From Wikipedia, the free encyclopedia
ფირუზი — ბუნებრივი ფოსფატების კლასის მინერალი, ; მე-4 რიგის საიუველირო ქვა. კრისტალდება ტრიკლინურ სინგონიაში. შეფერილობა ღია ცისფრიდან მოცისფრო-მწვანემდე და მქრქალ მორუხო-მწვანემდეა. დროსთან ერთად ფერი მკრთალდება. ერთფეროვნად შეფერილი ფირუზი იშვიათად გვხვდება, უფრო ხშირად გამსჭვალულია წვრილი შავი ან მურა ძარღვებით. ბრწყინვალება მინისებრი ან ცვილისებრია. სიმაგრე მოოსის სკალით 5–6. სიმკვრივე დაახლ. 2850 კგ/მ³. ფირუზი ჰიპერგენული მინერალია, წარმოიქმნება სპილენძშემცველი ქანების გამოფიტვის ქერქში,[1] ზოგჯერ – განამარხებული ცხოველების ძვლების ჩანაცვლებით (ე. წ. ოდონტოლითი). გვხვდება ფარულ-კრისტალური მასების, თირკმლისებრი, ქერქისებრი და ძარღვისებრი აგრეგატების სახით.[2]
საიუველირო საქმეში ყველაზე მეტად ფასობს სუფთა ცისფერი ფერის ფირუზი. უნიკალური თვითნაბადი ფირუზი (მასა 80 კგ) აღმოჩენილია 1956 წელს აშშ-ში, ნევადის შტატში. ადვილად იღებება (ე.წ. ხელოვნური გაკეთილშობილება). ფართოდაა გავრცელებული ფირუზის ნაყალბევები, რომლებიც დამზადებულია სხვა მინერალებისგან (მაგ., დოლომიტი), პლასტმასისგან, ფაიფურისგან და სხვ. ყველაზე ცნობილი საბადოებია ირანში (ნიშაბურში — საუკეთესო ხარისხის), ტაჯიკეთში (ბირიუზაკანი), უზბეკეთში (აუმინზა), ყაზახეთში (ყარყარალი), აშშ-ში (სერილოსი), ეგვიპტეში (ვადი-მაგარა) და სხვ.[1]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.