವ ಸಾವಿರಾರು ವಿಭಾಗದ ಕಂಬಗಳಿವೆ,ನಗರ ಪ್ರದೇಶ ಬೆಳೆದಂತೆ ಇವು ಕಟ್ಟಡದ ಬೆಂಬಲದ ಸ್ಥಾವರಗಳಾಗಿ ಬೆಳೆದವು.ಇದು ಛಾವಣಿಯ ಹೊಸ ವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತು ನೀಡಿದೆ. ಈ ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪದ ಕಂಬಗಳು ಮೂರು ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ: ಒಂದು ಪೂರ್ವ ಸಮೂಹ ಇದು ಯೋಧರ ದೇವಾಲಯದ ಮುಂಭಾಗದ ಸಾಲಿನ ವರೆಗೂ ವಿಸ್ತಾರಗೊಂಡಿದೆ. ಉತ್ತರ ಭಾಗದ ಸಮೂಹವು ಯೋಧರ ದೇವಾಲಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಗೋಡೆಯ ಬದಿಯಲ್ಲಿದ್ದು, ಪಿಲ್ಲರ್ ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ,ಅಲ್ಲದೇ ಯೋಧರ ಚಿತ್ರಗಳ ಕೆತ್ತನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ; ಅಲ್ಲದೇ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾಗದ ಸಮೂಹದಲ್ಲಿ ಯೋಧರ ದೇವಾಲಯದ ಸಣ್ಣ ಭಾಗವು ವಾಯವ್ಯದ ಮೂಲೆಯ ದೇವಾಲಯದ ಭಾಗವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.ಇಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದೇವರ ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರ ಜನರ ಪ್ರಾಣಿ,ಸರ್ಪಗಳ ಚಿತ್ರಗಳ ಕೆತ್ತನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈಶಾನ್ಯ ಭಾಗದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಕಟ್ಟಡವು ಉತ್ತಮ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ.ಇದರಲ್ಲಿ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ಮಳೆ ನೀರನ್ನು ಒಂದು ಫನ್ನೆಲ್ (ನಾಳಿಕೆ) ಮೂಲದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಈ ಎಂಜನೀಯರಿಂಗ್ ಒಂದು ಅಧ್ಭುತವಾದ ಕಲೆಗಾರಿಕೆಯೇ ಹೌದು.ಇದು ರೆಜೊಲ್ಲಾಡಾ ಅಂದರೆ ಈ ಹಿಂದಿನ ಅಂತರಜಲರಾಶಿಯ ಜಾಗಕ್ಕೆ 40 metres (130 ft) ರಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ

ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದ ಸಾವಿರ ವಾಸ್ತು ವಿನ್ಯಾಸದ ಸಮೂಹವು ಮೂರು ಸಣ್ಣ ಒಳಭಾಗಕ್ಕೇ ಹತ್ತಿಕೊಂಡ ಕಟ್ಟಡಗಳಿವೆ. ಈ ಟೆಂಪಲ್ ಆಫ್ ಕಾರ್ವಡ್ ಕಾಲ್ಮ್ಸ್ ಅಂದರೆ ಕೆತ್ತನೆ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ದೇವಾಲಯವು ಸಣ್ಣದಾಗಿದ್ದರೂ ಮುಂಭಾಗದ ಪ್ರಾಂಗಣ,ಒಳಭಾಗದ ಆವರಣ ಇದು ಮುಂದೆ ಚಾಕ್ ಮೂಲ್ ಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ;ಹೀಗೆ ವಿಭಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇನ್ನೂ ಹಲವಾರು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ವಿನ್ಯಾಸದ ಕಂಬದ ಕೆತ್ತನೆಗಳಿವೆ ಆದ್ರೆ ಒಳಭಾಗದ ಮುಕ್ತ ಕಲೆಗೆ ಸುಮಾರು 40 ವ್ಯಕ್ತಿಗತ ಗಣ್ಯರ ಚಿತ್ರಣಗಳಿವೆ. ಈ ಟೆಂಪಲ್ ಆಫ್ ದಿ ಸ್ಮಾಲ್ ಟೇಬಲ್ಸ್ (ಅಂದರೆ ತ್ಯಾಗಪೀಠದ ಸಣ್ಣ ದೇವಾಲಯ)ಇದು ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ x’s ಮತ್ತು o’s ಅಳತೆಯ ಪ್ರತಿಕೃತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದಲ್ಲದೇ ಅಹೌ ಬಾಲಮ್ ಕೌವಿಲ್ ನ ಅರಮನೆ (ಇದನ್ನು ಥಾಂಪ್ಸನ್ಸ್ ಟೆಂಪಲ್’ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ), ಇದು ಎರಡು ಹಂತದಲ್ಲಿನ ಸಣ್ಣ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದ್ದು ಇದರಲ್ಲಿ ಚಿರತೆ ಹೋಲುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನ ಅಂದರೆa (ಬಾಲಾಮ್ ಮಾಯಾದಲ್ಲಿ) ಅದಲ್ಲದೇ ಮಾಯಾ ಕಾಲದ ದೇವತೆ ಕೌವಿಲ್ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಉಬ್ಬು ಶಿಲ್ಪದವುಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸ್ಟೀಂ ಬಾಥ್ (ಹಬೆಯ ಸ್ನಾನ)

ಈ ಅಪರೂಪದ ಕಟ್ಟಡವು ಮೂರು ಭಾಗಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ: ಒಂದು ನಿರೀಕ್ಷಣಾ ಗ್ಯಾಲರಿ(ಆವರಣ), ಒಂದು ಸ್ನಾನ ಗೃಹ, ಮತ್ತು ಒಂದು ಹಬೆ ಸ್ನಾನದ ಕೋಣೆ, ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಬಿಸಿ ಮಾಡಿ ಹಬೆಯನ್ನು ಆ ಕೊಠಡಿಗೆ ಸಾಗಿಸಲಾಗುವ ಅನನ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇದಾಗಿದೆ.

El ಮೆರ್ಕಾಡೊ (ಅಮೆರಿಕನ್ ಕಟ್ಟಡ ವಿನ್ಯಾಸ)

ಯೋಧರ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಈ ರಚನೆಯು ದಕ್ಷಿಣದ ತುದಿಯನ್ನು ಆಯತಾಕಾರದ ಪಂಜಿನಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿದೆ. ಇದನ್ನು ಹೀಗೆ ಹೆಸರಿಸಲು ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಈ ಗ್ಯಾಲರಿಯಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಒತ್ತೊತ್ತಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿದೆ.ತೆರೆದ ಒಳಾಂಗಣದ ಈ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಆರಂಭಿಕ ವಾಸ್ತುಗಳ ಚಿತ್ರಣ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇಂದಿನ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ ಈ ವಾಸ್ತುವಿನ್ಯಾಸವು ವಾಣಿಜ್ಯೋದ್ದೇಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವೈಭವದ ಸಿರಿ ತೋರುವುದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಒಸ್ಸಾರಿಯೊ ಸಮೂಹ (ತಲೆ ಬುರುಡೆಗಳ ಸಾಲು-ಸಮೂಹ)

ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಉತ್ತರ ಸಮೂಹವು ಸಣ್ಣ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು,ಇದು ಹಲವು ಮಹತ್ವದ ಕಟ್ಟಡ ರಚನೆಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ.ಇವು ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ನ ಎರಡನೆಯ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಎಕ್ಸ್ಟೊಲಿಕ್ ಕಟ್ಟಡ ವಿನ್ಯಾಸವೆನಿಸಿದೆ.

ಒಸ್ಸಾರಿಯೊ

El ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲ್ಲೊ,ದಂತೆಯೇ ಈ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳುಳ್ಳ-ಪಿರಾಮಿಡ್ ದೇವಾಲಯಗಳು ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿ ತಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮೆರೆಯುತ್ತವೆ. ಇದು ತನ್ನ ನೆರೆಯಂತೆಯೇ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದ್ದು ನಾಲ್ಕೂ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಏರುವ ಮೆಟ್ಟಿಲ ಸಾಲುಗಳುಳ್ಳ ಸ್ಟೇರ್ ಕೇಸ್ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದರ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲೊಂದು ದೇವಾಲಯವಿದ್ದು ಇದು El ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲ್ಲೊವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ,ಮಧ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಈ ಪಿರಾಮಿಡ್ ನ ಕೆಳಗಿರುವ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಗವಿ 12 metres (39 ft)ಯ ಭಾಗವನ್ನು ತೋರುತ್ತದೆ. ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಎಚ್ . ಥಾಂಪ್ಸನ್ ಈ ಗವಿಯನ್ನು 1800 ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಉತ್ಖನನ ಮಾಡಿದ,ಆತ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ತಲೆ ಬುರುಡೆಗಳು ಮತ್ತು ರತ್ನಾಭರಣದ ಮಾದರಿಗಳು,ಮುತ್ತುಗಳ ಸರ ಇತ್ಯಾದಿ ದೊರೆತವು. ಅದಕ್ಕೆ ಆತ ದಿ ಹೈ ಪ್ರೀಸ್ಟ್ಸ್ ಟೆಂಪಲ್ ಎಂದು ಆ ರಚನೆಗೆ ಹೆಸರಿಟ್ಟ. ಆದರೆ ಇಂದಿನ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಈ ರಚನೆಯು ಯಾವುದೇ ಗೋರಿಯಲ್ಲ ಅಥವಾ ಇನ್ನಾವುದೇ ಗಣ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಸಮಾಧಿಯಲ್ಲಿರುವವರು ಪಾದ್ರಿಗಳು ಅಥವಾ ಅರ್ಚಕರೆನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಪುರಾವೆಗಳಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ಎಕ್ಸ್ಟೊಲೊಕ್ ದೇವಾಲಯ

ಒಸ್ಸಾರಿಯೊ ವೇದಿಕೆಯ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ದೇವಾಲಯಗಳ ದೃಶ್ಯಾವಳಿಗಳಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗುವ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಿಡಲಾಗಿದೆ.ಅಂದರೆ ದೊಡ್ಡ ಅಂತರ್ಜಲರಾಶಿಯುಳ್ಳ ಸಿನೊಟ್ ಇದನ್ನು ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ನಲ್ಲಿ ಮಾಯಾ ಭಾಷೆಯ (ದೊಡ್ಡ ಹಲ್ಲಿ ಜಾತಿ) ಇಗುನಾ "ಎಕ್ಸ್ಟೊಲೊಕ್ " ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿನ ಉದ್ದದ ಕಂಬಗಳಲ್ಲಿ ಸರಣಿ ಚಿತ್ರಗಳ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳು,ಗಿಡಗಳ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ,ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಪೌರಾಣಿಕ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಉಬ್ಬು ಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ

ಎಕ್ಸ್ಟೊಲೊಟ್ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಒಸ್ಸರಿಯೊ ರಚನೆಗಳು ಹಲವಾರು ಕಲಾ ಮಿಶ್ರಣದ ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ: ಶುಕ್ರ ಗ್ರಹದ ವೇದಿಕೆ (ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ El ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲ್ಲೊ ದೇವಾಲಯದ ವಿನ್ಯಾಸದ ಸರಿಸಮ ರಚನೆಗೆ ಹೋಲುತ್ತದೆ), ಗೋರಿ ಸಮಾಧಿಗಳ ವೇದಿಕೆ , ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಣ್ಣ , ದುಂಡನೆಯ ರಚನಾಶಿಲ್ಪ ಕಾಣುತ್ತದೆ ಅದನ್ನು ಯಾವುದೇ ಹೆಸರನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿಲ್ಲ. ಈ ಮೂರೂ ಕಟ್ಟಡದ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಒಸ್ಸಾರಿಯೊದ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿರುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೇ ಒಸ್ಸಾರಿಯೊ ವೇದಿಕೆಯು ಒಂದು ಗೋಡೆಯನ್ನಾಧರಿಸಿ ರಚನೆಗೊಂಡರೆ, ಅದು ಮುಂದೆ ಸಾಕ್ಬೆ ಮೂಲಕ ನೂರಾರು ಅಡಿಗಳಷ್ಟಿರುವ ಎಕ್ಸ್ಟೊಲೊಕ್ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.

ಹೌಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಮೆಟೇಟ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಮೆಸ್ಟಿಜಾಸ್ (ಕಲ್ಲುಗಣಿಗಳ ನೆಲೆ ಮತ್ತು ಪವಿತ್ರ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳ ಜಾಗೆ)

ದಕ್ಷಿಣದ ಒಸ್ಸಾರಿಯದ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ ಎರಡು ಸಣ್ಣ ಕಟ್ಟಡಗಳಿದ್ದು ಇವು ಪುರಾತನ ಕಾಲದ ಮಹತ್ವದ ಗಣ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ನೆಲೆವಾಸವಾಗಿದ್ದವೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ದಿ ಕಾಸಾ ಕೊಲೊರಾಡಾ ಗ್ರುಪ್ (ಪುರಾತತ್ವ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ತಾಣದ ಸಮೂಹದ ಪ್ರದೇಶ)

ಅದೇ ರೀತಿ ಒಸ್ಸಾರಿಯೊ ಗ್ರುಪ್ ನ ಸಣ್ಣ ಭೂಭಾಗದಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ಕಟ್ಟಡ ರಚನೆ ಶೈಲಿಗಳು ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯದಾದ ರಚನೆಗಳೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.ಇದು ಬಹುತೇಕ ಪುರಾತತ್ವ ಉತ್ಖನದ ಉತ್ತಮ ವಲಯದ ಜಾಗೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಕಾಸಾ ಕೊಲೊರಾಡಾ (ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ರ ಕೆಂಪು ಮನೆ)

ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ದಲ್ಲಿರುವ ಹಲವಾರು ಕಟ್ಟಡ ರಚನೆಗಳು ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಫಾರ್ ರೆಡ್ ಹೌಸ್ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುವವುಗಳನ್ನು ಜೋಪಾನವಾಗಿ ಕಾಯ್ದಿಡಲಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಮಾಯಾ ಹೆಸರೂ ಚಿಚಂಚೊಬ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ,INAH ದ ಪ್ರಕಾರ ಇದರರ್ಥ "ಸಣ್ಣ ರಂಧ್ರಗಳು" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವಲಯದ ಚೇಂಬರ್ ಅಥವಾ ಕಟ್ಟಡದ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತೃತ ಚಿತ್ರಕಲೆಗಳ ಪ್ರಾಕಾರಗಳಿವೆ,ಇವು ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ವನ್ನಾಳಿದ ಆಡಳಿತಗಾರರ ಹೆಸರನ್ನು ಹೇಳುತ್ತವೆ.ಬಹುತೇಕ ಹತ್ತಿರದ ನಗರ ಎಕ್ ಬಲಾಮ್ ಮತ್ತು ಮಾಯಾ ದಿನಾಂಕವನ್ನು ಅವು ಸೂಚಿಸುತ್ತಿವೆ.ಇದು 869 a.d.e.,ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸಮತೆಯನ್ನು ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ.ಹೀಗೆ ಇಂತಹ ದಿನಾಂಕಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ವನ್ನು ನೆನಪಿಗೆ ತರುತ್ತದೆ.

ನಂತರ 2009,ರಲ್ಲಿ INAH ಸ್ಮಾಲ್ ಬಾಲ್ ಕೋರ್ಟ್ ನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಿದೆ.ಇದು ಕಾಸಾ ಕೊಲೊರಾಡಾದ ಹಿಂಭಾಗದ ಗೋಡೆಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದೆ.^[24]

ದಿ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಡೀರ್ (ಚಿಗರೆ ವಾಸದ ನೆಲೆ)

ಆದರೆ ಕಾಸಾ ಕೊಲೊರಾಡಾ ಹಲವಾರು ಒಳ್ಳೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ,ಇನ್ನುಳಿದ ಕಟ್ಟಡಗಳೂ ಸಹ ಈ ಸಮೂಹದಲ್ಲಿ ಜೀರ್ಣಗೊಂಡ ಅಥವಾ ಸವೆದು ಹೋದರೂ ಅಪವಾದವೆಂಬಂತೆ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿವೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಟ್ಟಡವು ಅರ್ಧದಲ್ಲಿ ಊರ್ಧ್ವಮುಖಿಯಾಗಿದೆ.ಇದನ್ನು ಕಾಸಾ ಡೆಲ್ ವೆನಾಡೊ (ಹೌಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಡೀರ್ ) ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹೆಸರಿನ ಮೂಲದ ಬಗ್ಗೆ ಗೊತ್ತಾಗಿಲ್ಲವಾದರೂ ಈ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಾಣಿ ಅಥವಾ ಚಿರತೆಯ ಚಿತ್ರಗಳ ಚಿತ್ರಕಲೆ ಈ ಕಟ್ಟಡದ ಮೇಲೆ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ.

ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಗ್ರುಪ್ (ಕೇಂದ್ರ ಸಮೂಹ)

ಲಾಸ್ ಮೊಂಜಾಸ್ (ಚಿತ್ರ ಸಮೂಹದ ವಿವರ)

ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ದಲ್ಲಿನ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡುವ ಕಟ್ಟಡ ವಿನ್ಯಾಸಗಳೆಂದರೆ ಟರ್ಮಿನಲ್ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಇವುಗಳನ್ನುಪೂಕ್ ವಾಸ್ತು ವಿನ್ಯಾಸದ ಶೈಲಿಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಇದನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಈ ಸಂಕೀರ್ಣವನ್ನು ಲಾಸ್ ಮೊಂಜಾಸ್ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ.("ದಿ ನನ್ಸ್ "ಕ್ರಿಸ್ಸ್ಚಿಯನ್ ದಾದಿ-ಶುಶ್ರೂಷಕಿ) ಅಥವಾ"ದಿ ನನ್ನೆರಿ ") ಆದರೆ ಇದು ನೈಜವಾಗಿ ನೋಡಿದರೆ ಸರ್ಕಾರದ ಆಧೀನದಲ್ಲಿದ್ದ ಅರಮನೆ. ಅಲ್ಲಿಯೇ ಪೂರ್ವಕ್ಕಿರುವ ಸಣ್ಣ ದೇವಾಲಯ (ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಲಾ ಇಗ್ಲೆಸಿಯಾ , ದಿ ಚರ್ಚ್ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ)ಇದರಲ್ಲಿ ವರುಣ ದೇವತೆಗಳ ಮುಖವಾಡಗಳ ಚಿತ್ರಣ ಚಾಕ್ ಇದರಲ್ಲಿದೆ.

El ಕಾರಾಕೊಲ್ (ಇ.ಎಲ್ )

ಉತ್ತರದ ಲಾಸ್ ಮೊಂಜಾಸ್ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತನ್ನ ಸುತ್ತಲೂ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಸುರಿಮಳೆಯನ್ನೇ ಹೊಂದಿದೆ.ಇದರ ರಚನಾ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು, ಮತ್ತು ಬರಿಸುವಷ್ಟು ಇದರ ಸುತ್ತುವರಿದಿವೆ. ಇದನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ El ಕಾರಾಕೊಲ್ ("ದಿ ಸ್ನೇಲ್" (ಬಸವನ ಹುಳು) ಯಾಕೆಂದರೆ ಇದರ ಸ್ಟೇರ್ ಕೇಸ್ ನ್ನು ಆ ಹುಳುವಿನ ಚಲನೆಯ ರಚನೆಯಾಧಾರದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಈ ರಚನೆಯು ತನ್ನ ಅಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಕಲ್ಲುಗಳ ಜೋಡಣೆಯು ಅದರ ದುಂಡು ಆಕಾರಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.(ಇನ್ನುಳಿದವು ಆಯತಾಕಾರದ ಅಥವಾ ಅರೆದುಂಡಗಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ.ಇಲ್ಲಿ ಮಾಯಾ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಆಚರಣೆ ಎದ್ದು ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ.)ಇದರಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಣೆಗಾಗಿಯೇ ಬಾಗಿಲು ಮತ್ತು ಕಿಟಕಿಗಳ ಅಳವಡಿಕೆಯು ಸೌರ್ಯವ್ಯೂಹದ ಗ್ರಹಗತಿಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ರಚಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ.ಬಹುಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಶುಕ್ರ ಗ್ರಹದ ಹಾದಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಇವುಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ ನಡೆದಿತ್ತು.ಈ ಗ್ರಹವು ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಎನ್ನುವ ನಂಬಿಕೆಯೂ ಇದೆ.^[25]

ಅಕಬ್ ಡಿಜಿಬ್

ಇದು ಕಾರಾಕೊಲ್ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿದ್ದು ಅಕಬ್ ಡಿಜಬ್ ಎಂದರೆ ಮಾಯಾ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ "ಡಾರ್ಕ್ (ಇನ್ ದಿ "ಮಿಸ್ಟಿರಿಯಸ್ ಸೆನ್ಸ್ )ರೈಟಿಂಗ್ " ಕತ್ತಲೆಯಲ್ಲಿನ ರಹಸ್ಯದ ಅರಿವು ಎಂಬರ್ಥ ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಆರಂಭಿಕವಾಗಿ ಈ ಕಟ್ಟಡದ ಹೆಸರನ್ನು ಅಕ್ಷರ ಸಂಯೋಜನೆಯಂತೆ ಅದರ ಅನುವಾದವು ವಾ(ಕ್)ವಾಕ್ ಪುಹ್ ಅಕ್ ನಾ , "ದಿ ಫ್ಲಾಟ್ ಹೌಸ್ ಅಂದರೆ ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಕೊಠಡಿಗಳಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಮನೆಯೆನ್ನಬಹುದು.ಇದರಲ್ಲಿ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ದ ಆಡಳಿತ ಅಧಿಕಾರಿ ಕೊಕೊಮ್ ಯಾಹಾವಾಲ್ ಚೊ'ಕ' ಆಕ್ ಅಲ್ಲಿ ವಾಸವಾಗಿದ್ದರು.^[26] INAH ಈ ಕಟ್ಟಡದ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿತು. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಚಿಕ್ಕ ಗಾತ್ರದ್ದು, ಕೇವಲ 6 metres (20 ft) ಹೆಚ್ಚಿನ,ಎತ್ತರವಾದ ಮತ್ತು ಅದರ ಉದ್ದವು 50 metres (160 ft) ಇಷ್ಟಾದರೆ ಅದು 15 metres (49 ft) ರಷ್ಟು ಅಗಲವಾಗಿದೆ. ಉದ್ದವಾದ ಪಶ್ಚಿಮಾಭಿಮುಖಿಯಾದ ಅದರ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಏಳು ಹಾದು ಹೋಗುವ ಬಾಗಿಲುಗಳಿವೆ. ಆದರೆ ಪೂರ್ವದ ವಿಭಾಗವು ಕೇವಲ ನಾಲ್ಕು ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ನೀಡಿದೆ.ವಿಶಾಲವಾದಸ್ಟೇರ್ ಕೇಸ್ ಕೊಂಚ ಶಿಥಿಲವಾಗಿದ್ದು ಅದು ಮೇಲ್ಮಾಳಿಗೆಗೆ ದಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಮುಂಭಾಗದ ರಚನೆಯ ವಿಭಾಗವಾಗಿದೆ,ಆದರೆ ಇಂದು ಅದು ಆಳವಾದ ಮೊನಚಾದ ಒಣಗಿಹೋದ ಅಂತರ್ಜಲದ ಭಾಗದಂತೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಕಟ್ಟಡದ ದಕ್ಷಿಣದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರವಿದೆ. ಈ ಬಾಗಿಲು ತೆಗೆದ ನಂತರ ಕೋಣೆಯೊದಕ್ಕೆ ದಾರಿ ತೋರಿದರೆ ಅದರ ಎದುರಿಗಿನ ಗೋಡೆಯು ಇನ್ನೊಂದು ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಹಾದಿಯಾಗಿದೆ.ಅದರ ಮೇಲ್ಭಾಗದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತನೆ ಮಾಡಿದ ಅಕ್ಷರ ಜೋಡಣೆಯು "ರಹಸ್ಯ" ಅಥವಾ "ಅಸ್ಪಷ್ಟ" ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ,ಇದರ ಮೂಲಕವೇ ಇದರ ಹೆಸರನ್ನು ಕಂಡು ಹಿಡಿಯಬಹುದಾಗಿದೆ. ಮುಂಭಾಗದ ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಮೇಲೆ ಇನ್ನೊಂದು ಕೆತ್ತನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಸಮೂಹ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ,ಇಲ್ಲಿರುವ ವಿಗ್ರಹವೊಂದು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಅಕ್ಷರ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಒಳಗಿರುವ ಕೊಠಡಿಯ ಸೀಲಿಂಗ್ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೈಯಿಂದ ವರ್ಣಚಿತ್ರ ಬಿಡಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಹಳೆಯ ಚಿಚೆನ್

"ಹಳೆಯ ಚಿಚೆನ್ " ಇದು ಕೇಂದ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿರುವ ಸಮೂಹ ರಚನೆಗಳ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತರೂಪದ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. ಇದು ಆರಂಭಿಕವಾಗಿ ಇನಿಶಿಯಲ್ ಸಿರೀಸ್ ಗ್ರುಪ್, ದಿ ಫಾಲಿಕ್ ಟೆಂಪಲ್ (ಶಿಶ್ನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ದೇವಾಲಯ), ದಿ ಪ್ಲಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಆಫ್ ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ಟರ್ಟಲ್,(ಆಮೆ ದೇವಾಲಯ) ದಿ ಟೆಂಪಲ್ ಆಫ್ ದಿ ಒವಲ್ಸ್ (ಗೂಬೆಗಳ ದೇವಾಲಯ), ಮತ್ತು ದಿ ಟೆಂಪಲ್ ಆಫ್ ಮಂಕೀಸ್ (ಮಂಗಗಳ ದೇವಾಲಯ).

ಇತರೆ ನಿರ್ಮಾಣ/ಕಟ್ಟಡಗಳು

ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಕೂಡಾ ವಿಭಿನ್ನ ಕಟ್ಟಡಗಳಿಗೆ ನಿಬಿಡತೆಯುಳ್ಳ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ,ಇದರ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿನ ರಚನೆಗಳು ಸುಮಾರು 5 square kilometres (1.9 sq mi) ರಷ್ಟು ನಿರ್ಮಾಣಗಳಿದ್ದು;ಹಲವಾರು ಅದಕ್ಕೆ ಪೂರಕ ಕಟ್ಟಡ ಶಿಲ್ಪವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾಗಿವೆ.

ಬಾಲಕಾಂಚೆ ಗುಹೆಗಳು

ಲೇಸರ್ ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಚಿತ್ರದ ಚಿಚೆನ್ನಿಟ್ಜ್ ದ ಬಾಲಕನ್ಚೆ, ಗವಿಯ ಈ ಸುಣ್ಣದ ಕಲ್ಲಿನ ಆಕಾರ ಹೇಗೆ ರೂಪ ಗೊಂಡಿತು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ.ವಿಶ್ವದ ಮಾಯಾ ಮಿತೋಲಾಜಿಕಲ್ ನಂಬಿಕೆಗಳ ಆಧಾರ ಪದ್ಧತಿ ಇದಾಗಿದೆ.

ಬಾಲನ್ ಕಾಂಚದಲ್ಲಿರುವ ಗವಿಯ ಸುಣ್ಣದ ಕಲ್ಲಿನ ಭಾಗ. ಇದು ಟ್ಲಲೊಕ್ ಸುತ್ತುವರೆದ ಭಾಗ ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ . ಅಲ್ಲಿನ ಛಾಯಾ ಚಿತ್ರವು ಅಲ್ಲಿನ ವಿವರಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ

ಸರಿಸುಮಾರಾಗಿ4 km (2.5 mi) ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಪುರಾತತ್ವದ ವಲಯಗಳು ಪವಿತ್ರ ಗವಿಗಳ ಜಾಲತಾನವನ್ನೇ ಬಿಚ್ಚಿಡುತ್ತವೆ.ಇಂತಹ ಪವಿತ್ರ ಗವಿಗಳನ್ನು ಬಾಲಂಕಾಚೆ(ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್: Gruta de Balankanche)ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಬಾಲಮಾಕಾ'ಆಂಚೆ ' ಅಂದರೆ ಆಧುನಿಕ ಮಾಯಾ) ಯುಗದ ಪ್ರತೀಕಗಳು. ಈ ಗವಿಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದೂ ಕೂಡಾ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪುರಾತನ ಪಾತ್ರೆಪಗಡಿಗಳು ಕೊಲಂಬಿಯನ್ -ಪೂರ್ವ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ್ದುದನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಈ ಗವಿಯ ಸ್ಥಳದ ಬಗ್ಗೆ ಆಧುನಿಕರಿಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಪರಿಚಯವಿದೆ. ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಥಾಂಪ್ಸನ್ ಮತ್ತು ಅಲ್ಫ್ರೆಡ್ ಟೊಝರ್ 1905 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದರು. ಎ.ಎಸ್. ಪಿಯರ್ಸೆ ಮತ್ತು ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರ ತಂಡವು 1932 ಮತ್ತು 1936 ರ ನಡುವಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಗುಹೆಯ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಭೇದಿಸಿದರು. ಇ. ವಿಲ್ಲಿಸ್ ಅಂಡ್ರಿವ್ಸ್ IV ಕೂಡಾ ಈ ಗುಹೆಯ ರಹಸ್ಯವನ್ನು 1930 ರಲ್ಲಿ ಭೇದಿಸಿದರು. ಎಡ್ವಿನ್ ಶುಕ್ ಮತ್ತು ಆರ್.ಇ. ಸ್ಮಿತ್ ಕೂಡಾ ಇದರ ರಹಸ್ಯವನ್ನುಕಾರ್ನೆಗೆ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟುಶನ್ ಪರವಾಗಿ 1954 ರಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡಿದರು, ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ದೊಡ್ಡ ಕಂದಕಗಳ ತೋಡಿ ಅದರಲ್ಲಿನ ಪಾತ್ರೆ ದಿನವಹಿ ಸಾಮಾನು ಮತ್ತಿತರ ಪ್ರತಿಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಮಾಡಿದರು. ಶುಕ್ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಗುಹೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುದಿನಗಳ ಕಾಲ ಜನವಸತಿ ಅಂದರೆ ಕೊನೆಯ ಪಕ್ಷ ಮೊದಲಯುಗಾರಂಭದಿಂದ ಇದರ ವಿಜಯದ ಅವಧಿಯ ನಂತರದ ವರೆಗೂಮ್ ಜನವಸತಿ ಕಂಡು ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.^[27]

ಅದೇ ತೆರನಾಗಿ 15 ಸೆಪ್ಟೈಂಬರ್ 1959,ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಜೊಸೆ ಹಂಬರ್ಟೊ ಗೊಮೆಜ್ ಒಂದು ಸರಳವಾದ ಹೂತುಹೋದ ಗೋಡೆಯನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿದ. ಈ ಗೋಡೆಯ ಹಿಂಬದಿಯಲ್ಲಿ ಆತ ಪುರಾತತ್ವ ವಿಭಾಗದ ಉತ್ಖನನದ ನಂತರ ಬಿಟ್ಟುಹೋದ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಪತ್ತೆ ಮಾಡಿದ. ಇದರಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರೆ-ಪಗಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಕೆತ್ತಿದ ಧೂಪ ಪಾತ್ರೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿನ ನಿರ್ಮಾಣದ ಪರಿಕರಗಳು ಮತ್ತು ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಆತ ಸಂಶೋಧಿಸಿದ. INAH ಅದನ್ನು ನೆಲಮಾಳಿಗೆಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿತು.ಹೀಗೆ ಅದರ ಮೂಲ ದೊರಕಿದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಗವಿಯ ಹತ್ತಿರವೇ ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೇ ದೊರೆಯುವಂತೆ ಅವರು ಮಾಡಿದರು.ಹೀಗೆ ಸಂದರ್ಶಕರು ಅಥವಾ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಅವುಗಳನ್ನು ಸಿಟುವಿನಲ್ಲಿ .^[28] ನೋಡುವ ಅನುಕೂಲ ಒದಗಿಸಿತು.

ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯ ತನಿಖೆಗಳು

ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಒಂದು ಜನಪ್ರಿಯ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ್ದು1843 ರಲ್ಲಿ ಆ ಒಂದು ಪುಸ್ತಕ ಇನ್ಸಿಡೆಂಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಟ್ರಾವೆಲ್ ಇನ್ ಯುಕಾಟಾನ್ , ಕರ್ತೃಜೊನ್ ಲೈಯ್ಡ್ ಸ್ತೆಫೆನ್ಸ್ (ಇದರ ವಿವರಣೆಗಳನ್ನು ಫ್ರೆಡ್ರಿಕ್ ಕ್ಯಾಥರ್ ವುಡ್ ) ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಸ್ಟೆಫೆನ್ಸ್ ಯುಕಾಟಾನ್ ಗೆ ಭೇಟಿ ಮತ್ತು ಮಾಯಾ ಪಟ್ಟಣಗಳಿಗೆ ಆತನ ಸಂದರ್ಶನ ಅಲ್ಲದೇ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಗೂ ಆತ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದನ್ನು ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಪುನರ್ಮನನ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕವು ನಗರದ ಇನ್ನಿತರ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಬೆಳಕಿಗೆ ತಂದಿದೆ. ಆಗ 1860, ರಲ್ಲಿಡಿಸೈಯರ್ ಚಾರ್ನಯ್ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ವನ್ನು ಸರ್ವೇಕ್ಷಣೆ ನಡೆಸಿ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದಿದ್ದಾನೆ.ಅವುಗಳನ್ನು ಆತ ಸಿಟೀಸ್ ಎಟ್ ರ್ಯುನ್ಸ್ ಅಮೆರಿಕೇಯನ್ಸ್ (1863) ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾನೆ.

ಅದೇ ರೀತಿ 1875, ರಲ್ಲಿಆಗಸ್ಟಸ್ ಲೆ ಪ್ಲೊಂಗ್ಜಿಯಾನ್ ಮತ್ತು ಆತನ ಪತ್ನಿಅಲೀಸ್ ಡಿಕ್ಸನ್ ಲೆ ಪ್ಲೊಂಗ್ಜಿಯಾನ್Le ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ಅಲ್ಲಿ ಉತ್ಖನನ ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಆಕೃತಿಯನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿದ ಅವರು ಅದರ ಬೆನ್ನ ಹಿಂದೆ ಅದರ ಮೊಣಕಾಲು ಚಿತ್ರಿಸಿದ, ಮೇಲಿನ ಅದರ ರುಂಡ ಒಂದೆಡೆ ತೋಳಿನೆಡೆಗೆ ವಾಲಿದ್ದು ಅದರ ಉದರದ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಚಪ್ಪಟೆ ಆಕಾರ ಒಡಮೂಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು.ಹೀಗೆ ಅವರು ವಿಸ್ಮಯಕಾರಿ ಆಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಆಗಸ್ಟಸ್ಸ್ ಲೆ ಪ್ಲೊಂಗಿಯನ್ ಇದನ್ನು “ಚಾಕ್ ಮೂಲ್” ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾನೆ.(ನಂತರ ಅದನ್ನು “ಚಾಕ್ ಮೂಲ್,” ಮರು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿ ಆ ಉತ್ಖನನದಲ್ಲಿ ದೊರೆತ ಎಲ್ಲಾಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಒಟ್ಟಾರ್ಥಕ್ಕೆ ಮೆಸೊಅಮೇರಿಕಾದ ಈ ಸಂಶೋಧನೆಗಳಿಗೆ ಬಹುಶಃ ಈ ಮರುನಾಮಕರಣದ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಬಿದ್ದಿತು). ಟೊಬರ್ಟ್ ಮಲರ್ ಮತ್ತು ಅಲ್ಫ್ರೆಡ್ ಮೌಡ್ಸ್ಲೆ 1880 ರಲ್ಲಿ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ನಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವಾರಗಳ ಅವಧಿಗೆ ಅಲ್ಲಿದ್ದು ಅಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಅವರಿಬ್ಬರೂ ಸಾಕಷ್ಟು ತೆಗೆದಿದ್ದಾರೆ. ಮೌಡ್ಸ್ಲೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ವಿಶಾಲದೃಷ್ಟಿಯ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ವರ್ಣನೆಯ ಆತನ ಪುಸ್ತಕ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್, ಬಯೊಲಾಗಿಯಾ ಸೆಂಟ್ರಲಿ-ಅಮೆರಿಕಾನಾ ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಆತ ವಿವರ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ್ದಾನೆ.

ಆದರೆ 1894 ರಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಕೌನ್ಸೆಲ್ ಯುಕಾಟಾನ್,ಗೆ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಎಚ್ . ಥಾಂಪ್ಸನ್ ಅಕಿಎಂಡಾ ಚಿಚೆನ್ ನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದಾಗ ಅದರಲ್ಲಿ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ನ ಹಾಳು ಬಿದ್ದ ಸ್ಥಳಗಳ ಗುರುತು ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಸುಮಾರು 30 ವರ್ಷಗಳ,ವರೆಗೆ ಥಾಂಪ್ಸನ್ ಹಳೆಯ ನಗರವನ್ನು ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡಿದ. ಆತನ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಆರಂಭಿಕ ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬರೆಹಗಳ ಕೆತ್ತನೆ ಆತನ ಬಹುಮುಖ್ಯ ತನಿಖೆಯೆನಿಸಿದೆ.ಆರಂಭಿಕ ಸರಣಿಗಳ ಒಸ್ಸರಿಯದಲ್ಲಿನ ಈ ಉತ್ಖನನವು ಹಲವಾರು ಗೋರಿ,ಸಮಾಧಿಗಳ ಅಗೆಯುವಿಕೆಯನ್ನು ಸಾಕಷ್ಟು ವಿಷಯ ಸಂಗ್ರಹಗಳಿಗೆ ದಾರಿಯಾಗಿದೆ.(ಹೈ ಪ್ರೀಸ್ಟ್ಸ್ ಟೆಂಪಲ್ ). ಥಾಂಪ್ಸನ್ ಪ್ರಸಿದ್ದ ಸಿನೊಟ್ ಸಾಗ್ರಾಡೊವನ್ನು(ಬ)ಅಗೆದು (ಪವಿತ್ರ ಜಲರಾಶಿ ಆಂತರಿಕ ನೀರಿನಕೊಳ ) ಇದರ ಬಗ್ಗೆ 1904 ರಿಂದ 1910,ರವರೆಗೆ ಆತನ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಪ್ರಾಕ್ತನಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಿದ್ದಾನೆ.ಅದರಲ್ಲಿ ತಾಮ್ರ,ರತ್ನಾಭರಣ,ಕೆತ್ತಿದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಇವುಗಳನ್ನು ಪೂರ್ವ ಕೊಲಂಬಿಯನ್ ಕಾಲದ ಮಾಯಾ ಬಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಿಗೆಯ ಆಯುಧಗಳ ಪ್ರತಿಕೃತಿಗಳು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಥಾಂಪ್ಸನ್ ನಂತರ ಈ ಎಲ್ಲ ಸಮಗ್ರ ಸಂಶೋಧನೆ ಸಾಮಾಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಹಡಗಿನ ಮೂಲಕ ಪೀಬಾಡಿ ಮ್ಯುಸಿಯಮ್ ಆಟ್ ಹಾರ್ವರ್ಡ್ ಯುನ್ವರ್ಸಿಟಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಸಾಗಿಸಿದ.

ನಂತರ 1913,ರಲ್ಲಿ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಸಿಲ್ವಾನಸ್ ಜಿ. ಮೊಲೆಯ್ ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಧನಸಹಾಯ ಮಾಡುವಂತೆ ಕಾರ್ನೆಗೆ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟುಶನ್ ಗೆ ಮನವಿ ಮಾಡಿದ. ಆಫ್ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಉತ್ಖನನ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಹಣ ಒದಗಿಸುವಂತೆ ಆತ ಪುಸಲಾಯಿಸಿದ.ಹಾಳಾದ ನಕ್ಷೆಗಳ ರಚನೆ ಹಾಗು ಹಲವಾರು ಸ್ಮಾರಕಗಳ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಈ ಧನಸಹಾಯ ಬೇಕೆಂದು ಆತ ಕೇಳಿದ್ದ. ಆದರೆ ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ ಕ್ರಾಂತಿ ಮತ್ತು ತದನಂತರದ ವಿಫಲ ಸರ್ಕಾರದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಕಾರ್ನೆಗೆ 1924 ರ ವರೆಗೆ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಸುಮಾರು 10 ವರ್ಷಗಳ ವರೆಗಿನ ಕಾರ್ನೆಗೆ ಸಂಶೋಧಕರ ಅಗೆತ ಹುಡುಕಾಟದಿಂದ ಯೋಧರ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಕಾರಾಕೊಲ್ ನ್ನು ಹುಡುಕಿ ಹೆಕ್ಕಿ ತೆಗೆದರು. ಅದೇ ವೇಳೆಗೆ, ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ ಸರ್ಕಾರ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಿ El ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲ್ಲೊ ಮತ್ತು ಗ್ರೇಟ್ ಬಾಲ್ ಕೋರ್ಟ್ ನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಕೈಹಾಕಿತು.

2009 ರಲ್ಲಿ El ಇಲ್ ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲೊದ ಉತ್ಖನನ ಆರಂಭ ವಾಯಿತು.

ಆದರೆ 1926 ರಲ್ಲಿ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಥಾಂಪ್ಸಮ್ ಸೆನೊಟೆ ಸಾಗ್ರಾಡೊದ ಪ್ರತಿಕೃತಿ,ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಕದ್ದು ದೇಶದಿಂದಾಚೆ ಬೇರೆಡೆಗೆ ಸಾಗಿಸಿದ್ದಾನೆಂದು ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ ಸರ್ಕಾರ ಆತನ ಮೇಲೆ ಆರೋಪ ಹೊರಿಸಿತ್ತು. ಸರ್ಕಾರವು ಹಕೀಂಡಾ ಚಿಚೆನ್ ನನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಆ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನಲ್ಲಿದ್ದ ನಂತರ ಆತ ಎಂದೂ ಯುಕಾಟಾನ್ ಗೆ ಮರಳಲಿಲ್ಲ. ನಂತರ ಆತ ತನ್ನ ಮಾಯಾ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಮತ್ತು ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪೀಪಲ್ ಅಫ್ ದಿ ಸೆರ್ಪೆಂಟ್ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಅದನ್ನು 1932 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ. ಆತ ನಿವ್ ಜರ್ಸಿಯಲ್ಲಿ 1935 ರಲ್ಲಿ ನಿಧನ ಹೊಂದಿದ. ಆದರೆ 1944 ರಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ ಸುಪ್ರೀಮ್ ಕೋರ್ಟ್ ಥಾಂಪ್ಸನ್ ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿಲ್ಲ ಆತ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಉತ್ತರದಾಯಿತ್ವ ಪಡೆಯಬಹುದೆಂದು ಅನುಮತಿ ನೀಡಿತು. ನಂತರ ಥಾಂಪ್ಸನ್ ತನ್ನ ತನಿಖೆಯ ಹಕ್ಕು ಸ್ವಾಮ್ಯವನ್ನು ಹೆಕೆಂಡಾವನ್ನು ಪ್ರವಾಸೀ ಪ್ರವರ್ತಕ ಫೆರ್ನಾಂಡೊ ಬಾರ್ಬಾಚನೊ ಪಿಯೂನ್ .^[29] ಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದನು.

ಆದರೆ ಸಿನೊಟ್ ಸಾಗ್ರಾಡೊದ ಮರು ತನಿಖೆಗಾಗಿ 1961 ಮತ್ತು 1967 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲಾಯಿತು. ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಇದನ್ನು ನ್ಯಾಶನಲ್ ಜಿಯಿಗ್ರಾಫಿಕ್, ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯ ಖಾಸಗಿ ಆಸಕ್ತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಇದರ ಪ್ರಾಯೋಜಕರಾದರು. ಇವೆರಡೂ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಮೆಕ್ಸಿಕೊದ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯುಟ್ ಆಫ್ ಆಂಥ್ರೊಪೊಲಾಜಿ ಅಂಡ್ ಹಿಸ್ಟ್ರಿI (INAH) ಇದರ ಉಸ್ತುವಾರಿಯಲ್ಲಿ ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. INAH ತನ್ನ ಸುಪರ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಖನನದ ತನ್ನ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಮುಂದಾಗಿದೆ.ಪುರಾತತ್ವದ ವಲಯದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಅಗೆತದ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಅಂದರೆ ಒಸ್ಸಾರೊ, ಅಕಬ್ ಡಿಜಿಬ್, ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ನಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ಕಟ್ಟಡಗಳು ಹಳೆಯ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ನ್ನುನೆನಪಿಗೆ ತರುತ್ತವೆ.ಚಿಚೆನ್ ವೆಜೊ ಇಂದು (ಹಳೆಯ ಚಿಚೆನ್)ಎನಿಸಿದೆ.

ಸುಮಾರು 2009,ರಲ್ಲಿ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು El ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲ್ಲೊ ಬಗ್ಗೆ ಮರು ತನಿಖೆ ಆರಂಭಿಸಿ,ಅದರ ಆಸು-ಪಾಸಿನ ಸ್ಥಳಗಳ ಪರಿಶೀಲನೆಯನ್ನೂ ಮಾಡಿ ಅಲ್ಲಿ ಉತ್ಖನನ ಕಾರ್ಯ ಕೈಗೊಂಡರು.

ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ

ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ನಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮವು ಶತಮಾನಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಗುಣಲಕ್ಷಣವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಜಾನ್ ಲೈಯ್ಡ್ ಸ್ಟೆಫೆನ್ಸ್,ಮಾಯಾ ಕಾಲದ ಯುಕಾಟಾನ್ ನನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿದ,ತನ್ನ ಕೃತಿ ಇನ್ಸಿಡೆಂಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಟ್ರಾವಲ್ ಇನ್ ಯುಕಾಟಾನ್ , ಹಲವಾರು ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳು ಚಿಚೆನ್ ಇಟ್ಜಾಗೆ ಬರುವಂತೆ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ನೀಡಿದೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಕಟನೆಗೆ ಮುಂಚೆಯೇ, ಬೆಂಜಾಮಿನ್ ನಾರ್ಮನ್ ಮತ್ತು ನಾರ್ಮನ್ ಅಂಡ್ ಬಾರೊನ್ಇಮ್ಯಾನ್ಯುವಲ್ ವೊನ್ ಫ್ರೆಡ್ರಿಚ್ಸ್ತಾಲ್ ಇವರುಗಳೆಲ್ಲಾ ಚಿಚೆನ್ ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ,ಸ್ಟೆಫೆನ್ಸ್ ನ ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ ಇವರು ತಮ್ಮ ಭೇಟಿಯ, ಹುಡುಕಾಟದ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಫ್ರೆಡ್ರಿಚಿಸ್ತಾಲ್ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ದ ಮೊದಲ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳ ತೆಗೆದು ಅದನ್ನು ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಸಂಶೋಧಿಸಿದ ಡ್ಯಾಗೊರೊಟೈಪ್ವಿಧಾನ ಬಳಸಿ ಫೊಟೊ ಕ್ಲಿಕ್ಸಿದ್ದಾನೆ.^[30]

ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಥಾಂಪ್ಸನ್ ನಂತರ 1894 ರಲ್ಲಿ ಚಿಚೆನ್ ನ ಮಾಹಿತಿಯ ಎಲ್ಲಾ ವಿವರಗಳನ್ನು ಖರೀದಿ ಮಾಡಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾನೆ.ಇದು ಹಲವಾರು ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿಯ ಕಣಜವಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಗೆ ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ ಆದರೆ 1910 ರಲ್ಲಿ ಆತ ತನ್ನ ಆಸ್ತಿ ಇರುವ ಜಾಗೆಫ್ಯಲ್ಲಿ ಹೋಟೆಲ್ ವೊಂದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಯೋಚಿಸಿದ ಆದರೆ ಬಹುಶಃ ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಸಂದರ್ಭದಿಂದಾಗಿ ಈ ಆಲೋಚನೆ ಕೈ ಬಿಟ್ಟ.

ಅದೇ 1920 ರ ಆರಂಭಿಕ ವರಷದಲ್ಲಿ ಯುಕಾಟೆಕಾನ್ಸ್ ನ್ ಗುಂಪೊಂದು ಬರಹಗಾರ/ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಾರ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ಗೊಮೆಜ್ ರುಲ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಯುಕಾಟಾನ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ ವಿಸ್ತರಣೆಗೆ ಶ್ರಮಪಟ್ಟರು. ಅವರು ಗವರ್ನರ್ (ರಾಜ್ಯಪಾಲ) ಫೆಲಿಪೆ ಕಾರಿಲ್ಲೊ ಪುರೆಟೊ ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ದ ಸ್ಮಾರಕಗಳಿಗೆ ರಸ್ತೆಗಳ ನಿರ್ಮಿಸಿ ಅಲ್ಲದೇ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಕ್ಕೂ ಇದರ ಅಗತ್ಯ ಮನಗಾಣಿಸಿದರು. ನಂತರ 1923, ರಲ್ಲಿ ಗವರ್ನರ್ ಕಾರಿಲ್ಲೊ ಪುರೆಟೊ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಗೆ ರಹದಾರಿಯೊಂದನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದರು. ಗೊಮೆಜ್ ರುಲ್ ಅವರು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ,ಯುಕಾಟಾನ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಹಾಳು ಅವಶೇಷಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯೊಂದನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು.

ಗೊಮೆಜ್ ರುಲ್ ಅವರ ಅಳಿಯ, ಫೆರ್ನಾಂಡೊ ಬಾರ್ಬಚಾನೊ ಪಿಯೂನ್ (ಯುಕಾಟಾನ್ ನ ಮಾಜಿ ಗವರ್ನರ್ ಮಿಗುಯೆಲ್ ಬಾರ್ಬಚಾನೊ), ಅವರ ಮೊಮ್ಮಗ ಯುಕಾಟಾನ್’ ನ ಮೊದಲ ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಆರಂಭಿಕ 1920 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ. ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆತ ಭೇಟಿ ಮಾಡಿ ಅವರ ಅಗತ್ಯಗಳ ಆಲಿಸಿದ.ಪ್ರೊಗ್ರೆಸೊ ಉತ್ತರ ಬಂದರು ಮೆರಿಡಿಯಾದಿಂದ ಬಂದವರಿಗೆ ಅವರು ಯುಕಾಟಾನ್ ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಾರ ಕಳೆಯುವಂತೆ ಪ್ರೊತ್ಸಾಹಿಸಿದ.ಅವರ ಮುಂದಿನ ಪ್ರವಾಸದ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಆತ ಗಮನ ಹರಿಸಿ ಅವರನ್ನು ಪುಸಲಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಆತನ ಮೊದಲ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಬಚಾನೊ ಪಿಯುನ್ ಸುಮಾರು ಕೇವಲ ಏಳು ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಹಡಗು ಬಿಟ್ಟು ತನ್ನ ಪ್ರವಾಸದ ಜೊತೆಯಾಗುವಂತೆ ಉತ್ತೇಜಿಸಿದ ಅದೇ ನಂತರ-1920 ರ ಮಧ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಬಚಾನೊ ಪಿಯೂನ್ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಥಾಂಪ್ಸನ್ ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಜಾಗೆ ಹೋಟೆಲ್ ವೊಂದಕ್ಕಾಗಿ 5 acres (20,000 m²)ಇದನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವಂತೆ ಪುಸಲಾಯಿಸಿದ.ಇದು ಚಿಚೆನ್ ಮುಂದೆ ಇದ್ದ ಜಾಗವಾಗಿದೆ ಹೀಗೆ 1930,ರಲ್ಲಿ ಮಾಯಾಲ್ಯಾಂಡ್ ಹೊಟೆಲ್ ಎಂಬುದು ಹಕೆಂಡಾ ಚಿಚೆನ್ ನ ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ನಂತರ ಇದನ್ನು ಕಾರ್ನೆಗೆ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟುಶನ್.^[31] ತಮ್ಮ ಸುಪರ್ದಿಗೆ ಪಡೆದರು.

ನಂತರ 1944,ರಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಬಾಚಾನೊ ಪಿಯೂನ್ ಎಲ್ಲಾ ಹಕೆಂಡಾ ಚಿಚೆನ್ ನನ್ನ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಎಲ್ಲವನ್ನು ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಥಾಂಪ್ಸನ್ ಅವರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗಳಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಂಡ.^[29] ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ನೆಗೊ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟುಶನ್ ತನ್ನ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ನ ಎಲ್ಲಾ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಪೂರ್ತಿ ಮಾಡಿತು,ನಂತರ ಹಕೆಂಡಾ ಚಿಚೆನ್ ನನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟಿತು.ಇದನ್ನು ಬರ್ಬಾಚಾನೊ ಮತ್ತೊಂದು ಹೊಟೆಲ್ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದ.

ಆಗ 1972,ರಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ಸಿಕೊ ಲೆಯ್ ಫೆಡೆರೆಅಲ್ ಸೊಬೆರೆ ಮೊನೊಮೆಂಟೊಸ್ ವೈ ಝೋನ್ಸ್ ಅರ್ಕೊಲೊಜಿಕಾಸ್ ,ಆರ್ಟ್ಸ್ಟಿಕಾಸ್ ಇ ಹಿಸ್ಟೊರಿಕಾಸ್(ಫೆಡ್ರಲ್ ಲಾ ಒವರ್ ಮೊನೊಮೆಂಟ್ಸ್ವ್ ಅಂಡ್ ಅರ್ಕಲಾಜಿಕಲ್ ,ಆರ್ಟಿಸ್ಟಿಕ್ ಅಂಡ್ ಹಿಸ್ಟಾರಿಕ್ ಸೈಟ್ಸ್ ) ಎಂಬ ಕಾನೂನನ್ನ ರಚಿಸಿತು.ಇದರ ಮೂಲಕ ಕೊಲಂಬಿಯನ್ ನ ಎಲ್ಲಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪೂರ್ವ ಕೊಲಂಬಿಯನ್ ನ ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಫೆಡ್ರಲ್ ಒಡೆತನಕ್ಕೆ ಬರುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.^[32] ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ ದೇಶದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಇರುವ ವಿಹಾರ ಧಾಮಗಳಿಗೆ (ರೆಸಾರ್ಟ್ಸ) ಸಾವಿರಾರು ಅಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ನೂರಾರು ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಆಗುತ್ತಿರುವ ಕ್ಯಾನ್ಕುನ್ ಗೆ ಬರುತ್ತಾರೆ.

ಸರ್ಪವು ವಸಂತ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ.

ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಪ್ರದೇಶವು 1980ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ವಸಂತ ಶರತ್ಕಾಲದ ಋತು ವಿನಲ್ಲಿ ಸಂದರ್ಶಕರ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಗಿಜಿ ಗುಡುವ ತಾಣವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸತು.. ಇಂದು ಕುಕುಲನ್ ದೇವಾಲಯದ ಗರಿಗಳ್ಳುಳ್ಳ ಸರ್ಪದೇವತೆ ಆಕಾರದ ರೂಪವು ಪಿರಮಿಡ್ ನಿಂದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ತೆವಳಿದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಾವಿರಾರು ನೆಳಲು ಮತ್ತು ಬೆಳಕಿನ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಆಕರ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.^[33]

ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್  UNESCO ದ ಒಂದು ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೆಕ್ಸಿಕೊ ದಲ್ಲಿರುವಪುರಾತತ್ವಇಲಾಖೆಯ ಪರಿವಿಕ್ಷಣೆಗೆ ಎರಡನೇಯ ವಲಯವಾಗಿದೆ.[34]  ಪುರಾತತ್ವ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಜನಪ್ರಿಯ ಪ್ರವಾಸಿ ಧಾಮ ಕಾಂಕುನ್ ನಿಂದ ಸಾವಿರಾರು ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.ಇದರಲ್ಲಿ ಬಸ್ ಪ್ರವಾಸೀ ಅನುಕೂಲ ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸುಮಾರು 2007, ರಲ್ಲಿ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ನ El ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲ್ಲೊ ವನ್ನುನಿವ್ ಸೆವೆನ್ ವಂಡರ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ಎಂದು ವಿಶ್ವಾದದ್ಯಂತದ ಮತಾಭಿಪ್ರಾಯದ ನಂತರ ಇದನ್ನು ವಿಶ್ವದ ಅದ್ಭುತವೆನ್ನಲಾಯಿತು. ಈ ಅಂಶವು ಮತಾಭಿಪ್ರಾಯವು ವಾಣಿಜ್ಯಕವಾಗಿ ಅದರ ಪದ್ದತಿಗನುಸಾರವಾಗಿ ನಡೆಯಿತಾದರೂ ಹಲವೆಡೆ ವಿವಾದಕ್ಕೊಳಗಾಯಿತು.ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕೃತ ದಾಖಲೆಗಳು ಇದನ್ನು ಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.ಆದರೆ 2012 ರ ಹೊತ್ತ್ತಿಗೆ ಚಿಚೆನ್ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಅಧಿಕಗೊಳ್ಲಲಿದೆ.[35] ಇದರ ಪ್ರಚಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತೆ ವಿವಾದ ಮರು ಭುಗಿಲ್ಲೆದ್ದಿತಲ್ಲದೇ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಒಡೆತನದ ಬಗ್ಗೆ ಯುಕಾಟಾನಾ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ 29 ರ ಮಾರ್ಚ್ 2010 ರಲ್ಲಿ ಈ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ಖರೀದಿಸಿ ಅದನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ಸಾಲಿಗೆ ಸೇರಿಸಲು ಇದರ ಒಡೆಯ ಹಾನ್ಸ್ ಜುರೆಗೆನ್ ಠೈಸ್ ಬಾರ್ಬಾಚಾನೊ ಅವರಿಂದ ಪಡೆಯುವ ಯತ್ನವೂ ನಡೆಯಿತು.[36]

ಆದರೆ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ INAH, ದ ಉಸ್ತುವಾರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ಮುಚ್ಚಿ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಸಂದರ್ಶಕರು ಇದರ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲು ತಿರುಗಾಡಬಹುದು.ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಹತ್ತಿ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಹೋಗುವಂತ್ತಿಲ್ಲ. ಇತ್ತೀಚಿನದೆಂದರೆ ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲೊ ಇದು ಸ್ಯಾನ್ ಡಿಗೊ ಒಬ್ಬ ಮಹಿಳೆಯ ಮರಣಾನಂತರದ ಚಿತ್ರಣ2006,.^[37]

ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಸಂಪುಟ

• 
  ಚಿಚನಿಟ್ಜ್ ದ ಐ ಕ್ಯಾಂಕೋಲಾದ ಮೇಲ್ಭಾಗ ತೋರಿಸುವ ಆಂತರಿಕ ನೋಟದ ಲೇಸರ್ ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಯೋಜನೆಯ ಚಿತ್ರಣ.
• 
  ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಇಲ್ ಕ್ಯಾರಾಕೊಲ್ ಭಾವ ಚಿತ್ರ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ದ ವೀಕ್ಷಣೆ
• 
  1986 ರ ಯೋಧರ ದೇವಾಲಯ.ದೊಡ್ಡ ದೇವಾಲಯ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿದ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಆ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ತತ್ ಕ್ಷಣವೇ ಇವು ಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ.
• 
  ಸ್ಟೋನ್ ರಿಂಗ್ ಗ್ರೇಟ್ ಬಾಲ್ [79]ಅಂಗಳದ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ದ ಮೇಲ್ಭಾಗ ದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಪಡೆದಿದೆ.
• 
  ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಅಲ್ಫ್ರೆಡ್ ಮೌಂಡ್ಸ್ ಲೆಯ್ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ನಲ್ಲಿ 1889.
• 
  ವಿನಸ್ ಪ್ಲಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಇನ್ ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ಪ್ಲಾಜಾ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್
• 
  ಕುಕುಲ್ ಕ್ಯಾನ್ ಪಿರಾಮಿಡ್

ಇದನ್ನು ನೋಡಿ

• ರಾಷ್ಟ್ರದ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾದ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ
• ಮೆಸೊಅಮೇರಿಕನ್ ಪಿರಮಿಡ್ ಗಳ ಪಟ್ಟಿಗಳು

ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು

1. ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ"Chichén Itzá". English Pronunciation Guide to the Names of People, Places, and Stuff. Inogolo. Retrieved 2007-11-21.
2. ಬರೆರಾ ವಸ್ಕೆಜ್ ಎಟ್ ಆಲ್., 1980, ಕೊರ್ಡೆ ಮೆಕ್ಸ್ ಡಿಕ್ಸನರಿ
3. ಚಿಚೆನ್ ಇದರ ಕಾನೂನು ಪ್ರಕಾರ ಒಡೆತನ ಪಡೆಯುವುದು ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರ ವಲಯ ಗಳ ಚಿತ್ರಣ ಬ್ರೆಗೀಯಾ (2006) ಇನ್ ಪರ್ಟಿಕ್ಯುಲರ್ ಚಾಪ್ಟರ್ 3, "ಚಿಚೆಯಿಟ್ಜ್ , ಎ ಸೆಂಚುರಿ ಆಫ್ ಪೈವಟೈಜೆಷನ್ ."ಕನ್ಸರ್ನಿಂಗ್ ದಿ ಲೀಗಲ್ ಬೇಸಿಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಒನರ್ಶಿಪ್ ಆಫ್ ಚಿಚೆನ್ ಅಂಡ್ ಅದರ್ ಸೈಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಪ್ಯಾಟ್ರಿಮೊನಿ, ಸೀ ಬ್ರೆಗಿಲಿಯಾ(2006), ಇನ್ ಪರ್ಟಿಕುಲರ್ ಚಾಪ್ಟರ್ 3, "ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಎ ಸೆಂಚುರಿ ಆಫ್ ಪ್ರೈವೇಟೈಜೇಶನ್ ". ಚಿಚೆಯಿಟ್ಜ್ ಒಡೆತನದ ಬಗೆಗಿನ ಘರ್ಷಣೆ ನೋಡಿ ಕಾಸ್ಟೊನೆಡಾ (2005)ರಿಗಾರ್ಡಿಂಗ್ ಆನ್ ಗೋಯಿಂಗ್ ಕಾನ್ ಫ್ಲಿಕ್ಟ್ಸ್ ಒವರ್ ದಿ ಒನರ್ ಶಿಪ್ ಆಫ್ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಸೀ ಕ್ಯಾಸ್ಟೆನೆಡಾ(2005). ರಿಗಾಡಿಂಗ್ ಪರ್ಚೆಸ್ , ಸಿ ಯುಕಾಟಾನ್ ಪಗ ಗೊಬಿಇರೊನೊ 220 ಅಮ್ ಡಿ ಪಿ ಪೊರ್ ಟೆರ್ರೆನೊಸ್ ದೆ ಚಿಚೆ ಇಟ್ಜ್,; ಲಾ ಜೊರ್ನಾಡ, 30 ಮಾರ್ಚ್ 2010 http://www.jornada.unam.mx/2010/03/30/index.php?section=cultura&article=a06n1cul
4. ಯುಯುಸಿ ಯಾಬ್ನಾಲ್ ಸಾಮಾನ್ಯವ್ಫಾಗಿ “ಸೆವೆನ್ ಗ್ರೇಟ್ ಹೌಸ್”, ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ರಿಚರ್ಡ್ ಎನ್. ಲಕ್ಶ್ಟನ್(ಅನುವಾದ), ದಿ ಬುಕ್ ಆಫ್ ಚುಮೆಯೆಲ್: ದಿ ಕೌನ್ಸೆಲ್ ಬುಕ್ ಆಫ್ ದಿ ಯುಕಾಟೆಕ್ ಮಾಯಾ, 1539-1638 (ವಾಲ್ ನಟ್ ಕ್ರೀಕ್ , ಕಾಲಿಫ್.: ಏಗೇಯೆನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಪ್ರೆಸ್ , 1996) 141 ISBN 0-89412-244-4
5. 19ಯುಯುಸಿ ಹಾಬ್ ನಾಲ್ ಇದನ್ನು ಅನುವಾದಿಸಿದರೆ “ಸೆವೆನ್ ಬುಶಿ ಪ್ಲೇಸೆಸ್ ಎಂದು ” ಪೀಟರ್ ಒO. ಕೊಚ್, ದಿ ಆಜ್ ಟೆಕ್ಸ್, ದಿ ಕಾಂಕೆಸ್ಟ್ಡರ್ಸ್, ಅಂಡ್ ಮೇಕಿಂಗ್ ಆಫ್ ದಿ ಮೇಕಿಂಗ್ ಆಫ್ ಮೇಕ್ಸಿಕನ್ ಕಲ್ಚರ್(???: ಮೆಕಫರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ & ಕಂ., 2006) 19 ISBN 0-688-16894-9
6. ಯುಯುಸಿ ಯಾಬ್ನಾಲ್ ,ಯುಸಿ ಅಬ್ನಾಲ್ ಆಗುತ್ತದೆ., ಅದರರ್ಥ “ಸೆವೆನ್ ಅಬ್ನಾಲ್ಸ್ ” ಅಥವಾ“ಸೆವೆನ್ ಲೈನ್ಸ್ ಆಫ್ ಅಬ್ನಾಲ್,” ಇಲ್ಲಿ ಅಬ್ನಾಲ್ ಎನ್ನುವುದು ಒಂದು ಕುಟುಂಬದ ಹೆಸರಾಗಿದೆ.ರಾಲ್ಫ್ಎಲ್. ರಾಯ್ಸ್, ದಿ ಬುಕ್ ಆಫ್ ಚಿಲಾಮ್ ಬಲಾಮ್ ಆಫ್ ಚುಮಾಯೆಲ್ . (ನಾರ್ಮನ್, ಒಕ್ಲಾ.: eಯುನ್ವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್of ಒಕ್ಲಾಹಾಮ್ ಪ್ರೆಸ್,,ನಾರ್ಮನ್. 1967) 133n7
7. ಕೊಗ್ಗಿನ್ಸ್ (1992).
8. ಅಂಡಾ ಅಲಾನಿಸ್ (2007)
9. ಡೇವಿಡ್ ಫ್ರೆದಿಯಲ್ , “ಯಾಕ್ಸಾನಾ ಆರ್ಕ್ಯಾಲಾಜಿಕಲ ಸರ್ವೆ: ಎ ರಿಪೊರ್ಟ್ ಆಫ್ ದಿ1988 ಫೀಲ್ಡ್ ಸೀಜನ್” (ಮರು ಪಡೆದಿದ್ದು FAMSI--ಫೌಂಡೇಶನ್ ಸ್ಟಡೀಸ್ ಫಾರ್ ದಿ ಡ್ವಾನ್ಸ್ ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಮೆಸೊಅಮೇರಿಕನ್ ಸ್ಟಡೀಸ್—Web site Sept. 20, 2008, www.famsi.org/research/freidel/1988Freidel.pdf) 6. , ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ, ಶರರ್ ಮತ್ತು ಟ್ರಾಕ್ಸ್ಲರ್ (2006:581)
10. ನೋಡಿ ಜೆಫ್ ಕಾರ್ಲ್ ಕೌಲಸ್ಕಿ, ಸಿಠಿಯಾ ಕ್ರಿಸ್ಟೆನ್-ಗ್ಱಾಮ್(ಸಂಪಾದಕರು), ಟ್ವಿನ್ ಟೊಲ್ಲನ್ಸ್ : ಚಿಚೆನ್ ಇಟ್ಜಾ, ಟುಲಾ, ಅಂಡ್ nd ದಿ ಇಪಿಕ್ಲಾಸಿಕ್ ಟು ಅರ್ಲಿ ಪೊಸ್ಟ್ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ ಮೆಸೊಅಮೆರಿಕನ್ ವರ್ಲ್ಡ್: ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್ D.C.: ಡಂಬರ್ಟನ್ ಒಕ್ಸ್ , 2007) 166-7 ISBN 0-88402-323-0
11. ಜೆ. ಎರಿಕ್ ಎಸ್. ಥಾಂಪ್ಸನ್, ದಿ ರೈಸ್ ಅಂಡ್ ಫಾಲ್ ಆಫ್ ಮಾಯಾ ಸಿವಿಲೈಜೇಶನ್(ನಾರ್ಮನ್ ಒಕ್ಲಾಮ್.: ಯುನ್ವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಒಖ್ಲಾಮ್ ಒಕ್ಲಾಮ್ ಪ್ರೆಸ್ , 1954, 1966) 137 ISBN 0-8061-0301-9
12. ವಿವರಕ್ಕಾಗಿ ಮರು ದಿನಾಂಕದ ಸೂಚನೆ, ಇದನ್ನು ವಿಶೇಷ ಆಂಡ್ಯುಸ್ ನಲ್ಲಿ ನೋಡಿ,ಫಾರ್ ಸಮೇಶನ್ ಆಫ್ ದಿಸ್ ರಿ-ಡೇಟಿಂಗ್ ಪ್ರೊಪೊಸಲ್, ಸೀ ಇನ್ ಪರ್ಟಿಕುಲರ್ ಆಂಡ್ರಿವ್ಸ್' ಎಟ್ ಆಲ್ .{/1 (2003).
13. ಕ್ಲೆಂಡಿನಿಯನ್, ಇಂಗಾ; ಅಂಬಿವೇಲೆಂಟ್ ಕಾಂಕ್ವೆಸ್ಟ್ಸ್: ಮಾಯಾ ಅಂಡ್ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಯರ್ಡ್ ಇನ್ ಯುಕಾಟಾನ್, 1517-1570. (pg 23) ISBN 0-521-37981-4
14. ರಾಬರ್ಟ್ ಎಸ್. ಚೇಂಬರ್ಲಿಯನ್, ದಿ ಕಾಂಕೆಸ್ಟ್ ಅಂಡ್ ಕೊಲೊನೈಜೇಶನ್ ಆಫ್ ಯುಕಾಟಾನ್ 1517-1550 (ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್ D.C.: ಕಾರ್ನೆಗೆ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟುಶನ್ ಆಫ್ ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್ , 1948) 19-20, 64, 97, 134-135
15. ರಾಬರ್ಟ್ ಎಸ್. ಚೇಂಬರ್ಲಿಯನ್, ದಿ ಕಾಂಕೆಸ್ಟ್ ಅಂಡ್ ಕೊಲೊನೈಜೇಶನ್ ಆಫ್ ಯುಕಾಟಾನ್ 1517-1550 (ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್ D.C.: ಕಾರ್ನೆಗೆ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟುಶನ್ ಆಫ್ ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್ , 1948)
16. ಕ್ಲೆಂದಿಯನಿಯನ್, ಇಂಗಾ; ಅಂಬಿವೆಲೆಂಟ್ ಕಾಂಕ್ವೆಸ್ಟ್ಸ್: ಮಾಯಾ ಅಂಡ್ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಯರ್ಡ್ ಇನ್ ಯುಕಾಟಾನ್, 1517-1570. (pg 41) ISBN 0-521-37981-4
17. ಲಿಸಾ ಬ್ರೆಗ್ಲಿಯಾ , ಮೊನ್ಯುಮೆಂಟಲ್ ಅಂಬಿವೆಲನ್ಸ್: ದಿ ಪೊಲಿಟಿಕ್ಸ್ ಆಫ್ ಹೆರಿಟೇಜ್ (ಆಸ್ಟಿನ್, ಟೆಕ್ಸಾಸ್: ಯುನ್ವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ಪ್ರೆಸ್, 2006) 67
18. ಇದರಡಿ ಕಂಡುಕೊಂಡ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡಿದ ಮಾಹಿತುಯು ಈ ವಲಯದಲ್ಲಿ "ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಯುಕಾಟಾನಾ" ದಿಂದ by ಒಲ್ಗೊ ಕಾನೊ ದಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ., ಆರ್ಕೊಲೊಜಿಯಾ ಮೆಕ್ಸಿಕಾನಾ , Vol. 9 No. 53 (ಜನವರಿ-ಫೆಬ್ರವರಿ 2002) 80-87
19. ವೈಟ್ ವೆ ದಿಂದಯಿಂದMayan: [sakb'e] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help), ಭಾವಾರ್ಥ"ಶ್ವೇತ ದಾರಿ /ರಸ್ತೆ”. ಆಧುನಿಕ ಮಾಯಾ ಉಚ್ಚಾರದ ಸಂಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಯಾಕ್ ಬಿಯೊಬ್ ದ ಬಹುವಚನರೂಪ. (ಅಥವಾ ಆಧುನಿಕ ಮಾಯಾ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ , ಸ್ಯಾಕೊ'ಇವೊಬ್' ).
20. INAH Web site, October ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ದ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಸಮೂಹಗಳನ್ನು ಪುರಾತತ್ವ ವಿಭಾಗದವರು ಸರಣಿ ದಾರಿಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡರು.ಪ್ರತಿಯೊಂದನ್ನು ಅದು ವಿಂಗಡಿಸಿ ಇನ್ನುಳಿದ ಸಣ್ಣ ಗೋಡೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಅತ್ಯಂತ ಮೂರು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಕೀರ್ಣಗಳು ಗ್ರೇಟ್ ನಾರ್ತ್ ಪ್ಲಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತಿತ್ತು.ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಮಾರಕಗಳೆಂದರೆ El ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲೊ, ಯೋಧರ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಗ್ರೇಟ್ ಬಾಲ್ ಕೋರ್ಟ್; ದಿ ಒಸ್ಸಾರಿಯೊ ಗ್ರುಪ್ ಇವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅದೇ ಹೆಸರಿನ ಪಿರಾಮಿಡ್ ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಎಕ್ಸ್ಟೊಲೊಟ್ ದೇವಾಲಯ; ಮತ್ತು ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಗ್ರುಪ್,ಇದರಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾರಾಕೊಲ್, ಲಾಸ್ ಮೊಂಜಾಸ್, ಮತ್ತು ಅಕಬ್ ಜಿಬ್ ಇತ್ಯಾದಿ. ಈ ಕ್ಷೇತ್ರ ಪ್ರದೇಶವು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಶಿಲೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.ರಾಜ್ಯದ ಹಲವೆಡೆ ಅವುಗಳನ್ನು ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲಾಯಿತು ಈ ಕಟ್ಟಡಗಳು ನಿಬಿಡವಾದ ಜಾಲವನ್ನು ರಸ್ತೆ ರಹದಾರಿಯನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ.ಹಳೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಪಾದಚಾರಿ ಮಾರ್ಗಗಳು ಅವುಗಳನ್ನು ಸಾಕ್ಬೆಒಬಿ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.<ref>ವೈಟ್ ವೆ ದಿಂದಯಿಂದMayan: [sakb'e] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help), ಭಾವಾರ್ಥ"ಶ್ವೇತ ದಾರಿ /ರಸ್ತೆ”. ಆಧುನಿಕ ಮಾಯಾ ಉಚ್ಚಾರದ ಸಂಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಯಾಕ್ ಬಿಯೊಬ್ ದ ಬಹುವಚನರೂಪ. (ಅಥವಾ ಆಧುನಿಕ ಮಾಯಾ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ , ಸ್ಯಾಕೊ'ಇವೊಬ್' ).
21. INAH Web site,ಗವು ಪಿರಾಮಿಡ್ ನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನ ಚಲನೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಿತು.ಮೂಲಾಧಾರವಾಗಿ ಸರ್ಪದ ತಲೆಯು ಅದಕ್ಕೆ ಮೂಲಾಧಾರವಾಗಿದೆ. ಮೆಸೊಅಮೆರಿಕನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ ವಿಶಾಲವಾದ ಪಿರಾಮಿಡ್ ಗಳನ್ನು ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು.ಅದು ಒಂದು ಇಂತಹದಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇದರ 1930 ರ ಮಧ್ಯ ಭಾಗದ ಮೆಕ್ಸಿಕೊದ ಸರ್ಕಾರ ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಉತ್ಖನನ El ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲ್ಲೊದ ಸಂಶೋಧನೆಯಾಗಿತ್ತು. ಹಲವಾರು ಸೂಕ್ತ ಆರಂಭಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಪಿರಾಮಿಡ್ ನ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳ ಭಾಗವೊಂದು ಪತ್ತೆಯಾಯಿತು, ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅವರು ಅಗೆದ ನಂತರ ಅದರ ಕೆಳಗೆ ಈಗಿರುವ ಜಾಗೆಯ ತಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದು ದೇವಾಲಯ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಗರ್ಭ ಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಕ್ ಮೂಲ್ ನ ವಿಗ್ರಹವಿದೆ.ಅಲ್ಲದೇ ಚಿರತೆಯ ಆಕಾರದ ಸಿಂಹಾಸನದ ಮೇಲೆ ಇದನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.ಅದರ ಮೇಲೆ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಕಲೆ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದು ಅದರ ಮೈಮೇಲಿನ ಚುಕ್ಕೆಗಳು ಅದರ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ ಸರ್ಕಾರವು ಉತ್ತರ ಮೆಟ್ಟಿಲಿರುವ ಸ್ಥಳದ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಉತ್ಖನನ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಸಿದೆ.ಇದು ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹುದುಗಿರುವ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪ್ರವಾಸಿಗರರಿಗೆ ತೆರೆದಿಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ 2006,ರಲ್ಲಿ INAH ಯು ಸಿಂಹಾಸನವಿರುವ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ,ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ಮುಚ್ಚಿಹಾಕಿತು.

    ಗ್ರೇಟ್ ಬಾಲ್ ಕೋರ್ಟ್

    ಹಲವಾರು ಪುರಾತತ್ವದಜ್ಞರು, ಹಲವಾರು ಆಟದ ಪ್ರಾಂಗಣ,ಮೈದಾನಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿದ್ದಾರೆ.ಆಗ ಚೆಚಿನಿಟ್ಜ್ ದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಮೆಸೊಅಮೆರಿಕನ್ ಬಾಲ್ ಗೇಮ್ ಆಡುವ ಪರಿಪಾಠವಿತ್ತು.ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲ್ಲೊದ ಆಗ್ನೇಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಗ್ರೇಟ್ ಬಾಲ್ ಕೋರ್ಟ್ ಅಂದರೆ ಕ್ರೀಡಾ 150 metres (490 ft)ಮೈದಾನದ ಪ್ರಾಂಗಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿತ್ತು. ಮೆಸೊಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಬಾಲ್ ಕೋರ್ಟ್ ಇದಾಗಿದೆ. ಅದು ಸುಮಾರು 166 by 68 metres (545 ft × 223 ft)ಅಳತೆಯದ್ದಾಗಿದೆ. ಹೊರಭಾಗದ ಗೋಡೆಗಳು 12 metres (39 ft) ಎತ್ತರವಾಗಿವೆ, ಅದರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿಅದರ ಉದ್ದ ಗೋಡೆಗಳಿಗೆ ತಗಲುವ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ವೃತ್ತಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ.ಸರ್ಪದ ವೃತ್ತಗಳ ಕಲಾಪ್ರಾಕಾರ ಕಾಣುತ್ತದೆ.<ref>ಜನಪ್ರಿಯ ವಿವರ ವೆಂದರೆ ಈ ಆಟವು ಚಂಡಿನ ಮೂಲಕ ಗೋಲಾಕೃತಿ ಗಳಲ್ಲಿ ಎಸೆದು ಅದರ ಹಿಂದೆ ವೃತ್ತವೊಂದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದು.
22. ಸಿರೆರೊಲ್ ಸ್ಯಾನ್ಸೊರ್ಸ್(1948, pp.94–96)
23. Tozzer, Alfred Marston (1910). Animal figures in the Maya codices. The Museum. pp. 334–336. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
24. ಸ್ಟೆವೆನ್ ಎಂ. ಫ್ರೈ, "ದಿ ಕಾಸಾ ಕೊಲೊರಾಡಾ ಬಾಲ್ ಕೋರ್ಟ್: INAH ಟರ್ನ್ಸ್ ಮೌಂಡ್ಸ್ ಇಂಟು ಮೊನುಮೆಂಟ್ಸ," ಮರುಪಡೆದಿದ್ದು http://www.americanegypt.com/feature/casacolorada.htm Archived 2010-12-19 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. on 3 Dec. 2009
25. ಅವೇನಿ(1997, pp.135–138)
26. ವೊಸ್ಸ್ ಮತ್ತು ಕ್ರೆಮೆರ್ (2000)
27. ಆಂಡ್ರಿವ್ಸ್IV (1960, pp.28–31)
28. ಆಂಡ್ರಿವ್ಸ್IV (1970).
29. ಅಸ್ಬೊರ್ನೆ (2007).
30. ಪ್ರವೇಶ ವನ್ನು ನೋಡಿ,"ಫೆಡ್ರಿಸಿಚ್ತಾಲ್ ಬಾರೊನ್ ಇಮ್ಯಾನ್ಯುವಲ್ ಒನ್", ಪಾಮ್ಕ್ವಿಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಕೈಲ್ ಬೌರ್ನ್ (2000,ಪಿ.252.
31. )ಮಡೈರಾ (1931, pp. 108-9)
32. ಬ್ರೇಗ್ಲೇಯ(2006, pp.45–46).
33. ನೋಡಿ ಕ್ವೆಟ್ಜಿಲ್ ಕಾಸ್ಟನೆಡ (1996)ಇನ್ ದಿ ಮ್ಯೂಸಿಯಮ್ ಆಫ್ ಮಾಯಾ ಕಲ್ಚರ್ (ಯುನಿವರ ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಮಿನ್ನೆಸೊಟ ಪ್ರೆಸ್)(1977) ಚಿಚನ್ ಪ್ರವಾಸದ ಅದ್ಯಯನದ ವಿವರಗಳ ಪುಸ್ತಕ ಇದರಲ್ಲಿ ವಸಂತಕಾಲದ ಆಚರಣೆಯ ಒಂದು ಪದ್ದತಿ. ಸುಮಾರು 90 ನಿಮಿಷದ ಅಕ್ಷರ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಭೂ ಪ್ರದೇಶದ ವಿವರ ನೀಡುವ ಸಾಕ್ಷ ಚಿತ್ರ. ಹೊಸ ಕಾಲದ ಆದ್ಯಾತ್ಮಕತೆ ಮತ್ತು ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದು ಬಂದದ್ದು ನೋಡಿ ಜೆಫ್ಫ್ ಹಿಮ್ಪೆಲ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಸ್ಟನೆಡ (1997)[ಚಿಚೆ ಇಟ್ಜ್ ದಲ್ಲಿನ ಪ್ರವಾಸದ ಘಟನೆಗಳು ] (ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟರಿ ಎಜುಕೇಷನ್ ರಿಸೊರ್ರ್ಸ್
34. " ಕಾಂಪೆಂಡಿಯೊ ಎಸ್ಟಡಿಸ್ಟಿಕೊ ಡೆಲ್ ಟುರೀಸಮ್ ಎನ್ ಮೆಕ್ಸಿಕೊ 2006",ಸೆಕ್ರೇಟರಿಯ ಡೆ ಟುರಿಸಮ್, ಮೆಕ್ಸಿಕೊ ಸಿಟಿ.
35. ಚಿಚೆಯಿಟ್ಜ್ ಪೊದ್ರೀಯ ಡುಪ್ಲಿಕಾರ್ ವಿಸಿತಟನ್ಟ್ ಎನ್ 5 ಡೆಕ್ಲೆರಡ ಮರವಿಲ್ಲ ಇ ಫ್ಇ ನಿವ್ಸ ಸರ್ವಿಸ್ ಜೂನ 2007.”ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ (CPTM).ಈ ಚಿತ್ರವು ಫ್ರಾಸಿಸ್ಕೊ ಲೊಪೆಜ್ ಮೆನಾ, ಇದರ ನಿರ್ದೆಶಕ ಡೈರೆಕ್ಟರ್ ಆಫ್ ಕಾನ್ಸೆಜೊ ಡೆ ಮೆಕ್ಸಿಕೊ (ಸಿ ಪಿ ಟಿ ಎಮ್ )
36. ಯುಎಸ್ ಬೊರ್ನ್(2007); "ಯುಕಾಟಾನ್ ಕೊಂಪ್ರಾ 80 ಹ್ಯಾಸ್ ಎನ್ ಲಾ ಝುನ್ ಡೆ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್," ಲಾ ಜೊರ್ನಾಡಾ, 30 ಮಾರ್ಚ್ 2010, ಪಡೆದದ್ದು 30 ಮಾರ್ಚ್ 2010 ಇಲ್ಲಿಂದ http://www.jornada.unam.mx/2010/03/30/index.php?section=cultura&article=
37. ಡಿಯರೀಯೊ ಡೆ ಯುಕಾಟಾನ್ ಫಿನ್ ಎ ಎಕ್ಸಟೇಕ್ಷನ್ ಪಾರ ಲೊಸ್ ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ ಪಾಗರನ್ ಇ ಐ ಡೈ ಡೆಲ್ ಇಕ್ವಿನೊಸಿಯ ಎನ್ ಲಾ ಜೊನ 2006,ಯುಕಾಟಾನ್

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

Andrews, Anthony P. (2003). "The Northern Maya Collapse and its Aftermath". Ancient Mesoamerica. New York: Cambridge University Press. 14 (1): 151–156. doi:10.1017/S095653610314103X. ISSN 0956-5361. OCLC 88518111. {{cite journal}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); Unknown parameter |month= ignored (help); templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help); templatestyles stripmarker in |coauthors= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Andrews, E. Wyllys, IV (1961). "Excavations at the Gruta De Balankanche, 1959 (Appendix)". Preliminary Report on the 1959-60 Field Season National Geographic Society — Tulane University Dzibilchaltun Program: with grants in aid from National Science Foundation and American Philosophical Society. Middle American Research Institute Miscellaneous Series No 11. New Orleans: Middle American Research Institute, Tulane University. pp. 28–31. ISBN 0-939238-66-7. OCLC 5628735. {{cite book}}: templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Andrews, E. Wyllys, IV (1970). Balancanche: Throne of the Tiger Priest. Middle American Research Institute Publication No 32. New Orleans: Middle American Research Institute, Tulane University. ISBN 0-939238-36-5. OCLC 639140. {{cite book}}: templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Anda Alanís, Guillermo de (2007). "Sacrifice and Ritual Body Mutilation in Postclassical Maya Society: Taphonomy of the Human Remains from Chichén Itzá's Cenote Sagrado". In Vera Tiesler and Andrea Cucina (eds.) (ed.). New Perspectives on Human Sacrifice and Ritual Body Treatments in Ancient Maya Society. Interdisciplinary Contributions to Archaeology. Michael Jochim (series ed.). New York: Springer Verlag. pp. 190–208. ISBN 978-0-387-48871-4. OCLC 81452956. ISSN 1568-2722. {{cite book}}: |editor= has generic name (help); templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Aveni, Anthony F. (1997). Stairways to the Stars: Skywatching in Three Great Ancient Cultures. New York: John Wiley & Sons. ISBN 0-471-15942-5. OCLC 35559005. {{cite book}}: templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Barrera Vásquez, Alfredo (1980). Diccionario maya Cordemex: maya-español, español-maya. with collaborations by Refugio Vermont Salas, David Dzul Góngora, and Domingo Dzul Poot. Mérida, Mexico: Ediciones Cordemex. OCLC 7550928. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help); templatestyles stripmarker in |coauthors= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link) (Spanish) (Yukatek Maya)

Beyer, Hermann (1937). Studies on the Inscriptions of Chichen Itza (PDF). Contributions to American Archaeology, No.21. Washington D.C.: Carnegie Institution of Washington. OCLC 3143732. Archived from the original (PDF Reprint) on 2003-03-11. Retrieved 2007-11-22. {{cite book}}: templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Breglia, Lisa (2006). Monumental Ambivalence: The Politics of Heritage. Austin: University of Texas Press. ISBN 978-0-292-71427-4. OCLC 68416845. {{cite book}}: templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Castañeda, Quetzil E. (1996). In the Museum of Maya Culture: Touring Chichén Itzá. Minneapolis: University of Minnesota Press. ISBN 0-816-62672-3. OCLC 34191010. {{cite book}}: templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Castañeda, Quetzil E. (2005). "On the Tourism Wars of Yucatán: Tíich', the Maya Presentation of Heritage". Anthropology News. Arlington, VA: American Anthropological Association. 46 (5): pp.8–9. ISSN 1541-6151. OCLC 42453678. Archived from the original (Reprinted online as "Tourism “Wars” in the Yucatán", AN Commentaries) on 2007-10-11. Retrieved 2007-11-22. {{cite journal}}: |pages= has extra text (help); Unknown parameter |month= ignored (help); templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Charnay, Désiré (1886). "Reis naar Yucatán". De Aarde en haar Volken, 1886 (Project Gutenberg etext reproduction [#13346]). Haarlem, Netherlands: Kruseman & Tjeenk Willink. OCLC 12339106. {{cite book}}: |access-date= requires |url= (help); |format= requires |url= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (help); templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link) (Dutch)

Charnay, Désiré (1887). Ancient Cities of the New World: Being Voyages and Explorations in Mexico and Central America from 1857-1882. J. Gonino and Helen S. Conant (trans.). New York: Harper & Brothers. OCLC 2364125. {{cite book}}: templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Cirerol Sansores, Manuel (1948). "Chi Cheen Itsa": Archaeological Paradise of America. Mérida, Mexico: Talleres Graficos del Sudeste. OCLC 18029834. {{cite book}}: templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Coe, Michael D. (1987). The Maya (4th edition (revised) ed.). London; New York: Thames & Hudson. ISBN 0-500-27455-X. OCLC 15895415. {{cite book}}: templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Coggins, Clemency Chase (1992). Artifacts from the Cenote of Sacrifice, Chichén Itzá, Yucatán: Textiles, Basketry, Stone, Bone, Shell, Ceramics, Wood, Copal, Rubber, Other Organic Materials, and Mammalian Remains. Cambridge, MA: Peabody Museum of Archaeology and Ethnology, Harvard University; distributed by Harvard University Press. ISBN 0873656946. OCLC 26913402. {{cite book}}: templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Colas, Pierre R. (2006). "A Game of Life and Death — The Maya Ball Game". In Nikolai Grube (ed.) (ed.). Maya: Divine Kings of the Rain Forest. Eva Eggebrecht and Matthias Seidel (assistant eds.). Cologne, Germany: Könemann. pp. 186–191. ISBN 978-3-8331-1957-6. OCLC 71165439. {{cite book}}: |editor= has generic name (help); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help); templatestyles stripmarker in |coauthors= at position 5 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Cucina, Andrea (2007). "New perspectives on human sacrifice and postsacrifical body treatments in ancient Maya society: Introduction". In Vera Tiesler and Andrea Cucina (eds.) (ed.). New Perspectives on Human Sacrifice and Ritual Body Treatments in Ancient Maya Society. Interdisciplinary Contributions to Archaeology. Michael Jochim (series ed.). New York: Springer. pp. 1–13. ISBN 978-0-387-48871-4. OCLC 81452956. ISSN 1568-2722. {{cite book}}: |editor= has generic name (help); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help); templatestyles stripmarker in |coauthors= at position 5 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Demarest, Arthur (2004). Ancient Maya: The Rise and Fall of a Rainforest Civilization. Case Studies in Early Societies, No. 3. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-59224-0. OCLC 51438896. {{cite book}}: templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Himpele, Jeffrey D. and Quetzil E. Castañeda (Filmmakers and Producers) (1997). Incidents of Travel in Chichén Itzá: A Visual Ethnography (Documentary (VHS and DVD)). Watertown, MA: Documentary Educational Resources. OCLC 38165182. Archived from the original on 2007-11-29. Retrieved 2010-09-28. {{cite AV media}}: templatestyles stripmarker in |people= at position 1 (help)

Jacobs, James Q. (1999). "Mesoamerican Archaeoastronomy: A Review of Contemporary Understandings of Prehispanic Astronomic Knowledge". Mesoamerican Web Ring. jqjacobs.net. Retrieved 2007-11-23. {{cite web}}: templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Madeira, Percy (1931). "An Aerial Expedition to Central America" (Reprint ed.). Philadelphia: University of Pennsylvania. ISBN 0000000000. OCLC 000000000. {{cite web}}: Missing or empty |url= (help); templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Masson, Marilyn (2006). "The Dynamics of Maturing Statehood in Postclassic Maya Civilization". In Nikolai Grube (ed.) (ed.). Maya: Divine Kings of the Rain Forest. Eva Eggebrecht and Matthias Seidel (assistant eds.). Cologne, Germany: Könemann. pp. 340–353. ISBN 978-3-8331-1957-6. OCLC 71165439. {{cite book}}: |editor= has generic name (help); templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Palmquist, Peter E. (2000). Pioneer Photographers of the Far West: A Biographical Dictionary, 1840-1865. Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 0-8047-3883-1. OCLC 44089346. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help); templatestyles stripmarker in |coauthors= at position 5 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Pérez de Lara, Jorge (n.d.). "A Tour of Chichen Itza with a Brief History of the Site and its Archaeology". Mesoweb. Retrieved 2007-11-23. {{cite web}}: templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Perry, Richard D. (ed.) (2001). Exploring Yucatan: A Traveler's Anthology. Santa Barbara, CA: Espadaña Press. ISBN 0-9620811-4-0. OCLC 48261466. {{cite book}}: |author= has generic name (help); templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Schele, Linda (1990). A Forest of Kings: The Untold Story of the Ancient Maya (Reprint ed.). New York: Harper Perennial. ISBN 0-688-11204-8. OCLC 145324300. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help); templatestyles stripmarker in |coauthors= at position 5 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Usborne, David (2007-11-07). "Mexican standoff: the battle of Chichen Itza". The Independent. Independent News & Media. Archived from the original on 2008-01-09. Retrieved 2007-11-09. {{cite news}}: templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

Voss, Alexander W. (2000). Pierre Robert Colas (ed.) (ed.). K'ak'-u-pakal, Hun-pik-tok' and the Kokom: The Political Organization of Chichén Itzá (PDF). 3rd European Maya Conference, University of Hamburg, November 1998. Markt Schwaben, Germany: Verlag Anton Saurwein. ISBN 3-931419-04-5 OCLC 47871840. {{cite conference}}: |editor= has generic name (help); Unknown parameter |booktitle= ignored (help); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); templatestyles stripmarker in |author= at position 1 (help); templatestyles stripmarker in |coauthors= at position 5 (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ

• ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ವನ್ನು ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿದವರು: ಅಮೆರಿಕನ್ಜೊನ್ ಲೈಯ್ಡ್ ಸ್ಟೆಫೆನ್ಸ್ ಇನ್ಸಿಡೆಂಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಟ್ರಾವಲ್ ಇನ್ ಯುಕಾಟಾನ್ , (ಎರಡು ಸಂಪುಟಗಳು , 1843)
• ಹೊಲ್ಮ್ಸ್ ಮೆಕ್ಸಿಕೊ ದ ಪುರಾತತ್ವದ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಮೆಕ್ಸಿಕೊ ದಲ್ಲಿರುವ ಏಷ್ಯದ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ.(ಸಿಕಾಗೊ 1895)ಹೊಲ್ಮ್ಸ್, ಆರ್ಕ್ಯಾಲಾಜಿಕಲ್ ಸ್ಟಡೀಸ್ ಇನ್ ಎನ್ಸಿಯಂಟ್ ಸಿಟೀಸ್ ಆಫ್ ಮೇಕ್ಸಿಕೊ , (ಶಿಕ್ಯಾಗೊ, 1895)
• ಮಾಯಾ ಕಲೆ , (ಕ್ಯಾಂಬ್ರಿಜ್, 1912)
• ಕಗ್ಗಿನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಶೇನ್ ಅವರ ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ತ್ಯಾಗದ ಟಿಪ್ಪಣಿ.& , "ಸಿನೊಟ್ ಆಫ್ ಸಾಕ್ರಿಫೈಸ್ ", (U. ಆಫ್ ಟೆಕ್ಸಾಸ್, 1984) ಅಪರೂಪದ .

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

• ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ on Mesoweb.com
• ಚಿಚೆಯಿಸ್ಜ್ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮಿಡಿಯಾ ಆರ್ಚಿವ್ Archived 2015-05-10 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. (ಕ್ರಿಯೇಟಿವ ಕಾಮನ್ಸ್-ಲೈಸನ್ಸ್ಡ್ ಫೊಟೊಸ್, ಲೇಸರ್ ಸ್ಕ್ಯಾನ್ಸ್, ಪನೊರಮಾಸ್), El ಕಾರ್ಕೊಲ್ ಮತ್ತು el ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಲ್ಲೊದ, ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೈನ್ಸ್ ಫೌಂಡೇಶನ್ /ಸೈಆರ್ಕ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಪಾರ್ಟನರ್ಶಿಪ್ ನಿಂದ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳ ಬಳಕೆ
• ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು . Archived 2011-02-04 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
• UNESCO ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ಹೆರಿಟೇಜ್ ಸ್ಸೈಟ್ ಪುಟದಲ್ಲಿನ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ದ ವಿಶ್ವ ಪಂರಪರೆಯ ಕ್ಷೇತ್ರ.
• ಅಮೆರಿಕನ್ ಈಜಿಪ್ತ್ Archived 2011-05-13 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ್ ಗೆ ಸಂಬಂಧ ಪಟ್ಟ ಲೇಖನಗಳು ಅಮೇರಿಕನ್ ಈಜಿಪ್ಟ್ ನಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತವೆ.
• ಪ್ರಾಚೀನ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾಗಾರರು page on ಚಿಚೆನಿಟ್ಜ ಗೆ ರಷ್ಯನ್ ವೀಕ್ಷಕರ ಆಗಮನ.

20°40′58.44″N 88°34′7.14″W