ទន្លេនីល [lower-alpha 2] គឺជាទន្លេដ៏សំខាន់ដែលហូរទៅភាគខាងជើងនៅភាគឦសាននៃទ្វីបអាហ្វ្រិក ។ វាហូរចូលទៅក្នុងសមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ ។ ទន្លេនីលគឺជាទន្លេដែលវែងជាងគេនៅទ្វីបអាហ្រ្វិក ហើយត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជា ទន្លេដែលវែងជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក [3] [4] ទោះបីជាវាត្រូវបានប្រកួតប្រជែងដោយការស្រាវជ្រាវដែលបង្ហាញថាទន្លេអាម៉ាហ្សូន វែងជាងបន្តិចក៏ដោយ។ [5] [6] ក្នុងចំណោមទន្លេធំៗរបស់ពិភពលោក ទន្លេនីល គឺជាទន្លេតូចបំផុតមួយ ដែលវាស់វែងដោយលំហូរទឹកប្រចាំឆ្នាំគិតជាម៉ែត្រគូប។ [7] ប្រហែល ៦,៦៥០គីឡូម៉ែត្រ (៤,១៣០ម៉ាយ) [lower-alpha 1] វែង អាងបង្ហូររបស់វាគ្របដណ្តប់ ១១ប្រទេស៖ សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ តង់ហ្សានី ប៊ូរុនឌី រ្វ៉ាន់ដា អ៊ូហ្គង់ដា កេនយ៉ា អេត្យូពី អេរីទ្រា ស៊ូដង់ខាងត្បូង ស៊ូដង់ និង អេហ្ស៊ីប ។ [9] ជាពិសេស ទន្លេនីល គឺជាប្រភពទឹកចម្បងរបស់ប្រទេសអេហ្ស៊ីប ស៊ូដង់ និងស៊ូដង់ខាងត្បូង។ លើសពីនេះ ទន្លេនីល គឺជាទន្លេសេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់ ជួយដល់វិស័យកសិកម្ម និងនេសាទ។
| ទន្លេនីល | |
|---|---|
 ទន្លេនីលក្នុងទីក្រុងកៃរ៉ូនាប្រទេសអេហ្ស៊ីប | |
 | |
| ទីតាំង | |
| ប្រទេស | អេហ្ស៊ីប,ស៊ូដង់,ស៊ូដង់ខាងត្បូង,អេត្យូពី,អ៊ូហ្គង់ដា,សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ,កេនយ៉ា,តង់ហ្សានី,រ្វ៉ាន់ដា,ប៊ូរុនឌី |
| ទីក្រុងសំខាន់ៗ | ជីនចា, ជូបា, ខាទូម, កៃរ៉ូ |
| លក្ខណៈរូបវន្ត | |
| ប្រភព | ទន្លេនីលស |
| • កូអរដោនេ | 02°16′56″S 29°19′53″E |
| • កម្ពស់ | 2,400 m (7,900 ft) |
| ប្រភពទី ២ | ទន្លេនីលខៀវ |
| • ទីតាំង | បឹងតាណា, អេត្យូពី |
| • កូអរដោនេ | 12°02′09″N 037°15′53″E |
| មាត់ | សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ |
• ទីតាំង | ដីសណ្ដទន្លេនីល, អេហ្ស៊ីប |
• កូអរដោនេ | 30°10′N 31°09′E |
• កម្ពស់ | កម្រិតនីវ៉ូទឹកសមុទ្រ |
| ប្រវែង | 6,650 km (4,130 mi)[lower-alpha 1] |
| ទំហំអាង | 3,349,000 km2 (1,293,000 sq mi) |
| ទទឹង | |
| • អតិបរមា | 2.8 km (1.7 mi) |
| ជម្រៅ | |
| • មធ្យម | 8–11 m (26–36 ft) |
| ការបញ្ចេញ | |
| • ទីតាំង | អាស្វាន, អេហ្ស៊ីប |
| • មធ្យម | 2,633 m3/s (93,000 cu ft/s) |
| • អប្បបរមា | 530 m3/s (19,000 cu ft/s) |
| • អតិបរមា | 7,620 m3/s (269,000 cu ft/s) |
| ការបញ្ចេញ | |
| • ទីតាំង | កៃរ៉ូ,អេហ្ស៊ីប |
| • មធ្យម | 2,000 m3/s (71,000 cu ft/s) |
| • អប្បបរមា | 500 m3/s (18,000 cu ft/s) |
| • អតិបរមា | 7,000 m3/s (250,000 cu ft/s) |
| ការបញ្ចេញ | |
| • ទីតាំង | ដីសណ្ដទន្លេនីល, អេហ្ស៊ីប, សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ |
| • មធ្យម | 1,584 m3/s (55,900 cu ft/s) |
| លក្ខណៈពិសេសរបស់អាង | |
| ដៃទន្លេ | |
| • ឆ្វេង | នីលស |
| • ស្តាំ | នីលខៀវ, អាតបារ៉ា |
ទន្លេនីលមានដៃទន្លេធំៗចំនួនពីរ៖ ទន្លេនីលស និង ទន្លេនីលខៀវ ។ ទន្លេនីលស ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាប្រពៃណីថាជាប្រភពទឹកទន្លេ ។ ទោះជាយ៉ាងណា ទន្លេនីលខៀវ ជាប្រភពទឹកភាគច្រើននៃទន្លេនីល ដែលមានទឹក និង ដីល្បាប់ ៨០%។ ទន្លេនីលស គឺវែងជាង ហើយកើនឡើងនៅក្នុងតំបន់ បឹងធំ ។ វាចាប់ផ្តើមនៅ បឹងវិចតូរីយ៉ា ហើយហូរកាត់អ៊ូហ្គង់ដា និងស៊ូដង់ខាងត្បូង។ ទន្លេនីលខៀវ ចាប់ផ្តើមនៅបឹងតាណា ក្នុងប្រទេសអេត្យូពី ហើយហូរចូលទៅក្នុងស៊ូដង់ពីភាគអាគ្នេយ៍។ ទន្លេទាំងពីរប្រសព្វគ្នា នៅរដ្ឋធានីខាទូមនៃប្រទេសស៊ូដង់។ [10]
ផ្នែកខាងជើងនៃទន្លេហូរទៅភាគខាងជើងស្ទើរតែទាំងស្រុងតាមរយៈវាលខ្សាច់នូប៊ីនទៅកាន់ទីក្រុងកៃរ៉ូ និង តំបន់ដីសណ្តធំរបស់វា ហើយទន្លេនេះហូរចូលទៅក្នុងសមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេនៅ អាឡិចសាន់ដឺ ។ អរិយធម៌អេហ្ស៊ីប និង ព្រះរាជាណាចក្រស៊ូដង់ បានពឹងផ្អែកលើទន្លេ និងការជន់លិចប្រចាំឆ្នាំតាំងពីបុរាណកាលមក។ ប្រជាជន និងទីក្រុងភាគច្រើននៃប្រទេសអេហ្ស៊ីបស្ថិតនៅតាមបណ្តោយផ្នែកទាំងនោះនៃជ្រលងភ្នំនីលភាគខាងជើងនៃ ទំនប់អាស្វាន ។ ស្ទើរតែគ្រប់កន្លែងវប្បធម៌ និងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃអេហ្ស៊ីបបុរាណបានអភិវឌ្ឍ និងត្រូវបានរកឃើញនៅតាមច្រាំងទន្លេ។ ទន្លេនីលគឺជាមួយ ទន្លេរ៉ូន និង ទន្លេពូ ដែលជាទន្លេមួយក្នុងចំណោមទន្លេមេឌីទែរ៉ាណេទាំងបីដែលមានការបញ្ចេញទឹកដ៏ធំបំផុត។ [11]
ឯកសារយោង
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
