Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі — Қазақстан үкіметінің құрамына енетін, халықтың жұмысы, әлеуметтік жағдайы мен көші-қонына жауапты орталық атқарушы орган.

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі (ҚР ЕХӘҚМ)
Қазақстан елтаңбасы
Жалпы мағлұмат
Мемлекет	Қазақстан
Құрылған уақыты	қараша 1996 жыл (тұңғыш рет құрылды) 25 қаңтар 2017 жыл (қайта құрылды)
Оның алдындағы мекемелер	Еңбек министрлігі және Халықты әлеуметтік қорғау министрлігі (1996) Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі (2017)
Жоғарыда тұрған мекеме	Қазақстан үкіметі
Штаб-пәтері	010000, Астана, Мәңгілік Ел даңғылы, 8-үй, «Министерлер үйі», 5–6-кіреберіс
Министр	Светлана Жақыпова
Ресми сайты
gov.kz/memleket/entities/enbek

Тарихы

1991 жылы наурызда Қазақ КСР Президентінің Жарлығымен Еңбек және әлеуметтік мәселелер жөніндегі мемлекеттік комитет Еңбек министрлігі болып қайта құрылды.^[1] 1992 жылы ақпанда Әлеуметтік қамсыздандыру министрлігі Халықты әлеуметтік қорғау министрлігі болып өзгертілді.

Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі 1996 жылы Еңбек пен Халықты әлеуметтік қорғау министрліктерінің негізінде президент Назарбаевтың 29 қазан күнгі жарлығымен^[2] құрылды.

Министрлік президенттің 2014 жылдың 6 тамызындағы №875 Жарлығына сәйкес таратылып, Министрліктің функциялары мен өкілеттіктері Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігіне берілді.

2017 жылдың 25 қаңтарында күшке енген президенттің жарлығымен Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі Денсаулық сақтау мен Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрліктеріне бөлінді.

Міндеттері

Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің басты міндеттері:

• еңбек, оның ішінде еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау;
• жұмыспен қамту;
• әлеуметтік қамсыздандыру, оның ішінде зейнетақымен қамсыздандыру және міндетті әлеуметтік сақтандыру;
• мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау;
• балалы отбасыларды әлеуметтік қолдау;
• азаматтардың жекелеген санаттарына әлеуметтік көмек көрсету;
• еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда істейтін адамдарды әлеуметтік қорғау;
• арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету;
• өз құзыреті шегінде халықтың көші-қоны және босқындар саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру және іске асыру, салааралық үйлестіруді және мемлекеттік басқаруды жүзеге асыру;
• кәсіптік біліктілікті тану;
• заңнамамен жүктелген өзге де міндеттерді жүзеге асыру.^[3]

Комитеттері

Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің 3 комитеті бар:^[4]

• Көші-қон комитеті
• Мемлекеттік еңбек инспекциясы комитеті
• Халықты әлеуметтік қорғау саласындағы реттеу және бақылау комитеті.

Министрліктің ресми сайтындағы ақпаратқа сәйкес көші-қон комитетінің міндетіне «көші-қон процестерін реттеуді және халықтың көші-қоны саласындағы жұмысты үйлестіру» кіреді, сонымен қатар еңбек және әлеуметтік қорғау комитетінің қызметіне «еңбек, оның ішінде еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, жұмыспен қамту және халықты әлеуметтік қорғау саласындағы іске асыру және бақылау» жатқызылады.

Қарамағындағы мекемелер

Акционерлік қоғамдар

1. Еңбек ресурстарын дамыту орталығы.

2. Республикалық протездік-ортопедиялық орталық.

3. "Мемлекеттік аннуитеттік компания" өмірді сақтандыру компаниясы.

4. Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры.

Шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорындар

1. Әлеуметтік оңалтуды дамытудың ғылыми-практикалық орталығы.

2. Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты

Министрлер тізімі

№	Суреті	Аты-жөні (Өмір сүрген жылдары)	Қызметі		Партиясы		Үкімет басшысы
Еңбек және әлеуметтік мәселелер жөніндегі мемлекеттік комитет төрағасы (1991 жылға дейін) Еңбек министрі (1991—1996)
1		Саят Бейсенов (1940 туған)	1990	қазан 1994		белгісіз	Қараманов II Терещенко
2		Виктор Соболев (1948 туған)	қазан 1993	маусым 1994		белгісіз	Терещенко
3		Пётр Крепак (1941 туған)	маусым 1994	қараша 1996		белгісіз	Терещенко Қажыгелдин
Әлеуметтік қамсыздандыру министрі (1992 жылға дейін) Халықты әлеуметтік қорғау министрі (1992—1996)
1		Зәуре Қадырова (1940 туған)	1990	маусым 1994		белгісіз	Қараманов II Терещенко
2		Байкәрім Түтенов (1958 туған)	маусым 1994	қазан 1995		белгісіз	Терещенко Қажыгелдин
3		Сейітсұлтан Әйімбетов (1947 туған)	қазан 1995	қараша 1996		белгісіз	Қажыгелдин
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлері (1996–2014)
1		Наталья Коржова (1958 туған)	қараша 1996	қазан 1999		белгісіз	Қажыгелдин Балғымбаев
2		Николай Радостовец (1955 туған)	қазан 1999	тамыз 2000		белгісіз	Тоқаев
3		Әлихан Бәйменов (1959 туған)	тамыз 2000	қараша 2001		белгісіз	Тоқаев
4		Гүлжан Қарағұсова (1950 туған)	қараша 2001	тамыз 2007		Нұр Отан	Тоқаев Тасмағамбетов Даниал Ахметов Мәсімов I
5		Бердібек Сапарбаев (1953–2023)	тамыз 2007	4 наурыз 2009		Нұр Отан	Мәсімов I
6		Гүлшара Әбдіқалықова (1965 туған)	4 наурыз 2009	26 қыркүйек 2012		Нұр Отан	Мәсімов I Серік Ахметов
7		Серік Әбденов (1977 туған)	26 қыркүйек 2012	10 маусым 2013		белгісіз	Серік Ахметов
8		Тамара Дүйсенова (1965 туған)	10 маусым 2013	6 тамыз 2014		белгісіз	Серік Ахметов Мәсімов II
Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрі (2014-2017)
9		Тамара Дүйсенова (1965 туған)	6 тамыз 2014	25 қаңтар 2017		белгісіз	Мәсімов II Сағынтаев
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлері (2017 бері)
10		Тамара Дүйсенова (1965 туған)	25 қаңтар 2017	9 ақпан 2018		белгісіз	Сағынтаев
11		Мәдина Әбілқасымова (1978 туған)	9 ақпан 2018	25 ақпан 2019		Нұр Отан	Сағынтаев
12		Бердібек Сапарбаев (1953–2023)	25 ақпан 2019	20 тамыз 2019		Нұр Отан	Мамин I
13		Біржан Нұрымбетов (1968 туған)	20 тамыз 2019	18 қаңтар 2021		белгісіз	Мамин I Мамин II
14		Серік Шәпкенов (1979 туған)	18 қаңтар 2021	7 сәуір 2022		Аманат	Мамин II Смайылов I
15		Тамара Дүйсенова (1965 туған)	7 сәуір 2022	2 қыркүйек 2023		белгісіз	Смайылов I Смайылов II
16		Светлана Жақыпова (1968 туған)	2 қыркүйек 2023	—		Ауыл	Смайылов II Бектенов

Дереккөздер

1. О пpеобpазовании Госудаpственного Комитета Казахской ССР по тpуду и социальным вопpосам в Министеpство тpуда Казахской ССР
2. 1 "Орталық атқарушы органдардың құрылымын жетілдіру және мемлекеттік органдар санын қысқарту туралы" Қазақстан Президентінің 1996 жыл 29 қазандағы №3168 Жарлығы (ҚР ПҮАЖ, 1996, №43, 409-бап).
3. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау министрлiгінiң кейбiр мәселелерi туралы
4. Құрылым  (қаз.). Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің ресми сайты. Тексерілді, 7 қыркүйек 2023.