თარსუსი

თარსუსი (თურქ. Tarsus) — ისტორიული ქალაქი სამხრეთ-ცენტრალურ თურქეთში, მერსინის პროვინციაში. მდებარეობს ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროზე. არის ყველაზე მნიშვნელოვანი და დიდი ქალაქი მერსინის პროვინციაში ადმინისტრაციულ ცენტრ ქალაქ მერსინის შემდეგ. ზაფხულობით ჰყავს საკმაოდ ბევრი ტურისტი. არის მერსინის პროვინციის აღმოსავლეთ საზღვართან. დასავლეთით ესაზღვრება მერსინის პროვინციის ქალაქები — თოროსლარი, აქდენლზი და ჩამლიაილა. აღმოსავლეთით ესაზღვრება ადანის პროვინცია, ხოლო ჩრდილოეთით — ნიგდეს პროვინცია. აქვს მერია და ჰყავს მერი — შევქეთ ჯანი.

ქალაქი
თარსუსი Tarsus
ქვეყანა	თურქეთი
პროვინცია	მერსინიმერსინის პროვინცია|მერსინი
კოორდინატები	36°55′00″ ჩ. გ. 34°53′44″ ა. გ.
მერი	შევქეთ ჯანი
ფართობი	2,019.43 კმ²
ცენტრის სიმაღლე	23 მეტრი
მოსახლეობა	339 676 (2018), 346 715 (2020), 342 373 (2019), 329 494 (2016), 238 276 (2010)
სიმჭიდროვე	160 კაცი/კმ²
სასაათო სარტყელი	UTC+2, ზაფხულში UTC+3
საფოსტო ინდექსი	42XXX
ოფიციალური საიტი	tarsus.bel.tr
თარსუსი ვიკისაწყობში

ისტორია

თარსუსის ისტორია 6000 წლის წინ იწყება. იგი მოესწრო ძალიან ბევრ ცივილიზაციას. ის დიდი ხნის განმავლობაში იყო ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი სავაჭრო ქალაქი. თავის დროზე ხეთებს ეკავათ. შემდეგ ქალაქი ჯერ ასირიელებმა, შემდეგ კი სპარსელმა მეფეებმა დაიპყრეს. ალექსანდრე დიდის მერე აქ ჯერ სელევკიდები, შემდეგ კი რომაელები მოვიდნენ.^[1] საქმე მოციქულთას მიხედვით, პავლე მოციქული დაიბადა ქ. თარსუსში.^[2] რომის იმპერიის დროს იყო კილიკიის პროვინციის ადმინისტრაციული ცენტრი.^[3] 1198 წელს მცირე სომხეთის მეფე ლეო I აქ მეფედ ეკურთხა. თავის დროზე აქ იმყოფებოდნენ ჯვაროსნები ფრიდრიხ შვაბი და გოტფრიდ ბულონელი.^[4] შემდეგში შედიოდა ბიზანტიის იმპერიის შემადგენლობაში.^[5] შემდგომში დაიპყრეს თურქ-სელჩუკებმა. ოსმალეთის იმპერიის ბატონობის პერიოდი ქალაქზე სულთან სელიმ I მოღვაწეობის დროიდან იწყება. XV საუკუნეში დაიპყრო ოსმალეთის სულთანმა მეჰმედ II-მ და შევიდა მერსინის პროვინციის შემადგენლობაში. ოსმალეთის იმპერიის დაშლის შემდგომ, თარსუსი შევიდა თურქეთის რესპუბლიკაში.^[6]

გეოგრაფია

თარსუსი მდებარეობს ადანადან დასავლეთით 42 კმ-ზე, კილიკიის (მთათა სისტემის) - ტავრის გასწვრივ მდებარე ავტობანიდან 8 კმ-ის დაშორებით. მართალია თარსუსი ერთადერთი ქალაქია თურქეთის სამხრეთ სანაპიროზე, რომელმაც თავისი ანტიკური სახელი შეინარჩუნა, მაგრამ გეოგრაფიული ცვლილებების, ასევე ტავრის გზის გადანაცვლების გამო თავისი პირვანდელი მნიშვნელობა დაკარგა. ^[7]

ადრე თარსუსი ზღვიდან 2-3 კმ-ით იყო დაშორებული, დღესდღეობით კი ეს მანძილი 15 კმ-ია. მდინარე თარსუსის (ანტიკური კიდნოსი) კალაპოტი ზღვიდან ქალაქზე მიდგომის საშუალებას იძლეოდა და ამასთან ქალაქი „კილიკიის კარიბჭესთან“ (ზღვის დონიდან 1050 მ-ზე მდებარე უღელტეხილი გიულექ ბოღაზი, ტავრის ყველაზე მნიშვნელოვანი გადასასვლელი) მისასვლელ გზას აკონტროლებდა. ციცაბო, სალი კლდეებით შემოსაზღვრულ „კარიბჭეს“ აღმოსავლეთიდან ახალი ავტობანი, ხოლო დასავლეთიდან ჩქაროსნული გზატკეცილი უვლის. ^[8]

იხილეთ აგრეთვე

• მერსინის პროვინცია
• თურქეთის ქალაქების სია

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

Tarsus

• District of Tarsus
• Municipality of Tarsus
• Tarsus News
• Tarsus News and Video დაარქივებული 2017-06-25 საიტზე Wayback Machine.
• Tarsus Sevdalısı დაარქივებული 2017-07-09 საიტზე Wayback Machine.
• Tarsus Bilgi დაარქივებული 2013-06-27 საიტზე Wayback Machine.
• Pottery from the Bryn Mawr College Excavations at Tarsus
• Illustrations from the Bryn Mawr College Excavations at Tarsus

სქოლიო

1. Türkei. Südküste", in: ADAC Reiseführer, 2006. ISBN 978-3-89905-557-3, p. 163
2. Türkei. Südküste, in: ADAC Reiseführer, 2006. ISBN 978-3-89905-557-3 p. 164
3. Bosworth, C. E. (1992). „The City of Tarsus and the Arab-Byzantine Frontiers in Early and Middle ʿAbbāsid Times“. Oriens. 33: 269. ISSN 0078-6527.
4. Türkei. Südküste", in: ADAC Reiseführer, 2006. ISBN 978-3-89905-557-3, p. 163
5. Annuario Pontificio 2013 (Libreria Editrice Vaticana, 2013, ISBN 978-88-209-9070-1), p. 984
6. Prothero, G.W. (1920). Anatolia. London: H.M. Stationery Office, გვ. 113.
7. Türkei. Südküste", in: ADAC Reiseführer, 2006. ISBN 978-3-89905-557-3, p. 163
8. Türkei. Südküste", in: ADAC Reiseführer, 2006. ISBN 978-3-89905-557-3, p. 163