From Wikipedia, the free encyclopedia
Томас Нойвирт (нем. Thomas Neuwirth), 6 қараша 1988 жыл, Гмунден, Аустрия) — аустриялық поп-әнші және дрэг-квин. Кончита Вурст (нем. Conchita Wurst) деген әйел алтер-эгосымен көпшілікке мәлім. 2014 жылы Копенгагенде өткен Eurovision байқауында «Rise Like a Phoenix» әнін шырқап, дүние жүзіне аты шығады.[1]
Tом Нойвирт 1988 жылдың 6 қарашасында Гмунденде дүниеге келеді. Бірақ, балалық шағын Штириядағы Бад-Миттерндорф қалашығында өткізеді.[2][3][4] Оның бұл жайында таулы аймақта тұрудың керемет болғандығын, алайда ол "өзгешілігі" үшін әдлетсіздікпен соқтығысқаны жайлы айтуы да бар: "Бозбала болу, гей бозбала болу, осындай кішкентай ауылда керемет нәрсе деу қиын. Мен гей қоғамның бір бөлшегімін, және де көптеген гейлердің бастан кешкені менікіне ұқсас."[5] Кішкентайынан өзінің басқалардан өзгеше екендігін сезіп, оны өзімен бірнәрсе "қате" болғандығына жориды. Кей кезде тіпті балабақша мен мектепке белдемше кигені де болғанды.[6] Жасөспірімдігінде өзін жігіттерге тартатынын түсінеді.[3] Ал 17 жасында өзін ашық геймін деп жария етеді.[7][8][9] Алдында жазылғанындай, кішкентай ауылдың тұрғыны болып, гей болғаны үшін көптеген кемсітушілікті бастан өткереді. Мысалға, мектепте оқып жүріп, дәретханаға тек сабақ уақытында, онда ешкім болмаған кезде сұранғанын бір сұхбатында айтып кетеді. Ал тағы бірінде, ата-анасына басында бұл ауыр тигенін, дегенмен қазір оны олар 150%-ға қолдайтынын сөйлеген.[3] Шынымен де, ата-анасы бір сұхбатта баласын "ешқашанда болмаған қызымыз" деп санайтындығын сөз қып кеткен-ді.[10]
2006 жылы жас дарындарға арналған Starmania кастинг-шоуының үшінші сезонында екінші орынға ие болады. Бір жылдан кейіен Jetzt Anders! атты бой-бэндқа мүше болады, бірақ ол ұзақ өмір сүрмей, сол жылы тарап кетеді.[11]
2011 жылы Грацта сән мектебін бітіріп,[9] сол жылы "Die große Chance" атты ORF каналындағы кастинг-шоуға қатысады. Шоуда бірінші рет Селин Дионның "My Heart Will Go On" атты біртуар әнін шырқап, Кончита кейпін қолданады.[12] [13] Тек қана алтыншы орынға ие болғанына қарамастан, Томас Кончита образын келешек жылдары әр қилы неміс тілді телереалити-шоуларда қолданады. Мысалға, "Аустрияның ең қиын жұмыстары" (нем. Die härtesten Jobs Österreichs) шоуында балық өңдеушісі болса, "Wild Girls – Auf High Heels durch Afrika" шоуында басқада өнер адамдарымен Намибия шөлдерінде "қиыншылықтарға" қарсы тұрады.[4] 2012 жылы Кончита Вурст Eurovision ән байқауына ұлттық ірікеу конкурсына қатысып, екінші орынға қол жеткізеді.[14]
Сақалды әйел образы Томастың басына жасөспірім кезінде кемсітушілік пен қоғамның әділетсіздігімен соқтыққанынан келіпті. Бұл образ төзімділікті дәріптеу үшін, адамды кейпіне қарап емес, оның ішкі жан-дүниесіне көңіл бөліп қана оның қандай екенін сараптаудың қажеттілігін ескерту үшін пайда болыпты.[15] Бұл қазақтағы Қожанасырдың әзіл әңгімесін еске еріксіз түсіреді. Бірақ қанша күлдіргі болса да, Қожанасыр әңгімелерінен де дәріс алуға болатыны ұмытпалық. Ол аңыз Қожанасырдың тойға жаман киіммен барып, құрметтелмей, жақсы киініп келіп, ызаланып, шапанына ет жегізгені жайлы еді.[16] Нойвирттің бұл образды дүниеге әкеліп, норма мен нормаға жатпайтын нәрселердің шекарасын бұзуға әрекет жасағаны жайлы ыда қосуға болады. Оның өзі айтқандай: «Тек қана адам ғана маңызды, әрбір адам, егер бұл басқаға зиян әкелмесе, өзі қалай дұрыс деп есептесе, солай өмір сүруге құқылы».
Лақап аттың қалай пайда болды дегеннің түпкі нұсқасы болмауы да мүмкін, өйткені Томас ол жайды әр түрлі түсіндіреді. Мысалға, Кончита атын оған бірде Латын Америкасынан келген дос қызы бергенін айтса, бірде ол есім айтылғанда "Латын Америкасының сұлу қыздары ойыңа келетінінен" екендігін сөйледі.[17]. Ал Вурст фамилиясының "wurst sein деген неміс тұрақты тіркесіне шыққанын бірде айтып кеткен-ді. Ол дегеніміз - "маған бәрібір" деген мағынаны білдіреді екен.[18]
Ойдан шығарылған биографияға сүйенсек, Кончитаға әжесінің құрметіне есім берілсе, әкесінің аты Альфред Кнак фон Вурст (нем. Alfred Knack von Wurst) болыпты.[19].
2013 жылдың 10-ыншы қыркүйегінде ORF Кончитаны 2014 жылы өткізілетін Еуровидиние байқауына жіберетіндерін айтты,[20] ал ән болса "Rise like a Pһoenix" болатыны белгілі етілді.[21]\ Бұған дейін Еуровидиниеге ЛГБТ қоғамынан қатсыушылар болса да, New Statesman оның қатысуы "ең гендерквир" болады деп атап өтті.[22]
Оның таңдалуы Еуропада гей мәселесі жайлы дауды жаңа күшпен жандандыруға итермеледі.[5][22] Аустрияның өзінде Facebook желісінде құрылған "Anti-Wurst" парақшасына төрт күн ішінде 31000 адам жазылады.[23] Парақша Кончитаның өзіне емес, тек оның Eurovision ән байқауына іріктеусіз жіберілуіне қарсылық білдірсе де, көбінде онда адамдар гомофобтық және де кемсітуге толы хабарлар қалдырды.[24] Баспасөз 2007 жылы Ерик Папалайа да Аустриядан іріктеусіз жіберілсе де, осыншама дау туғызбағанын айтады.[18] 2003 жылы Eurovision ән байқауына Аустрияның өкілі болған, күлдіргіш әртіс, Альф Пойер, өзінің не әйел, не еркек екендігін білмейтіндердің орны Eurovision ән байқауында емес, жындыханада деп айтыпты. Ал Аустрияның оңшыл Бостандық партиясынң басшысы Хайнц-Кристиан Штрахе оны бұл сөздеріне мақтайды.[25] Алайда Пойер оның жеңісінен кейін ғафу өтінсе, Хайнц-Кристиан Штрахе Кончитаны Facebook желісі арқылы құттықтайды.[26] Ресей және Беларусьтен Кончитаны қатысушылар тізімінен алып тастауға петициялар түсіп, тіпті бір жағы Еуропаны либерализм содомия орталығына айналдырды деп айтқан-ды.[5][27][28] Виталий Милонов деген ресейлік консерват саясаткер бұл жарысқа Кончитаның кесірінен бойкот жасауға шақырып, бұны "сорақы гей пропаганданың және Еуропаның рухани шіруінің айқын көрінісі", ал артистті "аустриялық ұятсыз" деп атағаны да бар."[29] Арменияның 2014 жылғы «Eurovision 2014» ән байқауының өкілі, Aram Mp3, Нойвирттің өмір сүру салты "дәстүрлі" емес екендігін, оның өзін әйел ме, еркек пе болғандығын шешуі қажет екендігін мәлімдеді. Нойвирт былай деп жауап қайырыпты: "Мен оған әйел болғым келмейтіндігін, тек қана әйел болып жұмыс істейтіндігімді, ал үйде болса жай ғана жалқау жігіт екендігімді сөйледім". Aram Mp3 кейінірек кешірім сұрап, алдында айтылған қалжың ғана болды деп хабарлады.[5]
Осындай атмосфераны сараптап, New Statesman осындай ойды жарыққа шығарады: "Кончита Вурстқа дауыс, ол ресейлік гомофобия мен трансфобияға қарсы дауыс, шығысқа бағынбаудың белгісі",[22] ал International Business Times газет оқушыларды Вурстқа дауыс беріп, гомофобтардың сағын сындыруға шақырды .[30] Алдыңғы айтылғандарды ескеріп, Spiked Кончитаны көптеген Батыс саясаткерлері "Батысты Шығыстан ұлырақ ететін әр нәрсенің символы" деп санайтындығын және оны Ресей мен өз елдеріндегі "жәдігөйлер мен надандарға" ашылған мәдени соғыстың құрамдас бөлігі дейді.[31]
8 мамырда 59-Eurovision ән байқауының жартыфиналында "Rise like Phoenix" ("Феникс құсап оралам") әнімен 169 балл алып, бірінші орынға ие болады.[32] 2014 жылдың мамырының 10-ында Копенгагенде өткен финалда 290 балл жинап, жеңіске қол жеткізеді.[33] Бұл Аустрияның Eurovision ән байқауындағы екінші жеңісі болады. Бірінші рет Удо Юргенс Аустрияға жеңісті олжалайды.[14]
| Ел | Жюри | Теле- көрермендер |
Жалпы нәтиже |
Баллдар |
|---|---|---|---|---|
| Албания | 6 | өткізілмеді. | - | 5 |
| Армения | 24 | 2 | 14 | 0 |
| Әзірбайжан | 24 | 3 | 10 | 1 |
| Белорусь | 23 | 4 | 14 | 0 |
| Бельгия | 3 | 3 | 1 | 12 |
| Дания | 2 | 3 | 3 | 8 |
| Эстония | 8 | 8 | 7 | 4 |
| Македония | 14 | 5 | 8 | 3 |
| Финляндия | 1 | 1 | 1 | 12 |
| Франция | 4 | 2 | 2 | 10 |
| Грузия | болмады | 2 | - | 10 |
| Германия | 11 | 1 | 4 | 7 |
| Греция | 1 | 2 | 1 | 12 |
| Венгрия | 8 | 2 | 2 | 10 |
| Исландия | 2 | 3 | 2 | 10 |
| Ирландия | 1 | 3 | 1 | 12 |
| Израиль | 1 | 2 | 1 | 12 |
| Италия | 3 | 2 | 1 | 12 |
| Латвия | 10 | 5 | 5 | 6 |
| Литва | 1 | 5 | 2 | 10 |
| Мальта | 9 | 1 | 2 | 10 |
| Молдавия | 4 | 4 | 4 | 7 |
| Черногория | 17 | 5 | 9 | 2 |
| Норвегия | 4 | 2 | 2 | 10 |
| Польша | 19 | 4 | 11 | 0 |
| Португалия | 6 | 1 | 1 | 12 |
| Румыния | 7 | 2 | 3 | 8 |
| Ресей | 11 | 3 | 6 | 5 |
| Сан-Марино | 14 | өткізілмеді | - | 0 |
| Словения | 1 | 1 | 1 | 12 |
| Испания | 2 | 2 | 1 | 12 |
| Швеция | 1 | 1 | 1 | 12 |
| Швейцария | 1 | 1 | 1 | 12 |
| Нидерланды | 1 | 1 | 1 | 12 |
| Украина | 3 | 5 | 3 | 8 |
| Ұлыбритания | 3 | 3 | 1 | 12 |
Алынған баллдардың тең жартысы жюрилерден болса, басқа жартысы көрермендерден келді. Солайша барынша мүмкін 12 баллды 13 ел береді: Бельгия, Финляндия, Греция, Ирландия, Израил, Италия, Португалия, Словения, Испания, Швеция, Швейцария, Нидерланды және Ұлыбритания.[35] Вурстты Батыс елдерінен басқа Шығыста Грузия және Украина да жоғары бағалағанын айта кету қажет.[36] Бірақ Еуропада дауыс беру әр қилы өтті: 12 балдан 4.4 баллды ол Кеңес Одағының бұрынғы мүшелерінен алса (Балтық елдерін санамай), 6 балл бұрынғы социалист елдерден, ал 10.5 орташалама балл басқа Шығыс Еуропа елдерінен, Греция, Скандинавия елдері мен Израильден келді.[37] Бұған Алан Рэнвик деген Британия Оқу университетінің саясаттанушысы былай деді: "Бұл елдерде билік басындағылар төзімсіздік танытуға шапшаң болса да, қалың бұқара олардан гөрі түсінушілік танытуға бейімірек."[37] Шынында да, Шығыс Еуропада халық Вурстты жоғары бағаласа да, ол елдердің төрешілері төмен балл береді. Ресейді алатын болсақ, телекөрермендер Аустрияға үшінші орын беріп,[38][39][40] «Rise Like a Phoenix» әні iTunes және Яндекс.Музыкада біраз уақыт ресейлік рейтінгтердің басында табылды.[41]
.jpg)
Марапатталу үстінде, олжасын ұстап тұрып Кончита: "Біз біргеміз және бізді тоқтату мүмкін емес",- деп жар салады.[36][42] Кейірек бұл ЛГБТ құқықтарын аяққа таптап жүрген саясаткерлерге, оның ішінде Ресей президенті Владимир Путинді және оның 2013 жылы маусым айында гей пропагандаға қарсы заңды заңдастырған администрациясын да атап кетті.[42]
Аустрияға келісімен, аэропортта оны сақал тағып, "Rise like Phoenix" әнін шырқаған 1000 адамдық қалың топ қарсы алады.[42] Журналисттерге ол бұл жеңістің тек оның ғана емес, бірақ дискриминациясыз болашақ мүмкін деген сенім жүректерін аялаған баршаға ортақ екендігін айтады.[36][42] Жергілікті радиостанция Кончитаның жеңісін 48 сағат бойы оған жеңіс әкелген әнді ойнатумен мерекелейді.[42] Аустрияның Бостандық партиясынан басқа бүкіл партиялар өкілдері оны жеңісімен құттықтап шығады. Тіпті кейбір көрнекті саясаткерлер онымен бетпе-бет кездеседі. Мысалға, Аустрия президенті Хайнц Фишер Facebook желісінде Кончитамен кездесудің фотосын және бұның Аустрияның ғана жеңісі емес екендігін, барша Еуропадағы төзімділік пен әртүрліліктің жеңісі деген хабарды қалдырады.[43] Аустрияның мәдениет министрі Йозеф Остермайер Вурсттың жеңісін "Еуропадағы төзімділіктің белгісі" деп мәлімдейді.[44] Социал-демократиялық партияның өкілдері бұның келешектегі теңдікті көздейтін саяси реформаларға, соның ішінде біржынысты некелерді заңдастыруды айта кетуге болады, әкелетіндігіне үміт көрсетті.[45] 1966 жылы Аустрияға жеңісті олжалаған әнші, Удо Юргенс, алдымен оның келбетінен шошығанын, дегенмен онымен бір ток-шоуды көрісімен оның қандай тәрбиелі және тартымды адам болғанына таң қалғанын сөйледі.[46] Бірақ ел ішінде барлығы да Кончитаның жеңісін қуанышпен қарсы алмады. Еуропарламенттің мүшесі Эвальд Штадлер оған еліне осындай жеңіс үшін қатты ұялғанын айтады.
Британдық Daily Mail баспасы Вурст жеңісі оны дүние жүзілік супержұлдызға айналдырғанын жазады.[47] Frankfurter Allgemeine Zeitung деген неміс газеты травести-әртістің салтанатын "төзімділік жеңісі" десе, итальяндық La Repubblica Кончитаны "ЛГБТ жалауы" деп, және Вурст "бүкіл ғаламтордың басын айналдырғанын" хабарлайды. The New York Times Кончитаның дауысы "Бродвей үшін жаралған" деп жоғары баға береді.[48] Немістің Stern журналы бұл тек Аустрияның емес, бүкіл әлемнің ЛГБТ мүшелерінің жеңісі деген ойды қайталап, әннің онша емес, бірақ орындаушымен қосылғанда тамаша шоуға айналғанын атап өтеді. Der Spiegel, Süddeutsche Zeitung және де Die Welt басылымдары "Rise like a Phoenix" әнін Джеймс Бонд фильмдеріндегі саундтректермен салыстырады. Қарсылық білдірулер де бір жағынан болып жатты. Lidove noviny деген чех газеты Вурсттың табысын жоққа шығарып, бұның Батыстың шіруінің айқын айғағы деп атайды. 2012 жылдан бері Eurovision ән байқауына қатыспайтын Түркия елінің Hürriyet басылымы енді бұл ән байқауымен өз отанының болашағы жайлы сөздерге нүкте қойылғанын мәлімдейді.[[49] Венгрияда католик радиостанциясы жеңімпаз Кончита атанатыны айқын болған шақта радиохабарды тоқтатады.[50] Сербияның RTS деген ұлттық телеканалының жүргізушісі Eurovision ән байқауын "құбыжықтар шоуына" теңестіреді.[51]
Польшаның оңшыл-клерикалды Заң және әділет партиясы Еуропаның құлдаруы мен шіріуіның белгісі деп Eurovision ән байқауының нәтежиелерін атап кетеді.[52] Түркиенің билеуші партиясының, яғни Әділет және дамудың, басшыларының бірі Волкан Бозкин Eurovision ән байқауы "мұсылман моралімен сыйыспайтынын", өйткені "сексуалдық сипаттағы элементтер" және "гей-әртістердің өнері" бар болғаны жайлы сөйледі.[53] Бұндай ойлар грек "Ұлттық фронт" өкілдерінен, ФИДЕС және Йоббик атты ұлтшыл оңшыл венгр партияларының мүшелерінен, словак христиан-демократтарынан естілді. Серб провослав шіркеуінің митрополиті Амфилохий Балкандағы су басуды құдайдың ашуынан және де Кончитаны "адам табиғатының бұзылуын дәріптейтін" және "Исаның образын қолданып жүрген" деп сөз қылады.[54] Ал Аустрияның Католик шіркеуінің басшысы, Кристоф Шёнборн, Вурсттың жеңісін жылы шыраймен қабылдап, Кончитаның сөздеріндегі төзімділік жолдауын заманауи тақырып екендігін, оған қоса гомосексуалдықтың христиан оқытуы бойынша күнә екендігін ескере отрып, Томас үшін сыйынатындығын хабарлады.
2014 жылдың 28 маусымында Кончита Трафальгар алаңында қалалық прайд кезінде өз өнерін көрсетеді. Оны сахнаға әйгілі әртіст Иэн Маккеллен шақырып, ол 300 мың адамнан тұратын топқа Саманта Фокс және Синиттамен бірге ән шырқайды.[55] Ол The Observer деген басалымына былай депті: "Мен басқа прайдтар жаман дегім келмейді,бірақ мен Лондонға келгеннен-ақ ғашық болдым, сондықтан бұл маған ерекше күн. Барлық әртістердің кейпі таңғаларлық."[56]
2014 жылы шілде айынның екісі күні Мадрид прайдын ашады,[57][58] бұдан кейін Стокгольм прайдында шілденің 30-ында,[59] Антверпенде тамыздың 10-ында,[60] Манчестер прайдында тамыздың 24-інде ән салады.[61]
Шілденің 9-ында Кончита модель ретінде бірінші рет өзін Париж подиумында танымал француз модельері Жан-Поль Готьенің қолдауымен сынап көреді.[62] Тамыз айында Карин Ройтфельдтің 'CR Fashion Book парақтарына Живанши киімімен басылып шығады.[63]
Қазанның 8-інде Брюссельдегі Еуропалық парламент өткізген анти-дискриминациялық іс-шарада ол 2000-дық топ алдында сөз сөйлейді. Өз сөзінде төзімділіктің маңыздылығын басты тақырып етті. Қарашаның сегізі күні Венадағы БҰҰ-ның офисінде БҰҰ-ның сегізінші хатшысы Пан Ги Мун алдында сөз сөйлейді. Оның өкілі: "Барлық адамдар негізгі құқықтарының қорғалуына және де дискриминациясыз өмір кешуге тиіс. Бұл принцип Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясында жазылған. Кончита бұл ұғымда символ екендігі даусыз. Бұл кездесу ЛГБТ қоғамына олардың да басқа адамдармен бірге тең өмір кешулеріне құқылы екендігін қайтадан растайды-"деп айтыпты.[64] Вурст Владимир Путинмен оны және оның ЛГБТ қоғамға қатысты саясатын түсіну үшін бір апта өткізсем өкінбеймін деген ойды да бұл отырыста айтып кетеді .[65]
Eurovision ән байқауынан кейінгі "Heroes" атты әні 8 қарашада жарыққа шығады. Кончита бұл әнді бірінші рет Wetten, dass..? шоуында шырқайды.[66][67]
2015 жылдың 15 мамырында оның "Conchita" деген альбомы шығады. Оның алдында Вурсттың "You Аre Unstoppable" әні 2015 жылдың 5-інші наурызында бірінші рет көпшілік назарына ұсынылған еді.
Нойвирт өзін әйел санамайтынын сұхбаттарда талай қайталаған болатын.[68][69] Өзінін гей екендігін және Кончитаның сахналық образ екендігін сөйлеген-ді. Кончитаға Колумбия тауларында туылып, француз бурлеск билейшісіне үйленгені сияқты ойдан шығарылған фактілерді оның биографиясын суреттеуде қолданады. Нойвирт бұл арқылы өзінің жеке өмірін қорғауға тырысатындығын мәлімдейді.[68] Ал Томастың өзі болса бойдақ екенін бір сұхбатта айтып кеткен.[70]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
