From Wikipedia, the free encyclopedia
Арно Аллан Пензиас (Arno Allan Penzias; 26 сәуір 1933, Мюнхен) — американдық астрофизик, профессор, ғарыштық микротолқынды фондық сәулеленуді ашқаны үшін физика бойынша Нобель сыйлығының лауреаты (1978).
| Арно Пензиас | |
| ағылш. Arno Penzias | |
 220px | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Ғылыми аясы | |
| Жұмыс орны |
Bell Labs |
| Альма-матер |
Нью-Йорк Қалалық колледжі, |
| Несімен белгілі |
ғарыштық микротолқынды фондық сәулеленуді ашушы |
| Марапаттары |
|
Германияда еврей отбасында дүниеге келген. Алты жасында ол «Киндертранспорт» бағдарламасы арқылы Ұлыбританияға эвакуацияланды. Бірнеше аптадан кейін оның ата-анасы да фашистік Германиядан қашып, 1940 жылы отбасы Америка Құрама Штаттарына қоныстанды. Нью-Йоркте Сити Колледжді (1954) және Колумбия университетін бітірді[1], онда магистр (1958) және докторлық (1962) дәрежесін алды. 1963 жылдан бастап «Bell Telephone Laboratories» компаниясының ғылыми қызметкері. 1976-1979 жылдары компания жүргізген радиотолқындар физикасы саласындағы ғылыми-зерттеу жұмыстарын басқарды. 1979 жылдан бастап ол «Bell Telephone Laboratories»-те бүкіл зерттеу бағдарламасының басқарушы директоры болды.
Микротолқынды қабылдағыштағы күшейткіш ретінде мазерді пайдалана отырып, Арно Пензиас антеннаның ішіне берілген сәулелену көзіне бағытталған екінші қабылдағышты орналастыру арқылы антеннаны баптау дәлдігін арттыру мәселесін шешті. Осы антеннаны пайдаланып, ол жұлдызаралық кеңістіктегі гидроксил молекуласын анықтады. 1963 жылы физик Роберт Вилсонмен біріге отырып, ол радиоастрономияда пайдалану үшін рупорлық антеннаны бейімдей бастады. Оның күшейткішінің дәл баптауы және ультра жоғары сезімталдығы ғалымдарға жерден тыс радиокөздердің қарқындылығын өлшеуге мүмкіндік берді. Орнатуға радиокедергі сүзгісін қосу арқылы ғалымдар зерттелетін көзге жақын аспанның кез келген бөлігінен түсетін өңдік сәулеленудің қарқындылығын өлшей алды. 1964 жылы ғалымдар Кассиопея А радиосигналдарын өлшеу үшін өз жүйесін пайдалана отырып, ғарыштық микротолқынды фон сәулеленуін ашты[2], бұл Үлкен жарылыс теориясы аясында ыстық және суық Ғаламды жақтаушылар арасындағы дауды біріншілердің есебіне тоқтатты[3]. Миллиметрге дейінгі толқын ұзындығымен сәулеленуді анықтай алатын қабылдағыш жасап, оны 36 фут радиотелескопқа қосу арқылы ғалымдар көміртегі тотығы мен алты жұлдыз аралық молекуланы ашты. Ғарыштық микротолқынды фон радиациясын ашқаны үшін Пензиас (Уилсонмен бірге) физика бойынша Нобель сыйлығын алды (1978 жылғы сыйлықтың төрттен бірі, сол жылғы сыйлықтың жартысы Питер Капицаға, ал қалған ширегі Уилсонға берілді).
Арно Аллан Пензиас – АҚШ Ұлттық ғылым академиясының (1975) [4], АҚШ Ұлттық инженерлік академиясының (1990), Америка өнер және ғылым академиясының, Америка астрономиялық қоғамының, Трентон колледжінің Қамқоршылық кеңесінің, Ұлттық Ғылым қорының АҚШ астрономия жөніндегі консультативтік комиссиясының мүшесі, АҚШ Ұлттық ғылым академиясының Генри Дрейпер медалімен және Лондон Корольдік астрономиялық қоғамының Гершель медалімен марапатталған. Арно Пензиас сонымен қатар Париж обсерваториясының құрметті дәрежесіне ие.
2016 жылы ол Гринписке, Біріккен Ұлттар Ұйымына және бүкіл әлемдегі үкіметтерді генетикалық түрлендірілген организмдермен (ГМО) күресуді тоқтатуға шақыратын хатқа қол қойды[5][6][7].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
